عبدالحسین امینی نجفی(علامه امینی)

  عبدالحسین امینی نجفی مشهور به علامه امینی (متولد: ۱۳۲۰ هجری قمری در سراب واقع در آذربایجان، وفات: ۲۸ ربیع‌الثانی ۱۳۹۰ هجری قمری یا ۱۲ تیر ۱۳۴۹ شمسی در تهران که در نجف مدفون شد)، از مراجع [نیازمند منبع]بنام شیعه و نویسنده کتاب دائرهالمعارفی الغدیر است. زندگی شیخ عبدالحسین فرزند احمد امینی در سال ۱۲۸۱ه‍.ش در روستای سردها شهرستان سراب و در خانواده‌ای سرشناس دیده به جهان گشود. جد وی امین‌الشرع از روحانیان بنام تبریز بود. تحصیلات مقدماتی را در تبریز گذراند. در جوانی به نجف رفت و پس از گذراندن مراحل تحصیلی و نیل به رتبه اجتهاد نزد مراجع معروف وقت نجف، دوباره به تبریز بازگشت. بعد از مدتی تدریس و تحقیق در تبریز دوباره به نجف رفت و برای انجام و بسط پژوهش‌های تاریخی معروف خود برای همیشه در آنجا ماند. وی در سال ۱۳۳۵ قمری تألیف کتاب «شهداء الفضیله» را آغاز کرد. موضوع این کتاب دربارهٔ «عالمانی بود که در راه حق به شهادت رسیده‌اند». در این کتاب زندگی بیش از ۱۰۰ عالم شیعه از قرن ۴ تا ۱۴ ذکر شده‌است. مشایخ روایتی امینی جدیت و تلاش خستگی ناپذیر وی خیلی زود او را به اجتهاد رسانید. وی تیمّناً برای پیوستن به جرگهٔ حاملان احادیث پیامبر اسلام و خاندان او و جهت متبرّک شدن مرویاتش به اتصال سند و جهت صیانت آن‌ها از قطع و ارسال، مبادرت به اخذ اجازه روایت از بعضی از بزرگان آن روزگار نمود که نام بعضی از آنان به قرار ذیل می‌باشد: اجازه روایت از سید ابوالحسن موسوی اصفهانی (متوفای ۱۳۶۵ هجری). اجازه روایت از سید میرزا علی حسینی شیرازی (متوفای ۱۳۵۵ هجری). اجازه روایت از میرزا علی اصغر ملکی تبریزی. اجازه روایت از سید حسین طباطبایی قمی (متوفای ۱۳۶۶ هجری). اجازه روایت از علی بن ابراهیم قمی (متوفای ۱۳۷۳ هجری). اجازه روایت از محمد علی غروی اردوبادی (متوفای ۱۳۸۰ هجری). اجازه روایت از آقا بزرگ (محمد حسن) تهرانی (متوفای ۱۳۸۹ هجری). اجازه روایت از میرزا یحیی بن اسدالله خویی (متوفای ۱۳۶۴ هجری). تألیف الغدیر اثر نامدار او دائرهالمعارف یازده جلدی «الغدیر» که به زبان عربی (۲۲ جلد به‌زبان فارسی) و خلاصه آن به چند زبان ترجمه شده‌است در رأس تألیفات امینی و حاصل زحمات ۴۰ ساله اوست. الغدیر به بررسی تفصیلی مسئله ولایت تشیع از جنبه‌های گوناگون تاریخی، تفسیری، روایی و حدیثی، فقهی، ادبی، کلامی و اصولی پرداخته‌است. امینی برای تدوین این کتاب به کتابخانه‌های کشورهای مختلف از جمله عراق، هندوستان، پاکستان، مغرب، مصر و کشورهای دیگر دنیا مسافرت کرد. او با کار پیگیر شبانه‌روزی در کتابخانه‌های بزرگ جهان اسلام آن را به‌سرانجام رسانید. وی در نگارش این اثر چنان‌که خود گفته ده‌هزار جلد کتاب را بدقت مطالعه و استنساخ، و به صدهزار رساله مراجعه مکرر کرده‌است. او در این باره می‌گوید: من برای نوشتن الغدیر، ۱۰٬۰۰۰ کتاب را از بای بسم الله تا تای تمت خوانده‌ام و به ۱۰۰٬۰۰۰ کتاب مراجعه مکرر داشتم. وی برای گردآوری مطالب الغدیر سفرهای پژوهشی بسیار کرد. این سفرها عموماً به مطالعه و استنساخ و تهیه مأخذ و ملاقات با استادان می‌گذشت. از جمله شهرهایی که وی با این هدف به آن‌ها سفر کرد، می‌توان حیدرآباد، دکن، علیگره، لکنهو، کانپور، جلالی (در هند) رامپور، فوعه، معرفه، قاهره (در مصر)، حلب، نبل و دمشق (در سوریه) را برشمرد. وفات امینی در ظهر روز جمعه ۱۲ تیر ماه ۱۳۴۹ه‍.ش (۲۸ ربیع‌الثانی ۱۳۹۰ه‍.ق) در شصت و هشت سالگی در تهران درگذشت و پیکر او به کتابخانه‌ای در نجف (کتابخانه امیرالمؤمنین) که خود بنیان‌گذارش بود انتقال و به خاک سپرده شد.  اساتید ایشان: سید محمد بن محمد باقر حسینی فیروز آبادی (متوفای ۱۳۴۵ هجری). سید ابوتراب بن ابوالقاسم خونساری (متوفای ۱۳۴۶ هجری). میرزا علی بن عبدالحسین ایرونی (متوفای ۱۳۵۴ هجری). میرزا ابوالحسن بن عبدالحسین مشکینی (متوفای ۱۳۵۸ هجری). سید میرزا علی بن مجدّد شیرازی (متوفای ۱۳۵۵ هجری). شیخ میرزا حسین نائینی نجفی (متوفای ۱۳۵۵ هجری). سید ابوالحسن بن سید محمد موسوی اصفهانی (متوفای ۱۳۶۵ هجری). شیخ محمد حسین بن محمد حسن اصفهانی غروی (متوفای ۱۳۶۱ هجری). شیخ محمد حسین بن علی آل کاشف الغطاء (متوفای ۱۳۷۳ هجری). سید مرتضی فیروزآبادی همچنین ایشان از مراجع بزرگی چون: سید ابوالحسن اصفهانی، میرزا حسین نائینی، عبدالکریم حائری، محمدحسین کمپانی، اجازه اجتهاد دریافت داشته‌است. شاگردان سید عبدالعزیز طباطبایی یزدی معروف به محقق طباطبایی سید حیدر دانشمند عراقی ابراهیم انصاری خوئینی زنجانی اساتید سید محمد مولانا سید مرتضی خسروشاهی شیخ حسین سید محمد فیروزآبادی سید ابوتراب موسوی خوانساری از نوادگان سید ابوالقاسم خوانساری (میرکبیر) آثار مطبوع: الغدیر شهداء الفضیله کامل الزیارات این قولویه ـ تحقیق و تعلیق ادب الزائر لمن یَمم الحائر سیرتنا و سنتنا سیره نبیّنا و سنتهٌ تفسیر سورهٔ فاتحه الکتاب المقاصد العلیّه فی المطالب السنیه فاطمه الزهرا غیر مطبوع: اعلام الانام فی معرفه الملک العلام (در توحید) به فارسی تفسیر سوره غافر:۱۱ تفسیر سوره اعراف: ۱۸ تفسیر آیه سوره اعراف: ۱۷۲ تفسیر آیه سوره واقعه: ۷ الی ۱۱ ثمرات الاسفار (در۲ جلد) تعالیق بر رسائل شیخ انصاری تعالیق بر مکاسب شیخ انصاری رساله‌ای دربارهٔ حقیقت زیارات رساله‌ای در علم «درایه الحدیث» رساله‌ای دربارهٔ «نیّت» ریاض الانس (در ۲ جلد هر جلد ۱۰۰۰ صفحه) العتره الطاهره فی الکتاب العزیز رساله‌ای دربارهٔ کتاب «سلیم بن قیس الهلالی» رجال آذربایجان الغدیر، متأسفانه تا کنون که ۴۴ سال از رحلت علامه امینی می‌گذرد ۱۱ جلد از آن چاپ شده و بقیه مجلدات به صورت مخطوط باقی‌مانده ‌است.