Author

Common title

Persian Title

Qr Code

Source

Is this post suggested?

View

تاملی در راه های خدا شناسی

توحید

خداشناسی از راه فطرت

خدا در فلسفه ملاصدرا

راههای خداشناسی از زاویه تاثیر آنها بر عملکرد دینداران

مسبب الاسباب
توحید افعالی یعنی درک و شناختن اینکه جهان، با همه نظامات و سنن و علل و معلولات و اسباب و مسببات، فعل او و کار او و ناشی از اراده اوست.موجودات عالم همچنانکه در ذات استقلال ندارند و همه قائم به او و وابسته به او هستند و او به تعبیر قرآن «قیوم » همه عالم است، در مقام تاثیر و علیت نیز استقلال ندارند، و در نتیجه خداوند همچنانکه در ذات شریک ندارد در فاعلیت نیز شریک ندارد.هر فاعل و سببی، حقیقت خودو وجود خود و تاثیر و فاعلیت خود را از او دارد و قائم به اوست.همه حولها و قوه ها«به او» است(ما شاء الله و لا قوه الا به، لا حول و لا قوه الا بالله).

انسان که یکی از موجودات است و مخلوق اوست، مانند همه آنها علت و مؤثر در کار خود و بالاتر از آنها مؤثر در رنوشت خویش است، اما به هیچ وجه موجودی «مفوض »و «به خود وانهاده » نیست(بحول الله و قوته اقوم و اقعد).اعتقاد به تفویض و وانهادگی یک موجود - اعم از انسان و غیرانسان - مستلزم اعتقاد به شریک بودن آن موجود با خدا در استقلال و در فاعلیت است و استقلال در فاعلیت، مستلزم استقلال در ذات است و با توحید ذاتی منافی است، چه رسد به توحید افعالی.

الحمد لله الذی لم یتخذ صاحبه و لا ولدا و لم یکن له شریک فی الملک و لم یکن له ولی من الذل و کبره تکبیرا. (۱) سپاس ذات خدا را، آن که همسر و فرزند نگرفت و برای او شریکی در مدیریت جهان و همچنین کمکی از روی ناتوانی برای اداره عالم نیست.او را بزرگ و برتر بدان، بزرگ و برتر دانستنی که لایق ذات پاک او باشد.

.............................................................. ۱٫مفاتیح الجنان، دعای افتتاح.
منبع: http://www.hawzah.net/fa/article/articleview/2827?ParentID=54650

آشنایی با توحید افعالی


عناوین اصلی کتاب شامل:
در این کتاب چه هدفى را تعقیب مى کنیم؟؛ خداشناسى از دو راه مطمئن؛ راهى از برون، روشنترین راه به سوى او؛ رابطه «نظم» و «عقل»؛ نمونه هایى از شگفتیهاى آفرینش؛ صفات خدا و عدل؛ چرا به راهنمایى پیامبران نیازمندیم؛ پیامبران معصوم هستند؛ سخنى درباره اعجاز؛ قرآن یک معجزه بزرگ و جاویدان؛ جنبه هاى مختلف اعجاز قرآن؛ جمع آورى قرائن گوناگون؛ معاد و رستاخیز

Editor

Interpreter

Number of volumes

Publish location

Publication year

Publish number

Publisher

Sect

Scholar

ISBN

Translated

Translated Fields

Rate

Votes

عقیده یک مسلمان

کتاب خداشناسی و پاسخ به شبهات به قلم علی اصغر رضوانی از سوی انتشارات مسجد مقدس جمکران منتشر شد. یکی از مسائل اساسی و زیر بنایی اعتقاد به مبدأ غیبی و ماوراء طبیعی برای عالم وجود به عنوان عله‌العلل و واجب الوجود است، اعتقادی که نمی توان آن را از راه تعبد نقلی صرف به اثبات رساند؛ زیرا مستلزم دور است؛ و لذا باید این مسأله مهم را از راه براهین محکم عقلی ثابت نمود و سپس به شبهات مطرح شده از سوی ملحدان پرداخت و به آن ها پاسخ داد، این کتاب در صدد بررسی این موضوع از طریق عقلی است. بعد از کلیات، مباحث تصوری و تصدیقی در چهار فصل تدوین شده است که عبارت است از «راه های شناخت خداوند»، «توحید و شرک»، «صفات خداوند» و «افعال الهی». در بخشی از کتاب آمده است: «جهان بینی توحیدی با نیروی منطق و علم و استدلال حمایت می شود و به حیات و زندگی معنی و روح و هدف می دهد؛ زیرا انسان را در مسیری از کمال قرار می دهد که در هیچ حد معینی متوقف نمی شود و همیشه رو به پیش است. جهان بینی توحیدی کشش و جاذبه دارد، به انسان نشاط و الگو می بخشد و هدف های مقدس و متعالی عرضه می دارد و افرادی فداکار می سازد. جهان بینی توحیدی، تنها جهان بینی است که در آن، تعهد و مسؤلیت افراد در برابر یکدیگر مفهوم و معنا پیدا می کند، و نیز آدمی را از سقوط در دره هولناک پوچی گرایی نجات می بخشد.»

خداشناسی و پاسخ به شبهات

&nbsp;

عناوین اصلی کتاب شامل:
مقدمه؛ بیا خودت قلب مرا نجات بده!؛ دژ محکم خدا را مى طلبم !؛ من اهل توحید را دوست دارم؛ اوّلین قدم در راه بندگى تو؛ اى بى همتا در بزرگى !؛ برخیز! حرف دلت را بزن !؛ تو که هرگز پایانى ندارى؛ نسیم بهار هفتم؛ یهودى ام و در جستجوى دریا هستم؛ میان ماه من تا ماه گردون؛ سلام اى پنهان از دیده ها؛ تو اسم اعظم را یاد گرفتى !؛ اى پنهان زیباى من !؛ مواظب ذهن خودت باش !؛ خدایا! زمین چقدر کوچک است!؛ خداى خود را معرّفى کن!؛ سلام بر فریاد بلند توحید!؛ لیلى دل من کیست؟؛ آن جوان سى ساله چه کسى بود؟؛ چه کسى هوس دیدار خدا را دارد؟؛ قدرت خدا چه اندازه است؟؛ تو از همه چیز باخبر هستى!؛ خدا را بهتر بشناس!؛ کاش من هم یک درخت داشتم !؛ من آدم را با دست خود آفریدم !؛ خدا نور زمین و آسمان است!؛ خدا که آمد و شد ندارد!؛ خدا صفات انسان ها را ندارد !؛ خدایى که هرگز عصبانى نمى شود !؛ آیا خدا روح دارد؟؛ نوبت سؤل فرا رسید؛ بار دیگر به سوى خدا برو؛ آیا خدا همه جا هست؟؛ آیا خدا درون ماست ؟؛ گمشده ما کجاست؟؛ عبور مطلقاً ممنوع!؛ چه کسى بالاى هفت آسمان است؟؛ نام تو در لیست ذخیره است؛ نام هایى زیبا انتخاب کرده ام؛ تخت پادشاهى خدا؛ امان از ترجمه اشتباه؛ ستون هاى چهارگانه توحید؛ منابع تحقیق؛ نویسنده، کتب، ناشر

خدای خوبی ها: پیش به سوی شناخت خدا

این کتاب دومین مجلد از مجموعه ی «مقدمه ای بر جهان بینی اسلامی» است . در بخش اول کتاب ضمن تعریف «جهان بینی» ، مشخصات انواع جهان بینی ها اعم از علمی، فلسفی ومذهبی بیان شده است. سپس جهان بینی توحیدی و به ویژه اسلامی با توجه به ملاکهای معرفی شده برای یک جهان بینی خوب، بهترین نوع جهان بینی ها ارزیابی گردیده است. در بخش دوم کتاب ، واقعگرا بودن جهان بینی اسلامی با اشاره به آیاتی از قرآن کریم اثبات شده است. بخش سوم کتاب به بیان مراتب و درجات توحید ، اختصاص داده شده که عبارتند از : توحید ذاتی، توحید صفاتی ، توحید افعالی و توحید در عبادت . به دنبال این بحث، مسئله به یگانگی رسیدن واقعیت وجودی انسان از جنبه روانی و اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته و نظریه های ماتریالیستی، ایده آلیستی و رئالیستی دراین موضوع مشروحاً بیان شده است . بخش چهارم کتاب به توضیح و تبیین مراتب و درجات شرک اختصاص یافته که عبارتند از : شرک ذاتی ، شرک در خالقیت ، شرک صفاتی و شرک در پرستش . مسائلی همچون مرز توحید و شرک ، صدق و اخلاص، وحدت و یگانگی جهان ، غیب و شهادت، دنیا و آخرت نیز در این بخش بحث و بررسی شده است . بخش پایانی کتاب به حکمت بالغه و عدل الهی اختصاص یافته است . این بحث در کتاب عدل الهی با شرح و بسط بیشتری بیان گردیده است.

جهان بینی توحیدی

کتاب توحید، مجموعه هفده جلسه سخنرانى استاد شهید مرتضی مطهرى درباره «توحید»، ایراد شده در سال‌هاى ۴۶ و ۴۷ شمسى است. در بخش اول کتاب، مسئله توحید به طور کلى طرح شده و اینکه آیا اصولا راهى براى اثبات وجود خدا وجود دارد یا خیر. فصول بعدى کتاب به تبیین راه‌هاى اثبات وجود خدا یعنى راه فطرت، راه‌هاى علمى و شبه فلسفى (برهان نظم، راه هدایت موجودات، راه خلقت)، راه‌هاى عقلانى و فلسفى (برهان محرّک اول، برهان سینوى، برهان وجودى) اختصاص داده شده است. در فصل «پاسخ به شبهات» دو شبهه مهم، یکى سازگارى اصل تکامل با توحید و دیگرى مسئله شُرور، بدیها و بى‌نظمى‌ها در کار عالَم مورد بررسى قرار گرفته‌اند. در ارتباط با بحث توحید و تکامل، نظریات مختلف درباره پیدایش «انواع» از جمله نظریه «تکامل انواع» داروین به تفصیل مورد بحث واقع شده‌اند. در خصوص توحید و مسئله شرور نیز ضمن تحلیل ماهیت شرور و انواع آنها، فلسفه شرور در نظام کلى عالم تبیین گردیده و شبهه موجود در این زمینه دفع شده است. به نظر مى‌رسد که کتاب توحید از نظر سبک بحث و پرداختن به مسائل علمى مرتبط با مسأله توحید از موقعیت ممتازى برخوردار است و مطالعه آن براى اقشار مختلف مفید خواهد بود. پس از بحث هر جلسه سؤالاتى توسط حضار مطرح شده که استاد پاسخ گفته‌اند. در برخى موارد سؤال خلاصه شده است. در یکى از جلسات، به مناسبت بحث «ماده و انرژى» از مرحوم استاد رضا روزبه (از بنیانگذاران مدرسه علوى) دعوت به عمل آمده که در این موضوع سخن بگویند. بیانات ایشان عینا درج گردیده است.

فهرست مطالب کتاب
مقدمه
مقدمات
راه‌های اثبات وجود خدا
۱٫ راه فطرت
۲٫ راه‌هاى علمى یا شبه فلسفى
الف. برهان نظم
نظم ناشى از علت غایى
ب. برهان هدایت
علت‌هاى چهارگانه
علم اشراقى
ج. راه خلقت
معنى حدوث و خلقت در بحث ما
۳٫ راه‌هاى عقلانى و فلسفى
عدم توانایى علمِ تنها بر اثبات وجود خدا
پاسخ به شبهات
الف. توحید و فرضیه تکامل انواع
چرا فرضیه تبدل انواع را ناسازگار با توحید دانسته‌اند
ب. توحید و مسأله شرور
خلاصه بحث گذشته
در فرهنگ قرآن، خدا خالق همه چیز است

این نوشتار، ترجمه چهار رساله است که به ترتیب، درباره توحید ذاتی، اسماء حسنا و افعال خداوند سبحان و نیز وسائط میان او و عالم طبیعت، توسط استاد علامه سید محمدحسین طباطبائی نوشته شده‌اند. نگارش این رسائل، آن گونه که مؤلف بزرگوار خود در پایان هر یک از رسائل متذکر می‌شوند، در سال‌های ۱۳۵۶ و۱۳۵۷ قمری و تنظیم نهایی آن، در سال ۱۳۶۱ قمری انجام گرفته است.
مؤلف با تبحر کامل در علوم عقلی و نقلی، مطالب مطروحه را ابتدا مستدل و مبرهن ساخته، و سپس با آیات و روایات فراوانی به تأیید و اقامه دلیل نقلی بر آن مطالب می‌پردازند، در یک فصل، ادله عقلی و فصل پس از آن شواهد نقلی، اعم از آیات و روایات، ذکر می‌شود؛ و بدین وسیله هماهنگی کامل میان عقل و وحی را به نمایش می‌آورند. کتاب از هر دو بعد، دارای اهمیت خاصی است، ابتکار و نوآوری هم در پاره‌ای از برهان‌ها به چشم می‌خورد (چنان که مؤلف ارجمند، خود در پاره‌ای از موارد متذکر شده‌اند) و هم در استفاده نکات و دقایق از شواهد نقلی.
رساله نخستین این اثر، درباره وحدت حقه وجود و توحید اطلاقی ذات اقدس اله سخن می‌گوید و به اثبات می‌رساند که آن ذات پاک در هرگونه تعین اسمی و وصفی و تقید مفهومی، منزه و مبرا بوده، مقید به هیچ قیدی نیست حتی اطلاق. و آن‌گاه با استشهاد به آیات و روایات متعددی به تایید این سخن می‌پردازد.
مؤلف در مقاله‌ای که به رساله توحید، ضمیمه کرده‌، در پی اثبات آن هستند که اسلام در امر توحید، پیش‌تاز بوده و گوی سبقت را از همگان ربوده است، چرا که توحید اسلام که همان توحید اطلاقی است، آخرین درجه توحید و اوج آن به حساب می‌آید. سپس ثمرات و نتایج این دیدگاه در امر تربیت و تزکیه را بیان می‌کند.
در دومین رساله، سخن از اسم‌ها و اوصاف حضرت حق است که همان تعینات آن ذات مقدس می‌باشد. مسائل گوناگونی که مربوط به اسماء الهی است در این رساله، طرح و بحث شده‌اند.
در رساله سوم، درباره افعال الهی و متفرعات آن بحث می‌شود، مانند مساله قضاء و قدر، بداء، سعادت و شقاوت، جبر و تفویض، هدایت و اضلال، مشیت و اراده، تمحیص و استدراج و اموری دیگر از این قبیل.
و در چهارمین رساله، سخن درباره موجوداتی است که واسطه فیض‌اند میان حق تعالی و عالم ماده. این رساله با اثبات عوالم چهارگانه هستی (عالم لاهوت، عالم جبروت، عالم ملکوت و عالم ناسوت)، آغاز می‌شود، و با بحث پیرامون حجاب، قلم، لوح، عرش، کرسی، آسمان‌ها و زمین، فرشتگان و شیاطین ادامه می‌یابد.
نکته قابل تامل این که متن کتاب، بسیار فشرده تنظیم شده است، لذا خواننده برای دریافت محتوای آن، باید صبور و شکیبا باشد و مطالعه کتاب را با دقت و تأمل همراه سازد، و البته این امر، اختصاصی به نوشته حاضر ندارد بلکه در غالب آثار مؤلف بزرگوار مشهود است.

رسائل توحیدی

کتاب خدا محوری در چهار بخش عمده رابطه خدا با جهان آفرینش و تاثیر قدرت خداوند در موجودات و افعال انسان را بحث و بررسی می کند . مولف این اثر را به عنوان پایان نامه کارشناسی ارشد خود در رشته الهیات مرکز تربیت مدرس قم ارائه داده است . خدا محوری یا اکازیونالیزم تحقیق و بررسی نظریه کسب می باشد که همان رابطه اختیار انسان و صفت فاعلی باری تعالی را بررسی می نماید نویسنده با تلاش قابل تقدیری توانسته است در بیشتر موضوعات کلامی مورد بحث فلسفه و کلام مقایسه ای را بین متفکران اسلام و مسیحی مطرح و نتیجه گیری نماید . ((مالبرانش فیلسوف فرانسوی )) نظریه کسب یا رابطه خدا و انسان را تحت عنوان اکزیونالیزم مطرح کرد به عقیده مولف مشرب فلسفی او با مشرف فلسفی متکلمان مسلمان اشعری چندان تفاوتی ندارد . مطالب و عناوین مورد بحث در کتاب به شرح ذیل است: بخش اول : مالبرانش و فلسفه خدا محوری او ص ۷۵ ـ ۳۱ بخش دوم : اکازیونالیزم یا خدا محوری در تفکر اسلامی ص ۱۰۳ ـ ۷۹ بخش سوم : اکازیونالیزم اشاعره و مالبرانش و مقایسه این دو مشرب با کلام اسلامی و عرفان ناب که عمده مباحث کتاب می باشد ص ۳۴۸ ـ ۱۰۵ بخش چهارم : اکازیونالیزم ، از اشعریت خام تا عرفان ناب در این بخش با مقایسه مکتب کلامی ابوالحسن اشعری با مکتب محیی الدین عربی پیرامون رابطه انسان با فعل خداوند ، مطالب کتاب پایان می پذیرد .دکتر حداد عادل در مقدمه کتاب می نویسد:
“مؤلف در کل قلمرو وسیع تفکر اسلامی به تحقیق و گشتزنی پرداخته و با صرف وقت و حوصله و دقت، اثری سودمند در زمینه فلسفه و کلام مقایسه‌ای از خود به جای نهاده است. مؤلف ارجمند مستقیماً به منابع اصیل دست اول مراجعه کرده است. افزون بر آنچه گفته شد، نظم عالمانه و نثر روشن و روان کتاب به این تحقیق ارزشی مضاعف داده است. اینجانب می‌توانم بگویم تا آنجا که من اطلاع دارم، این کتاب بهترین اثری است که تا کنون در حوزه های علمیه امروز ما در فلسفه و کلام مقایسه‌ای به رشته تحریر درآمده است”.

خدا شناسی

Books

Articles