شروط و آداب تفسیر و مفسر

شروط و آداب تفسیر و مفسر

شروط و آداب تفسیر و مفسر تألیف کامران ایزدی مبارکه می باشد که این کتاب پیرامون شرایط و روشهای تفسیر قرآن کریم نوشته شده است. این کتاب پیرامون شرایط و روشهای تفسیر قرآن کریم نوشته شده که در آن به علومی که یک مفسر برای تفسیر قرآن نیازمند است اشاره و توضیحاتی داده شده، سپس روشهای تفسیری را بیان نموده و آنها را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد. هدف از نوشتن این کتاب (همانگونه که خود مؤلف در مقدمه اشاره می‌کند) ارائه ملاکها و ضوابطی است که بتوان تفسیر صحیح و مقبول را از انواع گوناگون تفسیر جدا ساخت وی هر کدام از روشهای تفسیری که با ملاکها و ضوابط مورد نظر خویش سازگاری ندارد مورد نقد قرار داده و در پایان روش تفسیر اجتهادی را انتخاب می‌نماید. ساختار کتاب کتاب دارای یک مقدمه و ۳ بخش و ۲۳ فصل می‌باشد که فهرست مطالب آن به شرح ذیل است:  بخش اول مباحث مقدماتی شامل چهار فصل: معنای لغوی و اصطلاحی تفسیر اهمیت و ضرورت علم تفسیر ، فرق تفسیر و تاویل . تفسیر به رای بخش دوم: علوم مورد نیاز مفسر- شامل سیزده فصل: علم لغت علم نحو - تعریف- بلاغت - علوم قرآنی - علم الحدیث - علم فقه - علم اصول فقه - تاریخ امتهای گذشته- تاریخ عرب در جاهلیت و صدر اسلام آگاهی از بینش‌های فلسفی کلامی و علمی- آگاهی از نظرات سایر مفسران علم موهوب بخش سوم: بررسی روشهای تفسیری- شامل ۶ فصل فصل اول: روش تفسیر اثری فصل دوم: روش تفسیر کلامی فصل سوم: روش تفسیر فلسفی فصل چهارم: روش تفسیر رمزی و اشاری فصل پنجم: روش تفسیر علمی فصل ششم: روش تفسیر اجتهادی.  بخش دوم (علوم مورد نیاز مفسر) فصل چهارم: در این فصل پس از بحث پیرامون علم معانی و بیان و تعریف آنها، برای هر کدام از آنها مثالهایی از قرآن را ذکر می‌نماید ۲- بخش سوم- فصل اول- روش تفسیر اثری- این روش را به صورت مبسوط شرح داده، نظرات و آراء صاحبان رای در این قسم از تفسیر مخصوصا علامه طباطبائی را مورد بررسی قرار داده در پایان شواهدی از قرآن پیرامون این نوع از تفسیر را ذکر می‌نماید. ۳- بخش سوم- فصل ششم- روش تفسیر اجتهادی را مورد بحث قرار داده پس از نقد و بررسی دیدگاههای موافق و مخالف در این روش، نتیجه می‌گیرد که این روش نسبت به سایر روش‌ها برتری دارد. و اشکالات دیگر روشها در او کمتر موجود است لذا بهترین روش را همین روش می‌داند ۴- بخش دوم- فصل پنجم- علوم قرآنی- بحث مربوط به قرائت‌های مختلف در این قسمت ملاکهای سه گانه (مشهور) را برای صحت قرائت‌ها ذکر نمود. ملاک صحیح پذیرش در قرائت‌ها آنها را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد و در پایان خود، ملاک صحیح پذیرش در قرائت‌ها را بیان می‌کند که عبارتند از: ۱- موافقت قرائت با متن ثبت شده معروف بین عموم مسلمین از جهت ماده و صورت ۲- موافقت آن با فصیح‌ترین و شایع‌ترین وجه در زبان عربی ۳- عدم تعارض آن با ادله قطعی. بخش دوم- فصل پنجم- علوم قرآنی- بحث نسخ در قرآن در بحث پس از تعریف نسخ از نظر لغوی و اصطلاحی و بیان اقسام سه گانه آن- قسم سوم که نسخ حکم دون تلاوت است را به سه قسم تقسیم نموده که ناسخ گاهی سنت است گاهی آیه و... ۶- بخش سوم- فصل دوم- روش تفسیر کلامی- در این فصل، در ابتدا عقاید گروههای مختلف اسلامی را شرح داده سپس نمونه‌های از روش تفسیر فرقه معتزله را بیان می‌نماید.