مبانی و سیر تاریخی تفسیر موضوعی قرآن

مبانی و سیر تاریخی تفسیر موضوعی قرآن

«مبانی و سیر تاریخی تفسیر موضوعی قرآن» اثری است به زبان فارسی نوشته آقای بهروز ید الله پور و در موضوع سیر تاریخی تفسیر موضوعی قرآن می باشد. نویسنده در این کتاب با اشاره به اینکه از صدر اسلام تاکنون، تفسیر قرآن به دو صورت انجام شده است: یکی تفسیر ترتیبی که با نظم و ترتیب سور قرآن مجید هماهنگی دارد و دیگری تفسیر موضوعی که با هدف دستیابی به مفاهیم و حقیقت آیات قرآن کریم براساس موضوعات مختلف انجام می‌پذیرد، به بررسی سیر تاریخی تفسیرنویسی موضوعی می‌پردازد. به اعتقاد نویسنده تقدم تفسیر ترتیبی بر تفسیر موضوعی پنداشت نادرستی است و تفسیر موضوعی همانند تفسیر ترتیبی از مرحله ابتدایی و با شرحی کوتاه در موضوعات و انطباق یک موضوع از آیه دیگر شروع گردیده و کم کم رو به گسترش نهاده است. تعریف تفسیر موضوعی، اهمیت و ضرورت آن، مراحل تفسیر و روش تحقیق در این نوع تفسیر و ارائه تعریفی جدید از تفسیر موضوعی، سیر تاریخی نگارش تفسیر موضوعی از صدر اسلام تاکنون و نیز سیر نگارش آن در عصر حاضر و معرفی بالاترین سطح از سطوح تفسیر موضوعی، بررسی ادله مخالفان تفسیر موضوعی و نیز بررسی مبانی و ادله اثباتی این نوع از تفسیر نظیر مستندات قرآنی، سنت نبوی و سیره ائمه اطهار علیهم‌السّلام و نیز عقل ، رابطه تفسیر ترتیبی و تفسیر موضوعی، بررسی ارتباط میان روش تفسیر قرآن به قرآن و روش تفسیر موضوعی، بیان نحوه برخورد میان روایات ضرب قرآن به قرآن و روش تفسیر موضوعی و تحلیل مفهومی این روایات و بطور خلاصه بیان صریح مبانی و سیر تاریخی تفسیر موضوعی قرآن مجید، موضوعاتی است که در این کتاب بدانها پرداخته شده است. کتاب مشتمل بر یک مقدمه و چهار فصل ذیل و یک نتیجه گیری است: ۱. فصل اول: « تفسیر موضوعی » به عناوین می‌پردازد: معنای لغوی و اصطلاحی تفسیر، تعریف تفسیر موضوعی، اهمیت و ضرورت تفسیر موضوعی، روش تحقیق در تفسیر موضوعی، روش یا روشهای بحث در تفسیر موضوعی، روش بحث در موضوعی از خلال قرآن و تفاوت تفسیر موضوعی و علوم قرآنی ۲. فصل دوم: «سیر تاریخی تفسیر موضوعی قرآن» به عناوینی چون: کتابشناسی آیات الاحکام (آیات الاحکام اهل سنت ، آیات الاحکام زیدیه ، آیات الاحکام شیعه) کتابشناسی آیات نازله در شان اهل بیت علیهم السلام، کتاب شناسی آیات متشابهات ، کتاب شناسی ناسخ و منسوخ ، تفسیر موضوعی در عصر حاضر، مفسران موضوعی در مصر ، مفسران موضوعی در ایران و کتابشناسی داستانهای قرآن پرداخته است. ۳. فصل سوم: «جایگاه تفسیر موضوعی و مبانی آن» به بررسی: مبانی و ادله مخالفان تفسیر موضوعی (مبانی قرآنی، مبانی روایی و مبانی عقلی)، مبانی تفسیر موضوعی (مبنای قرآنی تفسیر موضوعی، مبنای روایی و مبنای عقلی تفسیر موضوعی و...) و گستردگی افق بحث در تفسیر موضوعی پرداخته است. ۴. فصل چهارم: «ارتباط تفسیر موضوعی با تفسیر ترتیبی» به بررسی: رابطه تفسیر موضوعی با روش تفسیر ترتیبی ، روش تفسیر قرآن به قرآن و روش تفسیر موضوعی، روایات ضرب قرآن به قرآن با روش تفسیر موضوعی و تحلیل مفهومی و فقه الحدیثی روایات ضرب قرآن به قرآن پرداخته شده است. در پایان هم نتیجه گیری از مطالب کتاب، فهرست منابع و مآخذ عربی و فارسی کتاب درج شده است. فهرست مطالب کتاب نیز در ابتدای آن آمده است.