مهم‌ترین و جامع‌ترین ‌کتاب در تاریخ هزار ساله قرآن کریم و تاریخ بیش از هزار ساله علوم قرآنی در دو جلد، نوشته "جلال الدین ابوالفضل عبدالرحمن بن ابی‌ بکر سیوطی"( ۸۴۹-۹۱۱) قرآن پژوه، حدیث‌شناس و فرهنگ‌نگار معروف که به تصحیح محمد ابوالفضل ابراهیم، منتشر شده است.

سیوطی اهل سیوط یا اسیوط مصر بود، ولی اجدادش ایرانی بودند. زندگی‌نامه نویسان از او با عناوین و القابی چون ‌امام و حافظ یاد کرده‌اند. علاوه بر آنکه حافظ قرآن بود، احادیث بسیاری (در حدود صد هزار) از بر داشت و سه اثر در علم حدیث و آثا ر متعدد و معتبری در حوزه قرآن‌پژوهی تالیف کرد. در تالیف "التقان فی علون القرآن" که نقطه اوج آثار جامع در زمینه علوم قرآنی است، از نخستین و مهم‌ترین آثار این علم استفاده شده است.

من جمله از "البرهان فی علوم القرآن" اثر علی بن ابراهیم بن سعید مشهور به حوفی در سی مجلد، "فنون‌الافنان فی علوم‌ القرآن"، "المجتبی ‌فی علوم تتعلق بالقرآن" از ابن جوزی، "جمال‌القراء" از علم الدین سخاوی، "المرشد الوجیز" از ابوشامه، " مواقع العلوم من مواقع" از جلال‌الدین بلقینی و سرانجام "البرهان فی علوم‌القرآن" اثر بدرالدین زرکشی که اصلی‌ترین منبع تالیف اتقان القرآن است.

سیوطی در مقدمه تفاسیر خود بر قرآن کریم به نام "التحییر و مجمع البحرین و مطلع‌البدرین" به بحث درباره بسیاری از مسائل و مباحث و علوم قرآنی پرداخته بود و چون اهمیت و گسترش این مقدمه‌ها از ذی‌المقدمه فراتر رفت، بر آن شد تا کتاب خود را با توجه به مباحث البرهان زرکشی، مرتب و مدون سازد. از این رو، التقان را تالیف کرد که در آن تقریبا به همه مسائل قرآنی پرداخته شده است. این اثر گونه‌ای دایره المعارف علوم قرآنی و قرآن پژوهی از مهم‌ترین آثار مرجع در این زمینه است.

بعضی از مباحث یا فصول هشتاد گانه التقان که هر یک از آنها "نوع" نام دارد، به شرح زیر است: شناخت آیات مکی و مدنی، شناخت آیات حضری و سفری، نخستین قسمتی که از قرآن نازل شد؛ شناخت آخرین آیه، شان نزول، جمع و تدوین قرآن، آداب تلاوت قرآن، آنچه در قرآن به غیر لغت عرب است، شناخت ادواتی که مفسر به آنها نیاز دارد(بحث زبانی- ادبی و بلاغی) در شناخت اعراب قرآن، قواعد مهمی که مفسر به شناخت آنها نیازمند است، شناخت محکم و متشابه، عام و خاص؛ مقدم و مؤخر، مجمل و مبین، مطلق و مقید، مفهوم و منطوق، حقیقت و مجاز، تشبیه و استعاره‌های قرآنی، فواصل آیات، در سرآغاز سوره‌ها (و بحث درباره حروف مقطعه یا فواتح سور)، مناسبت آیات و سوره‌ها، در اعجاز قرآن، امثال قرآن، سوگندهای قرآن، جدل قرآن، مبهمات آیات، فضایل آیات، بیان فاضل و افضل قرآن، (بحث درباره اینکه آیا قرآن غث و سمین دارد یا نه)، در رسم الخط و آداب نوشتن آن، در شناخت تفسیر و تاویل و چگونگی نیاز به آن، شناخت مشروط و مفسر و آداب تفسیر، طبقات مفسرین(زندگی‌نامه دوره‌ای مفسران).

سیوطی در این تالیف خود ابتدا موضوعی را بیان می‌کند و از مشهورترین کسانی که درباره آن موضوع تالیفاتی ‌دارند، نام می‌برد، آنگاه فایده دانستن آن موضوع تالیفاتی دارند و اهمیت و نقش آن را در شناخت و تفسیر معانی قرآن بیان می‌کند؛ سپس به مسائل و فروع و نکاتش می‌پردازد و در بیان تمام این مطالب به قرآن، حدیث یا اقول دانشمندان فن استشهاد می‌کند. مولف "الاتقان فی علوم القرآن" در برخی موارد، بخش‌هایی از کتب متعدد درباره آن موضوع را به طور کامل یا خلاصه نقل می‌کند و در بسیاری از موارد، رای خود را نیز در پایان فصل می‌نگارد.

Author

Editor

Interpreter

Common title

Number of volumes

Persian Title

Publish location

Publication year

Publish number

Publisher

Qr Code

Sect

Scholar

ISBN

Source

Translated

Translated Fields

Is this post suggested?

Rate

View

Votes

ترجمه الاتقان فى علوم القرآن جلد ۲_۱

حافظ جلال‌الدین عبدالرحمن بن ابی‌بکر سیوطی شافعی (۸۴۹-۹۱۱ق)، از عالمان اهل سنت و مؤلف آثار بسیار در حدیث و تاریخ و علوم دیگر است. نویسنده تفسیر مهم الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور و نیز جامع‌ترین کتاب دربارهٔ علوم قرآنی با نام الإتقان فی علوم القرآن

ولادت
وی در شب یکشنبه اول ماه رجب سال ۸۴۹ در اسیوط مصر متولد شد.

تحصیلات
از کودکی به آموختن قرآن و حدیث روی آورد. در سال ۸۶۶ اولین اثر خود را تألیف کرد.

او در پی تحصیل علم به مناطق زیادی مانند شام، حجاز، یمن، هند و مغرب سفر کرد و با بزرگان و استادان زیادی حشر و نشر داشت.

وی نزد علمای بزرگ از جمله ابوالعباس شمنی و علم‌الدین منادی و محیی‌الدین کافیجی به تحصیل علوم دینی پرداخت و در اکثر علوم متداول بخصوص در فقه و حدیث و تفسیر و معانی و بیان و بدیع و نحو و لغت تبحر یافت.

سیوطی که شهرت زیادی در میان عالمان شیعه و سنی دارد، در موضوعات تفسیر، حدیث، فقه، ادبیات، قرائت، تاریخ و حتی طب مهارت داشت و درباره آنها کتاب نوشت.

هر چند تعصب او در مذهبش جای انکار نیست لیکن عظمت علمی او نیز که بیشتر با جنبه تألیف و جمع آوری آثارش مشهود است قابل تردید نیست.

وفات
سیوطی در انتهای شب جمعه ۱۹ جمادی‌الاوّل سال ۹۱۱ ه درگذشت و در (حوش قوصون) بیرون (باب القرافه) مصر به خاک سپرده شد.

آثار
آثار او را تا پانصد شمرده‌اند هر چند بسیاری از آنها به دست ما نرسیده یا برخی مانند احیاء الموات، رساله‌ای بسیار کوتاه است.برخی از آثار سیوطی: تفسیر الدر المنثور، تدریب الراوی فی شرح تقریب النواوی (حدیث)، کشف اللبس فی حدیث رد الشمس، التعظیم و المنه فی انّ ابوی النبی فی الجنه، البهجه المرضیه فی شرح الفیه ابن مالک، حسن المحاضره فی اخبار مصر و القاهره، اللآلی المصنوعه فی الاحادیث الموضوعه، الحاوی فی الفتاوی و تاریخ الخلفاء.

https://fa.wikinoor.ir/

Born

Death

جلال الدین عبدالرحمن بن ابی بکر سیوطی

جلال الدین عبدالرحمن بن ابی بکر سیوطی

Born:

Death:

جلال الدین عبدالرحمن بن ابی بکر سیوطی

Author Books