<h5><strong>تنها کتاب کامل و معروف مؤلّف که مورد توجه واقع شده همین تفسیر حدائق است که در دو مرتبه به چاپ رسیده است. دفعه‌ى اول به نام «احسن القصص» جوینى معروف شده و به دستور بهرام میرزا، به سال ۱۲۷۸ق، چاپ و منتشر شده است و دفعه‌ى دوم در هند لکهنو، به سال ۱۳۰۹ق، به چاپ رسیده است و هر دو نسخه ناقص است.</strong></h5>
<h5><strong>مؤلف، در مقدمه‌ى کتاب مى‌گوید: «دوستان از من خواهش کردند که تفسیر کاملى بر قرآن کریم بنگارم و این بنده در مقام اجابت مسئول آنها شروع بدین کار مهم کردم، لکن چنین مقرّر شد که ابتدا جهت اهل ذوق و عرفان سوره‌ى یوسف را جداگانه تفسیر و به رشته‌ى تحریر درآورم.»</strong></h5>
<h5><strong>قابل توجه اینکه بسیارى از نام‌ها که در این قصّه آمده است، به‌طور قطع نمى‌تواند اصالت تاریخى داشته باشد، چه آنکه بسیارى از این نام‌ها از نام‌هاى اسلامى است که از لحاظ تاریخى با نام‌هاى عبرى و چند قرن قبل از ظهور حضرت موسى وفق نمى‌دهد. </strong></h5>
<h5><strong>از آن‌جا که مؤلّف از منابع مختلف ادبى و عرفانى استفاده کرده است، لذا ساختار و نثر کتاب یک‌دست و یک‌نواخت نیست. در بعضى از موارد، نثر بسیار ساده و روان مى‌باشد و در بعضى از موارد در نهایت تکلّف و دشوارى است. کتاب، علاوه بر آنکه لغات تازى بسیارى دارد، از لحاظ معانى و بیان و صنایع ادبى نیز مفید به نظر مى‌رسد. هم‌چنین مشحون از بیانات و لطایف عرفانى است که به ارزش و اهمیّت آن مى‌افزاید. </strong></h5>
<h5><strong>مؤلّف، با استفاده از مراجع و مآخذ مختلف ادبى و عرفانى فارسى و مطالعه‌ى یوسف و زلیخاهاى منثور و منظوم کتاب را به رشته‌ى تحریر درآورده است. پاره‌اى از مطالب کتاب بدین قرار است:</strong></h5>
<h5><strong>۱٫ بیان عرفانى در مورد حسن و جمال یوسف(ع) و مقایسه‌ى آن با حضرت رسول:</strong></h5>
<h5><strong>مؤلّف، در ذیل این عنوان، در لطیفه‌اى، یوسف را صدیق و محمّد را محبوب مى‌خواند و مى‌گوید: پرده از جمال یوسف برداشتند تا همه کس او را آشکار ببینند، ولى پرده از جمال محمّدى برنداشتند، چرا که محبوب بود و محبوب را شرط باشد در پرده نگاه‌داشتن…</strong></h5>
<h5><strong>۲٫ بیان آنکه حضرت رسول خود را نمکین خواند:</strong></h5>
<h5><strong>اگر در دیگ دل تو دوستى حق تعالى و دوستى همه پیغمبران باشد، تا نمک محبت محمدى علیه الصلوات الابدى در آن دل نبود، شرف قبول الهى جل جلاله درنیاید…</strong></h5>
<h5><strong>۳٫ در بیان معنى غفلت:</strong></h5>
<h5><strong>غفلت بر سه گونه است: مذموم، محمود و غیر مذموم و محمود. آن غفلت که مذموم است، غفلت از یاد حق تعالى است و آن غفلت که محمود است، غفلت از بدى است و آنکه غیر مذموم و محمود است، آن است که در این آیه بیان فرمود: «ان کنت من قبله لمن الغافلین»؛ یعنى اى محمّد من قصّه مى‌کنم به واسطه وحى خویش به تو این سوره یوسف را و به‌درستى که بودى پیش از این از جمله کسانى که مطلع نیستند، بر قصّه‌ى یوسف، پس مراد از غفلت این‌جا نادانستن از مضمون این حکایت است و…</strong></h5>
<h5><strong>۴٫ مقدمه معاملات بنده:</strong></h5>
<h5><strong>معاملات بنده از چهار وجه بیرون نیست؛ معامله با خلق، معامله با دین[دنیا]، معامله با مولى و معامله با نفس. معامله با خَلق، به مایه خُلق و معامله با دنیا به سرمایه زهد و معامله با مولى تعالى، به رأس المال شکر و معامله با نفس به دست‌مایه صبر است…</strong></h5>
<h5><strong>۵٫ در بیان نفس مکّاره و سحاره و مطمئنه و امّاره.</strong></h5>
<h5><strong>۶٫ در بیان مراتب بلا و محنت:</strong></h5>
<h5><strong>متحمّلان بار بلا سه فرقه‌اند: بعضى، بلا مى‌کشند و مى‌نالند؛ اینها جَزوعانند و بعضى دیگر بلا مى‌کشند و مى‌نازند و اینها صبورانند و سبب نازیدن ایشان آن است که در کشیدن بار بلا مشاهده مبلى کنند و فرقه‌ى سوم، آن است که بلا مى‌کشند، ولى نه مى‌نالند و نه مى‌نازند و اینها صابرانند…</strong></h5>

Author

Editor

Interpreter

Common title

Number of volumes

Persian Title

Publish location

Publication year

Publish number

Publisher

Qr Code

Sect

Scholar

ISBN

Source

Translated

Translated Fields

Is this post suggested?

Rate

View

Votes

تفسیر حدائق الحقائق(قسمت سورہ یوسف)

تاریخ قرآن یکی از شاخه‌های علوم قرآنی است، اصطلاح نسبتاً جدیدی است که از سوی اسلام‌شناسان و قرآن‌شناسان غربی وضع شده‌است و پیش از قرن حاضر و در آثار گذشتگانی نظیر البرهان فی علوم القرآن اثر بدرالدین زرکشی و الاتقان فی علوم القرآن نوشته جلال‌الدین سیوطی به چنین اصطلاحی برنمی‌خوریم.
تاریخ قرآن مباحث مربوط به توصیف و تحلیل سرگذشت جمع و تدوین قرآن از آغاز نزول وحی تا سیر هزار و چهارصد ساله کتابت و طبع آن در اعصار جدید است.

تاریخ قرآن

کتاب «شناخت حدیث: مبانی فهم متن ـ اصول نقد سند»، تألیف «مجید معارف» به همت انتشارات نبأ، روانه بازار کتاب شده است. کتاب حاضر دارای ۱۴ فصل است. فصل اول آن با عنوان «معناشناسی درایه‌الاحدیث در گذر زمان» تألیف شده که در آن سیر درایه‌الحدیث از معنای فقه‌الحدیث در عصر متقدمان تا مصطلح‌الحدیث به معنای امروز مورد تحقیق قرار گرفته است. فصل دوم «اجمال و تبیین در روایات» نام دارد که نویسنده کوشیده است تا بحث اجمال و تبیین را در مورد استقصا مورد بررسی قرار دهد. «ضوابط فهم حدیث در لسان روایات» عنوان فصل سوم است که در این بخش تلاش شده است تا ضوابط فهم حدیث مستقیما از روایات اهل بیت(ع) استخراج شود. فصل چهارم ترجمه و نقد اثری کم حجم اما پرفایده باعنوان «ضوابط مهمه لحسن فهم السنه» تألیف ابوانس اندلسی است. در این کتاب پس از بررسی اقسام رابطی که در بین روایات متحد الموضوع برقرار است، ارتباط تفسیری روایات با یکدیگر مورد بررسی قرار گرفته، ضرورت تفسیر حدیث با کمک حدیث تبیین می‌شود
فصل پنجم، «تقطیع حدیث، علل و پیامدهای آن» نام گرفته است که به تفصیل به بررسی مسأله تقطیع حدیث، اقسام تقطیع و پیامدهای ادبی و فقه‌الحدیثی آن پرداخته است. فصل ششم «نقل به معنی در حدیث، علل و پیامدهای آن» به بررسی یکی از عوارض مهم که دامن روایات را گرفته، پرداخته در عین حال ضوابط نقل به معنای مجاز را از نظر روایات معصومان(ع) و سخنان بزرگان علم و حدیث مورد کاوش قرار داده است. فصل هفتم با نام «رابطه تاریخ و فهم و نقد حدیث»، به بررسی نقش تاریخ در فهم روایات پرداخته که از مبانی مهم فقه‌الحدیث است. فصل هشتم با عنوان «گونه‌شناسی تبیین واژگان دینی در روایات معصومان(ع)» سامان یافته که در آن با استفاده از روایات معصومان (ع) انواع معناشناسی کلمات قرآن و روایات مورد کاوش قرار گرفته است. عنوان فصل نهم، «خانواده حدیث و نقش آن در فقه‌الحدیث» است. در این فصل پس از بررسی اقسام رابطی که در بین روایات متحد الموضوع برقرار است، ارتباط تفسیری روایات با یکدیگر مورد بررسی قرار گرفته، ضرورت تفسیر حدیث با کمک حدیث را تبیین می‌کند. فصل دهم «تمایز عقل و رأی در مکتب جعفری» نام دارد. «بررسی ریشه‌های اباحه‌گری در آیات و روایات با تأکید بر شناخت تطبیقی ارتباط ایمان و عمل در دیدگاه‌های کلامی» عنوان فصل یازدهم است. فصل دوازدهم «در آمدی بر علم رجال شیه در دوره متقدمان» نام دارد. فصل سیزدهم با عنوان «گزارشی از آثار اجمالی شیعه در دوره متأخران» نگارش یافته که در آن به معرفی اصول ثانویه رجال شیعه و به دنبال آن مهم‌ترین جوامع رجالی شیعه در دوره متأخران پرداخته است. فصل چهاردهم که فصل آخر است «مبانی و روش‌های جرح و تعدیل راویان» نام گرفته است که در آن به تفصیل اصطلاحات جرح و تعدیل، اقسام و روش‌های جرح و تعدیل راویان و ... مورد بحث قرار گرفته است.

شناخت حدیث

تالیف علی اکبر شهابی به زبان فارسی که در سال ۱۳۱۴ ه-. ش به رشته تحریر در آمده است.
کتاب مشتمل بر دو بخش است، در بخش اول زندگانی علمی، احوال و رفتار طبری بحث و در بخش دیگر، آثار و مؤلفات وی مورد تحقیق قرار گرفته است. مولف با بیانی شیوا در تحریر این رساله بیشتر به مسائل اخلاقی، رفتار و روش طبری در تحصیل که مورد استفاده دانشجویان است پرداخته و از ذکر اختلافات و مناقشات درباره تاریخ تولد و وفات طبری خودداری کرده‌اند. آنچه دربار زندگانی طبری نگارش یافته یا مستند بگفته خود طبری و شاگردان وی و یا به نقل از مورخان و نویسندگان معاصر اوست.
شهابی در مقدمه چنین می‌نویسد: تاریخ ادبیات و شرح احوال بزرگان، راهنمای سعادت و آیین عبرت و سرمشق علمی و عملی آیندگان است. در اغلب کتب تاریخ و تذکره چنین ثمره‌ای دیده نمی‌شود. این نارسایی ناشی از خود تاریخ نیست بکله از اندیشه نویسندگان می‌باشد. آنچه موجب رسیدن بزرگان به درجات شامخ بوده، روش خاصی است که آن‌ها در کسب علوم انتخاب کرده‌اند نه بهره از هوش خدادادی، یکی از این بزرگان محمدبن جریر طبری است. پس از معرفی زندگانی طبری و جزئیات نام، نسب، مدفن، روش تحصیل، سفرها و مناظرات، جایگاه و... به بررسی دو کتاب معروف وی «التاریخ الکبیر» و «جامع البیان عن تاویل القرآن» می‌پردازد.

احوال و آثار محمد بن جریر طبری

این کتاب شامل مقدمه، تمهید و دوازده فصل است. در مقدمۀ کتاب، آیت الله بهشتی در بارۀ دلایل شرح این نمط، وصیت نامۀ فلسفی بوعلی، گرایش عرفانی شیخ در اشارات، رمز پیدایش شروح متعدد بر اشارات، ولزوم مراعات وصیت نامۀ فلسفی شیخ سخن گفته اند. مؤلف در این مقدمه از زحمات فرزندشان دکتر سعید بهشتی که در ویرایش و انتشار نمط چهارم و نیز نمط پنجم زحمات زیادی را متقبل گردیده و نیز خانم دکتر روشنک نیکویی که در تهیه فهارس این کتاب تلاش زیادی کرده تشکر و قدردانی به عمل آورده اند.
تمهید شامل این مطالب است: تفسیر صنع و ابداع، تقسیمات فعل، و مروری بر مطالب نمط پنجم است.
عناوین فصول دوازده گانۀ کتاب از این قرار است: ابطال نظریۀ متکلمان، تحلیل معنای مشترک به اجزای بسیط، مناط تعلق فعل به فاعل، وجود وهمی با واقعی زمان، مسبوق بودن حادث به ماده، اثبات حدوث ذاتی برای ممکنات، تفسیر ابداع و فرق آن با تکوین و احداث و اختراع، محال بودن ترجح بدون مرجح، عدم جواز صدور کثیر از واحد، و سرانجام بررسی اقوال در مورد وحدت و کثرت واجب الوجود و حدوث وقدم عالم.

صنع و ابداع

تحقیقی است درباره راه و شکل انتقال علوم یونانی و لاتینی به جهان عرب و ایران و ترک که عموما زیر حاکمیت اسلام قرار داشتند. نویسنده با برشمردن علوم، فلسفه، ریاضی و طب به عنوان چهار رشته میراث یونانیان به ساختار مسیحیت و تشکیلات دینی آنان در شرق پرداخته و با ذکر برخی از فرقه‏ های مسیحی بر این باور است که زیر بنای فکر یونانی، همین باورهای کلامی و عقیدتی مسیحیان بوده و راه دریایی هند و راه زمینی بلخ و مرو در خراسان را از جمله راههای این انتقال بر‏ می‏شمرد. نویسنده با اشاره به اینکه سوریه فعلی در دوران اولیه، مرز خلافت بغداد و یونان بوده، به تاثیر پذیری مسلمانان از فرهنگ و علوم یونانیان پرداخته و با اشاره به ترجمه آثار و تالیفات یونانی به عربی، به برخی از اولین مترجمان از جمله حنین بن اسحاق و ثابت بن قره پرداخته، سپس به فیلسوفان عالم اسلام از جمله کندی اشاره می‏کند که توانستند آثار ارسطو را با رنگ و لعاب اسلامی در عالم اسلام گسترش دهند.

انتقال علوم یونانی به عالم اسلامی

أساسُ‌ ألإقتباس کتابی از خواجه نصیرالدین طوسی به زبان فارسی درباره علم منطق است. این کتاب پس از منطق شفا (ابن سینا) بزرگ‌ترین و مهم‌ترین کتابی است که در این علم تالیف شده است. محمد بن محمد بن حسن طوسی ملقب به نصیرالدین و مشهور به محقق طوسی و خواجه طوسی است که یکی از پرآوازهترین شخصیت‌های علمی در تاریخ اسلام است. او در ۱۱ جمادی‌الاول به سال ۵۹۷ق در طوس متولد شد و در ۱۸ ذی‌الحجه سال ۶۷۲ق در سن ۷۵سالگی بر اثر بیماری در بغداد درگذشت و بنا به وصیتش در کاظمین دفن گردید. طبق تصریح مؤلف کتاب در مقدمه، نام کتاب اساس الاقتباس است و درباره دلیل نامیدن آن به این نام می‌گوید: و چون این علم به نسبت با دیگر علوم خاصه اقسام حکمت به مثابه قاعده و بنیاد است، این مجموع را بر اساس الاقتباس(اساس اقتباس وکسب علوم) موسوم کردم.

انگیزه نگارش
انگیزه خواجه نصیر از تألیف این کتاب چنانکه در مقدمه آورده است، ارائه اثری فنی و تحقیقی و جامع در علم منطق بوده که هم آموخته‌های او را از دیگران در برگیرد و هم بر آراء و اندیشه‌های شخصی او در این علم مشتمل باشد.

اساس الأقتباس

مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران یک ناشر دانشگاهی در ایران است که به دانشگاه تهران وابسته است. این انتشارات بر نشر کتاب‌های آکادمیک تمرکز دارد  و از سال ۱۳۲۵ کار خود را به‌طور مستقل آغاز کرده‌است. انتشارات دانشگاه تهران از لحاظ ساختار اداری زیر نظر مدیریت اداره کل خدمات پژوهشی و انتشارات دانشگاه تهران است.

انتشارات دانشگاه تهران تاکنون بیش از ۵٬۰۰۰ عنوان کتاب منتشر کرده‌است و به‌طور میانگین در هر روز بیش از یک کتاب منتشر می‌کند. این انتشارات دارای ۹۶ نمایندگی پخش در ایران و ۱ نمایندگی در افغانستان است.

انتشارات دانشگاه تهران

انتشارات دانشگاه تهران

Publisher Books

Contact info

Location