<h1>دکتر مجید ملک محمدی</h1>
<div class="GImg"></div>
امروزه روشن شده است که "امید به بهبودی" چه در مورد بیماری های جسمی و چه روانی، می تواند نقشی حتی موثرتر از درمان های ارائه شده توسط پزشکان، ایفا کند. چرا که دیده شده است در مواردی پزشک، در تجویز دارو به بیمار خود، دچار اشتباه گردیده است، اما بیمار به شکل غیر منتظره ای بهبود یافته، زیرا نسبت به بهبودی خود، امید کامل داشته است!

به این ترتیب بسیاری از منابع علمی، اشاره کرده اند که: هر نوع درمانی، چه به صورت تجویز یک قرص یا شربت باشد و چه به شکل هر نوع دیگری از شیوه های درمانی، همیشه حاوی یک نیروی درونی به نام "امید به بهبودی" است. رنگ و مزه یک ترکیب دارویی گاه از طریق این نیرو تاثیر بیشتری دارد تا ترکیب واقعی دارویی آن!<sup><sup>(۱)</sup></sup>

در این مورد خاطره ای از روستای آباء و اجدادی ام(روستای باصفای گوغر، از توابع شهرستان بافت از استان کرمان) به یاد می آورم، که ذکر آن در این جا، خالی از لطف نیست:

"چند سال پیش، پیرزنی در روستای "گوغر" زندگی می کرد که دائما از درد شدید زانو و پا نالان بود، طوری که نوه ها و نبیره های او، از دست ناله های این پیرزن دردمند، خواب خوش نداشتند! تا این که شبی از شب ها، یکی از نبیره های این پیرزن که شاید این نبیره، دانشجوی سال اول پزشکی هم بود و از این جهت پیرزن اطمینان بسیاری به او داشت، برای  مادربزرگ پیرش، یک پماد سفید رنگ تجویز کرد که درد پا و زانوی او را برای همیشه ساکت کرد، طوری که مادر بزرگ دائما به جان نبیره خیر خواهش، دعای خیر می نمود و می گفت: تا کنون هیچ دارویی، تا این اندازه در درمان درد پای او موثر نبوده است! این در حالی بود که آن نبیره به خوبی می دانست که آن پماد، چیزی جز یک عدد "خمیر دندان" نبوده است و خود نیز از این درمان اسرارآمیز سخت در تعجب بود."

غرض از این خاطره این است که امید به بهبودی، به طور قطع در همه درمان های پزشکی و روانپزشکی و حتی جراحی، می تواند در کنار سایر روش ها و حتی موثرترین آن ها، نقش مهمی ایفا نماید.

برخورد خیرخواهانه پزشک، لبخند پرستار، بوی مواد ضد عفونی کننده در بیمارستان، رنگ و مزه دارو، همه و همه می توانند از طریق "امید به بهبودی" نقش عمده ای در افزایش شانس بهبودی بیمار بازی کنند.<sup><sup>(۲) </sup></sup>

اما باید به این موارد و حتی قبل از همه آن ها، تاثیر اعتقادات مذهبی و امید به شفابخشی الهی را اضافه نمود.
<div class="GeneralSooTitr">
<div class="SooTitrContent">

انسان نمازگزار کسی است که با تمام وجود اعتقاد دارد که درمان همه بیماری ها، نزد خداست و به این ترتیب با امید به رحمت خداوند، بیش از هر شخص بی نمازی، امیدوار به رهایی خود از چنگال بیماری هاست و با این دیدگاه تمام درمان های پزشکی و وسایل مادی را به عنوان واسطه هایی برای اجرای اراده الهی می داند که در تلاش برای بهبودی او، حرکت می کنند.

</div>
</div>
شخص نمازگزار به جای اطمینان صرف به پزشک، به وسیله نماز خود به رحمت خداوند اطمینان پیدا می کند و ایمان دارد که اگر خدا بخواهد، ابزار مادی در درمان او موثر خواهند بود و با این امیدواری، "امید به بهبودی" را در مؤثرین شکل خود، به کار می اندازد و از آن در پیشرفت درمان های پزشکی مربوط به بیماری خود، بهره می برد. البته از ابعاد دیگری نیز می توان، از تاثیر نماز بر بهبود بیماری ها سخن گفت.

امروزه به اثبات رسیده است که یک عامل مهم در عدم پیشرفت درمان های دارویی و بروز اشکال در کنترل بیماری ، همکاری ضعیف بیمار، در طی درمان است.<sup><sup>(۳)</sup></sup>

یکی از جنبه های مهم این همکاری ضعیف می تواند به شکل نامنظم مصرف کردن <a href="http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=66175">داروها </a>باشد که چه بسا بر اثر فراموش کاری بیماران یا در <a href="http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=68132">خواب بودن</a>آن ها در زمان مصرف دارو، اتفاق بیفتد. اما شخص نمازگزار از آن جا که خود را ملزم به انجام فرایض واجب یومیه به شکل کاملا منظم می بیند، از امکان تطبیق دادن زمان مصرف داروهای خود، با زمان نماز برخوردار است که این امر به نوبه خود می تواند در پیشرفت درمان های دارویی موثر باشد.

اما زمانی که به این نکته اشاره می نمودم، باز هم خاطره ای از همان مادر بزرگ با صفای گوغری(که در این مقاله به او اشاره شد) بی اختیار به خاطرم آمد و آن این که او همیشه، پاکت داروهای خود را کنار سجاده نماز خود می گذاشت، تا هیچ وقت خوردن داروهای خود را فراموش نکند.

آری! زندگی با نماز، زندگی ای است سرشار از برکت و سلامتی و طول عمر.

<strong>پی نوشت ها:</strong>

۱- روانپزشکی لینفورد ـ ریس ، مقاله روان درمانی ، ترجمه دکتر احمد محیط صفحه ۳۸۸

۲- روانپزشکی لینفورد ـ ریس ، مقاله روان درمانی ، ترجمه دکتر احمد محیط صفحه ۳۸۸

۳- طب داخلی واشنگتن ـ ترجمه فارسی ۴۹۴

Author

Common title

Persian Title

Qr Code

Source

Is this post suggested?

View

تاثیر نماز بر بهبودی بیماری ها

استعانت به صبر و نماز

شکی نیست که بی اعتنایی به نماز گناهی است بزرگ. بنابراین شناسایی مصادیق این تحقیر ناپسند، مقدمه‌ پرهیز از این عصیان نابخشودنی است. عناوین زیر از مصادیق سبک شمردن نماز است.
الف) تأخیر نماز: امام صادق ـ علیه السلام ـ در تفسیر آیه‌ی شریفه‌ی قرآن، که در ارتباط با مذمت بی اعتنایی به نماز نازل گردیده است[۱] می‏فرماید:
»تاخیر الصّلاه عن اوّل وقتها لغیر عذرٍ»[۲]
مراد از بی اعتنایی به نماز، «تأخیر آن از اول وقت بدون عذر است.»
البته روشن است که مراد از عذر، ضرورتی است که بصورت اورژانسی پیش آید و قابل تأخیر نباشد و الاّ باید به کار گفت نماز دارم نه به نماز بگوییم کار دارم.
ب) عدم رعایت آداب آن در خلوت: پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ در روایتی چنین می‏فرماید:
»من احسن صَلَوتَهُ حین یَراهُ النّاسُ و أَساءَها حینَ یَخلُوا فتلک استهانهٌ»[۳]
یعنی: «آن کس که در مقابل مردم با دقت نماز بخواند و در خلوت بدون دقت نماز گزارد به نماز بی اعتنایی کرده است.«
مروری بر نمازهای خلوت و جلوت ما، روشن می‏نماید که آیا احترام و توجه ما به نماز بیشتر بوده است یا به ناظران صحنه‌ی نماز.
ج) فراهم نکردن مقدمات نماز قبل از اذان: در روایت دیگری می‏فرماید: کسی که وضوی نماز را تا وقت اذان به تأخیر اندازد او به نماز بی اعتنایی کرده است. آری کسی که به کار اهمیت می‏دهد، قبل از رسیدن وقت آن، مقدمات انجام آن را فراهم می‏کند. کدام ملاقات و میهمانی است که وقت آن فرا رسیده باشد و ما هنوز در فکر پوشیدن لباس و یا آماده کردن شرایط آن باشیم؟!
د) عدم یادگیری معانی: آیا ندانستن معانی الفاظی که روزانه ده بار در نماز تکرار می‏شود به معنی بی اعتنایی به نماز نیست؟! آیا اگر ما برای طرف گفتگوی خویش در نماز اهمیتی قائل باشیم در فکر این نخواهیم بود که محتوا و مضمون مذاکره و نجوای خود را بفهمیم و با ادراک صحیح به سخن در برابر او بایستیم؟! چگونه ممکن است با اقامت کوتاه در یک کشور، تا حدودی به زبان مردم آنجا آشنا می‏شویم و با یکی دو بار عبور از مسیری، نام و نشان آن را فرا گیریم و در برخورد با هر بنایی از اسم و بانی و مشخصات آن جویا شویم اما هیچکدام از این توجهات و حساسیت‏ها در مورد نماز اعمال نشود؟! آیا اینها به معنی بی اعتنایی به نماز نیست؟! چگونه می‏توانیم پاسخگوی این عباداتی باشیم که محتوای آن جز تحقیر خداوند رب العالمین نیست؟! اینجاست که امام حسین ـ علیه السلام ـ به خداوند تبارک و تعالی عرض می‏کند:
»الهی مَن کانَت‎‎‎‎‎ محاسِنُه مَساوِی فکیف لایکونُ مَساوِیه مَساوِی«[۴]
یعنی: «خدایا آن کس که اعمال به ظاهر نیک او گناه است پس چگونه گناهان او گناه نباشد؟!«
فرق نمازگزارانی که در نماز هیچ دردی را احساس نمی‏کنند[۵] جز درد فراق دوست، از هیچ حادثه‏ای مطلع نمی‏شوند،[۶] هیچ صدایی را نمی‏شنوند و غرق در لذت با معشوقند، نماز گزارانی که زیر شلاق و علیرغم هر گونه تهدید و شکنجه و محدودیتی نماز را بپا می‏دارند[۷] با کسانی که نماز را بار و رنجی می‏دانند که در برداشتن و عبور از آن باید شتاب کرد و در هنگام اقامه‌ی آن با دست و محاسن بازی می‏کنند و خمیازه می‏کشند، فقط در اهتمام و استخفاف به نماز است.
هـ) عجله و شتاب در نماز: سریع خواندن نماز و تبدیل این عبادت به عادتی که همچون عمل ماشین نویسی بدون توجه به معانی و بدون رعایت خشوع و طمأنینه انجام گیرد از نشانه‏های دیگر بی توجهی به نماز است. استاد شهید آیت اللّه مطهری ـ رحمه الله علیه ـ در این باره می‏فرماید:
»علمای روان‏شناسی می‏گویند: «یک کار همین قدر که برای انسان عادت شد، دو خاصیّت متضاد در آن به وجود می‏آید. هر چه که بر عادت بودنش افزوده شود و تمرین انسان زیادتر گردد، کار، سهلتر و ساده‏تر انجام می‏شود.» یک ماشین نویس که به ماشین نویسی عادت می‏کند، هر چه بیشتر عادت می‏کند، از توجهش کاسته می‏شود. یعنی از اینکه این عمل او یک عمل ارادی و از روی توجّه باشد کاسته می‏شود و به یک عمل غیر ارادی نزدیکتر می‏گردد. خاصیّت عادت این است. اینکه در اسلام به مسأله‌ی نیّت تا این اندازه توجّه شده، برای جلوگیری از این است که عبادت‏ها آنچنان عادت نشود که به واسطه‌ی عادت، به یک کار طبیعی و غیر ارادی و غیر فکری و غیر هدفی و کار بدون توّجه که هدف درک نشود و فقط به پیکر عمل توجه گردد تبدیل شود.
این‏ها چیزهایی است که ما تنها در نماز اسلامی به دست می‏آوریم و متوّجه می‏شویم که بسیاری از برنامه‏های تربیتی به وسیله این عبادت و در پیکر این عبادت پیاده می‏شود، گذشته از اینکه خود این عمل، پرورش عشق و محبّت خدا و معنویّت در انسان است، که این روح عبادت است.»[۸]
مردی در حضور امیر المؤمنین ـ علیه السلام ـ نماز خود را با شتاب به جا می‏آورد. حضرت نگاهی به او کرده و فرمود: چند وقت است اینگونه نماز می‏خوانی؟ او گفت: مدت هاست. حضرت فرمود: مَثَل تو نزد خداوند مثل کلاغی است (که منقار بر زمین می‏کوبد. سجده تو خضوع در برابر خدا نیست. منقار به زمین کوبیدن است) اگر اینگونه بمیری بر غیر ملت و دین پیامبر اکرم، مرده‏ای. سپس حضرت در مورد کم گذاشتن در نماز فرمود: به درستی که دزدترین مردم کسی است که از نمازش بدزدد.[۹]
برخی از پیامدهای استخفاف و بی توجهی به نماز
۱ـ قهر و قطع رابطه با عترت:
امیر المؤمنین ـ علیه السلام ـ در یک بیان قهرآمیز، با صراحت چنین خطاب فرمودند:
»لیس مِنّی مَن ضَیَّعَ الصّلاه»[۱۰]
یعنی: «آن کس که نماز را تضییع نماید از من نیست.«
امام صادق ـ علیه السلام ـ در بیان معیاری برای شناسایی افرادی که با آن حضرت پیوند مکتبی دارند چنین می‏فرمایند:
»اِمتَحِنُوا شِیعَتَنا عِندَ مواقیت الصلوه کیف محافظتهم علیها«[۱۱]
یعنی: «شیعیان ما را از دقت آنان در انجام به موقع نمازها شناسایی کنید.«
در روایت مشهور دیگری حضرتش سهل انگاری در مسئله‌ی نماز و استخفاف به آن را موجب محرومیت از شفاعت خاندان عترت و طهارت در روز قیامت شمردند[۱۲] پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ نیز در بیانی دیگر می‏فرمایند:
»مَن استَخَفَّ بالصّلاه لا یَرِدُ عَلیَّ الحوضَ لا و اللّه«
یعنی: «آن کس که نماز را سبک شمارد (به خدا قسم) روز قیامت در کنار حوض کوثر، با من ملاقات نخواهد کرد.»[۱۳]
این تأکید و بیان همراه با قسم، حکایت از عمق فاصله بین پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و نماز گزارانی که به نماز اهمیت نمی‏دهند دارد.
۲ـ غضب خداوند:
قرآن کریم با نکوهش افرادی که نماز را ضایع می‏کنند[۱۴] یا نسبت به آن بی‌اعتنا هستند.[۱۵] مسلمانان را از این عمل بر حذر می‏دارد.
پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه وآله و سلم ـ خطاب به حضرت علی ـ علیه السلام ـ می‏فرمایند:
»فی تأخیرِها مِن غَیرِ عِلّهٍ غَضَبُ اللّه عزوجل »[۱۶]
یعنی: «تأخیر نماز از اول وقت بدون دلیل، موجب غضب خداوند متعال می‏گردد.«
امام صادق ـ علیه السلام ـ می‏فرمایند:
» إِذَا قَامَ الْعَبْدُ فِی الصَّلَاهِ فَخَفَّفَ صَلَاتَهُ قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى لِمَلَائِکَتِهِ أَمَا تَرَوْنَ إِلَى عَبْدِی کَأَنَّهُ یَرَى أَنَّ قَضَاءَ حَوَائِجِهِ بِیَدِ غَیْرِی أَمَا یَعْلَمُ أَنَّ قَضَاءَ حَوَائِجِهِ بِیَدِی »[۱۷]
یعنی: «وقتی بنده‏ای نماز خود را با عجله و شتاب به پایان می‏برد و آن را کوتاه می‏کند خدا به ملائکه می‏فرماید: آیا نمی‏بینید بنده‌ی من چگونه نماز خود را کوتاه می‏کند گویا می‏پندارد که بر آوردن حوائجش به دست غیر من است (که اینگونه عجله می‏کند.) آیا نمی داند برآوردن حوائجش به دست من است.»
۳ـ عدم اجابت دعا و محرومیت از دعای صالحان:
کسانی که به نماز به عنوان تکلیف و خواست الهی بی توجهی کنند و آن را کوچک بشمارند خداوند نیز به خواسته‏ها و اعمال آنان توجهی نخواهد داشت. پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ در روایتی چنین می‏فرماید:
» من تهاون بصلاته من الرجال و النساء ابتلاه الله بخمس عشره خصله ... و کل عمل یعمله لا یؤجر علیه و لا یرتفع دعاؤه إلى السماء »[۱۸]
یعنی: «هر کس به نمازش بی‌توجه باشد و در برابر اعمالش مأجور نمی‏گردد دعایش به آسمان راه نمی‏یابد.«
و در ادامه، می‏فرمایند: مشمول دعای خیر صالحین نخواهد بود.
۴ـ مضیقه و نارسایی دنیوی:
قهر و غضب خدا و پیامبر نسبت به کسانی که نماز را کوچک می‏شمارند زیان‏ها و خساراتی بر جای خواهد نهاد. گر چه ممکن است تارک و یا استخفاف کننده به نماز این تأثیر را درک نکند و متوجه علت مضیقه‏ها و گرفتاری‏های خود نباشد. امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود: خداوند برکت را از عمر و روزی کسانی که نماز را کوچک می‏شمردند بر می‏دارد.[۱۹] پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ نیز برای این گروه از افراد، تهی‌دستی و نیاز را پیش بینی نموده و می‏فرماید:
» قال رسول الله ص عشرون خصله تورث الفقر ... و الاستخفاف بالصلاه »[۲۰]
یعنی: «استخفاف و سبک شمردن نماز موجب فقر و تهی‌دستی می‏شود.»
۵ـ سختی احوال قبر و قیامت:
امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود: نماز گزاری که نمازش را سبک بشمارد وقتی از قبرش خارج شود خداوند ملکی را بر وی موّکل می‏گرداند که او را بر عرصه‌ی قیامت وارونه بر زمین می‏کشد و مردم به او نگاه می‏کنند و با شدت و سخت‏گیری مورد محاسبه قرار می‏گیرد.[۲۱]
[۱] . ماعون/۵ـ۴٫ فویلٌ للمصلّین، الذین هم عن صلاتهم ساهون.
[۲] . بحار الانوار، ۸۳/۶٫
[۳] . مستدرک الوسائل، ۳/۲۶٫
[۴] . بحار الانوار ج۹۵ص۲۲۵
[۵] . اشاره به جریان کشیدن تیر از پای مبارک امیر المؤمنین ـ علیه السلام ـ در حال نماز.
[۶] . فرزند امام سجاد ـ علیه السلام ـ در حالی که حضرت در نماز بودند به چاه افتاد و حضرت علیرغم شیون افراد خانه متوجه آن نشد و پس از نماز فرزند را به سلامت از چاه بیرون کشید (بحار، ۸۱/۲۴۵).
[۷] . به کتاب خاطرات آزادگان ایرانی در اردوگاه‏های عراق با عنوان «نماز در اسارت» چاپ سازمان تبلیغات اسلامی مراجعه شود.
[۸] . تعلیم و تربیت در اسلام، ص۱۹۷٫
[۹] . بحارالانوار، ۸۴/۲۴۲٫
[۱۰] . مستدرک الوسائل، ۳/۹۸٫
[۱۱] . وسائل الشیعه ج۴ص۱۱۴
[۱۲] . بحار الانوار ۲۳۶/۸۲٫ استاد شهید آیت اللّه مطهری ـ ره ـ این روایت را چنین تبیین میفرماید: در وقت وفات امام صادق ـ علیه السلام ـ جریانی رخ داد که وقتی ابو بصیر آمد به «ام حمیده» تسلیت عرض کند، ام حمیده گریست، ابو بصیر هم که نابینا بود گریست بعد «ام حمیده» به ابو بصیر گفت:
ابو بصیر نبودی و لحظه‌ی آخر امام را ندیدی، جریان عجیبی رخ داد عرض کرد: چه چیزی؟ فرمود: امام در یک حالی فرو رفت که تقریباً حال غشوه‏ای بود. بعد چشمهایش را باز کرد و فرمود:
تمام خویشان نزدیک مرا بگویید، بیایند بالای سر من حاضر شوند. ما امر امام را اطاعت و همه را دعوت کردیم. وقتی همه جمع شدند، امام در همان حالات که لحظات آخر عمرش را طی می‏کرد یک مرتبه چشمش را باز کرد، رو کرد به جمعیت و همین یک جمله را گفت:
»لن تنالَ شفاعتُنا مستخّفاً بالصلوه» هرگز شفاعت ما به مردمی که نماز را سبک بشمارند، نخواهد رسید. این را گفت و جان به جان آفرین تسلیم کرد. (گفتارهای معنوی، ص۶۵، ۶۴).
[۱۳] . بحارالانوار، ۸۳/۹٫
[۱۴] . فخلف من بعدهم خلف اضاعوا الصلاه (مریم/۵۶).
[۱۵] . ویل للمصلین الذین هم عن صلاتهم ساهون (ماعون/۵).
[۱۶] . بحار الانوار ج۲ص۱۵۴
[۱۷] . کافی ج۳ص۲۶۹٫
[۱۸] . بحار الانوار، ۸۰/۲۱٫
[۱۹] . بحارالانوار،۸۳/۲۰۲
[۲۰] . بحار الانوار،۷۳/۳۱۵
[۲۱] . بحارالانوار، ۸۰/۲۲٫

منبع: اندیشه قم

سبک شمردن نماز و آثار آن

بسم الله الرحمن الرحیم

نام کتاب: آداب باطنى و اسرار معنوى نماز«گزیده‏اى از کتاب آداب الصلوه امام خمینى و اسرار الصلوه ملکى تبریزى قدس سرهما»

تهیه و تنظیم: نهاد نمایندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه‏ها، معاونت فرهنگى - ستاد اقامه نماز

آداب باطنى و اسرار معنوى نماز

<table width="100%" align="right">
<tbody>
<tr>
<td></td>
</tr>
<tr>
<td><img src="http://noorportal.net/Page-Data/StaticImages/maaref/1435/1460/UUUUUU.jpg" alt="ارزش و عظمت نماز" width="120" height="135" border="0" hspace="0" /><strong>نویسنده حسین انصاریان</strong>
بى تردید ، در میان عبادات و مسائل معنوى و ملکوتى ، نماز از ارزش و اهمیّت خاصّى برخوردار است .
به اندازه اى که به نماز سفارش شده به چیزى سفارش نشده است .
نماز وصیّت حضرت حق ، و انبیا و امامان ، و عارفان و عاشقان ، و ناصحان و حکیمان است .
کتابى از کتاب هاى آسمانى حق خالى از آیات مربوط به نماز نیست .
از برنامه هاى بسیار مهمّ کتاب هاى عرفانى و اخلاقى و مخصوصاً کتب حدیث ، نماز است .
معارف الهى ، انسان بى نماز را انسان نمى دانند ، و هر بى نمازى را مستحقّ عذاب ابد و محروم از بهشت دانسته و بلکه جداى از نماز را حیوانى پست و موجودى تهیدست و تیره بختى بیچاره به حساب مى آورند .
نماز در زندگى و حیات انسان به اندازه اى ارزش دارد که اولیاى الهى براى یک لحظه از آن غافل نبودند و از هر راهى که ممکن بود دیگران را هم به این عبادت ملکوتى تشویق مى کردند .
نماز با این که به غیر مکلّف واجب نیست ولى به خاطر ارزش و اهمیّتى که دارد امامان معصوم دستور مى دادند که فرزندتان را از شش ـ هفت سالگى به جهان نماز ببرید و آنان را به سفر در این عرصه گاه معنوى تشویق کنید :
* عَنْ مَعاوِیَهَ بْنِ وَهَب قالَ : سَأَلْتُ اَباعَبْدِاللّهِ(علیه السلام) فى کَمْ یُؤْخَذُ الصَّبِىُّ بَالصَّلوهِ ؟ فَقالَ : فیما بَیْنَ سَبْعَ سِنینَ وَ سِتَّ سِنینَ(۱) .
معاویه بن وهب که از بزرگان اصحاب امام ششم است از حضرت باقر (علیه السلام)مى پرسد : در چه زمانى کودکان خود را متوجّه نماز کنیم ؟ حضرت مى فرماید : در هفت و شش سالگى .
عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِم عَنْ اَحَدِهِما (علیهم السلام) فِى الْصَبِىِّ مَتى یُصَلّى ؟ قالَ : اذا عقل الصَّلوهَ . قُلْتُ : مَتى یَعْقِلُ الصَّلوهَّ وَ تَجِبُ عَلَیْهِ ؟ قالَ لِسِتَّ سنین(۲) .
محمّد بن مسلم که از یاران بى نظیر امامان است ، از حضرت باقر یا حضرت صادق (علیهما السلام) مى پرسد : کودک در چه زمانى نماز بخواند ؟ حضرت مى فرماید : وقتى که نماز را بفهمد . عرضه مى دارد : چه زمانى مى فهمد تا خواندن نماز بر او لازم باشد ؟ امام مى فرماید : در شش سالگى .
عَنِ الْحَلَبى ، عَنْ اَبى عَبْدِلله(علیه السلام) عَنْ اَبیهِ قالَ : اِنّا تَأْمُرُ صِبْیانَنا بِالصَّلوهِ اِذا کانُوا بَنى خَمْسِ سِنینَ ، فَمُرُوا صِبْیانَکُمْ بِالصَّلوهِ اِذا کانُوا بَنى سَبْعِ سِنینَ .
حلبى از راویان بزرگوار شیعه است از امام صادق (علیه السلام) نقل مى کند که حضرت از پدر بزرگوارشان امام باقر (علیه السلام) روایت مى کنند که ما فرزندانمان را در سن پنج سالگى به نماز امر مى کنیم ، پس شما آنان را به وقت هفت سالگى به دنیاى نماز حرکت دهید .
روایات بسیار مهمّ کتاب هاى پرارزش حدیث از سبک شمردن نماز شدیداً نهى مى کنند :
عَنْ اَبى جَعْفَر (علیه السلام) قالَ : لا تَتَهاوَنْ بِصلوتَکَ فَاِنَّ النَّبِىَّ (صلى الله علیه وآله وسلم) قالَ عِنْدَ مَوْتِهِ : لَیْسَ مِنّى مَنِ اسْتَخَفَّ بِصَلوتِهِ ، لَیْسَ مِنّى مَنْ شَرِبَ مُسْکِراً ، لایَرِدُ عَلَىَّ
الْحَوْضَ لا وَالله(۳) .
امام باقر (علیه السلام) مى فرماید : نمازت را سبک مشمار ، به حقیقت که رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) به وقت مرگش فرمود : هرکس نماز را سبک انگارد از من نیست ، هر کس شراب بنوشد از من نیست ، و الله قسم کنار کوثر بر من وارد نمى شود .
قالَ الصّادِقُ (علیه السلام) :اَنَّ شَفاعَتَنا لاتَنالُ مُسْتَخِفّاً بِالصَّلواه(۴) .
امام صادق (علیه السلام) فرمود : آن که نماز را سبک بشمارد ( و در نتیجه از خواندن آن محروم گردد یا همراه با شرایط بجا نیاورد ) به شفاعت ما نمى رسد .
* عَنْ اَبى عَبْدِاللّهِ (علیه السلام) قالَ : قالَ رَسُولُ اللّهِ (صلى الله علیه وآله وسلم) :لَیْسَ مِنْى مَنِ اسْتَخَفَّ بِالصَّلواهِ ، لایَرِدُ عَلَىَّ الْحَوْضَ لا وَالله(۵) .
امام صادق (علیه السلام) از رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) روایت مى فرماید : از من نیست آن که نماز را سبک بشمارد ، و اللّه سبک شمارنده ى نماز کنار کوثر بر من وارد نمى شود .
قالَ الصادِقُ (علیه السلام) فى حَدیث : اِنَّ مَلَکَ الْمَوْتِ یَدْفَعُ الشَّیْطانَ عَنِ الْمُحافِظِ عَلَى الصَلوهِ وَ یُلَقِّنُهُ شَهادَهَ اَنْ لا اِلهَ اِلاَ اللهُ وَ اَنَّ مُحَمَداً رَسُولُ اللهِ فى تِلْکَ الْحالَهِ الْعَظیمَهِ(۶) .
امام صادق (علیه السلام) در روایتى فرمودند : ملک الموت به هنگام قبض روح ، شیطان را از آن که بر نمازش محافظت داشته دفع مى کند تا نتواند به مسافر باایمان جهان آخرت ضرر برساند و در آن حالت هولناک ، شهادت به توحید و رسالت را به او تلقین مى کند .
* قالَ رَسُولُ اللهِ (صلى الله علیه وآله وسلم) : لاتُضَیِّعُوا صَلواتِکُمْ فَاِنَّ مَنْ ضَیَّعَ صَلواتَهُ حُشِرَ مَعَ قارُونَ وَ هامانَ ، وَ کاَن حَقاً عَلَى اللّهِ اَنْ یُدْخِلَهُ النّارَ مَعَ الْمُنافِقینَ(۷) .
رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود : نماز خود را ضایع مکنید که ضایع کننده ى نماز با قارون و هامان محشور مى شود ، و بر خداوند لازم است او را همراه منافقان به آتش وارد کند .
عَنْ اَبى جَعْفَر (علیه السلام) قالَ : بَیْنا رَسوُلِ اللهِ (صلى الله علیه وآله وسلم) جالِسٌ فِى الْمَسْجِدِ اِذ دَخَلَ رَجُلٌ فَقامَ یُصَلّى فَلَمْ یَتِمَّ رُکُوعَهُ وَ لاسُجُودَهُ فَقالَ (صلى الله علیه وآله وسلم) : نَقَرَ کَنَقْرِ الْغُرابِ ! لَئِنْ ماتَ هذا وَ هکذا صَلوتُهُ لَیَمُوتَنَّ عَلى غَیْرِ دِینى(۸) .
امام باقر (علیه السلام) مى فرماید : رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) با گروهى در مسجد نشسته بودند ، مردى وارد مسجد شد و رکوع و سجود نمازش را ناتمام بجاى آورد ، به نحوى که وضع رکوع و سجودش نماز را از حیثیّت نماز مى انداخت . رسول خدا فرمود : نوک زد مانند نوک زدن کلاغ ( کنایه از اینکه نمازش را عجیب با عجله خواند آن چنان که گویى نماز بنود ) ، چنان که مرد با چنین نمازى بمیرد با دین من نمرده است .
* قالَ الصّادِقُ (علیه السلام) : اَوَّلُ ما یُحاسَبُ بِهِ الْعَبْدُ الصَّلوهُ ، فَاِنْ قُبِلَتْ قُبِلَ سائِرُ عَمَلِهِ ، وَ اِذا رُدَّتْ رُدَّ عَلَیْهِ سائِرُ عَمَلِهِ(۹) .
امام صادق (علیه السلام) فرمود : اوّل برنامه اى که انسان به آن محاسبه مى شود نماز است ، اگر پذیرفته شود بقیّه ى اعمال او نیز پذیرفته مى شود ، و اگر مردود گردد سایر اعمال او نیز مردود مى گردد .
قالَ اَبوُعَبْدِاللهِ (علیه السلام) : صَلوه فَریضَه خَیْرٌ مِنْ عِشْرینَ حِجَّهً ، وَ حِجَّهٌ خَیْرٌ مِنْ بَیْت مَمْلُوًّ ذَهَباً یُتَصَدَّقُ مِنْهُ حَتّى یَفْنى(۱۰) .
امام صادق (علیه السلام) فرمود : یک نماز واحب از بیست حج بهتر است ، و یک حج بهتر است از خانه اى که پر از طلا باشد و تمام آن در راه خدا به صدقه برود .
عَنْ یُونُسَ بْنِ یَعْقُوبَ قالَ : سَمِعْتُ اَبا عَبْدِاللهِ (علیه السلام) یَقُولُ : حِجَّهٌ اَفْضَلُ مِنَ الدُّّنْیا وَ ما فیها ، وَ صَلوهُ فَریضَه اَفْضَلُ مِنْ اَلْفِ حِجَّه(۱۱) .
یونس بن یعقوب مى گوید : از حضرت صاد (علیه السلام) شنیدم که مى فرمود : یک حج برتر است از دنیا و هر چه در آن است ، و یک نماز واجب از هزار حج برتر است .
عَنْ اَبى عَبْدِاللهِ (علیه السلام) قالَ : اِنَّ تارِکَ الصَّلوهِ کافِرٌ .
از امام صادق (علیه السلام) روایت شده که فرمود : به حقیقت که ترک کننده ى نماز کافر است .
عَنْ اَبى عَبْدِاللهِ (علیه السلام) عَنْ اَبیهِ عَنْ جابِر قالَ : قالَ رَسوُلُ اللهِ (صلى الله علیه وآله وسلم) : مابَیْنَ الْکُفْرِ وَ الاْیمانِ اِلاّ تَرْکُ الصَّلوهِ .
امام صادق از حضرت باقر (علیهما السلام) از جابر از رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) روایت مى کند که : بین کفر و ایمان جز ترک نماز چیزى نیست .
محمّد بن سنان از علل و فلسفه ى مسائل الهى از حضرت رضا (علیه السلام) در ضمن یک نامه سؤال مى کند ، امام هشتم در پاسخ به مسئله ى نماز مى نویسند :
* نماز اقرار به ربوبیّت حضرت حقّ عزّوجلّ ، و نفى شریک از وجود مقدّس او ، و ایستادن در پیشگاه عظمت آن جناب با ذلّت و مسکنت و خضوع
و اعتراف ، و طلب آمرزش نسبت به گناهان گذشته ، و صورت به خاک نهادن در هر روز برا تعظیم در برابر عظمت آن وجود مبارک ، و اینکه عبد به یاد حق و جداى از تجاوز به حقوق الهى و خاضع و خاکسار و راغب به رحمت واسعه و خواهان زیاد شدن ایمان و وسعت رزق و مداومت بر ذکر در شب و روز است ، ونیز عبد سیّد و مولا و مدبّر و خالقش را فراموش نکند تا دچار شرّ و طغیان نگردد ، و نیز به وسیله ى نماز از انواع معاصى حفظ گردد و ازافتادن در دریاى فساد مصون بماند(۱۲) .
در روایت صحیح بسیار مهمّى از رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) روایت شده که فرمود :
* روزى امین وحى براى اداى وحى به نزد من آمد . هنوز آنچه را که باید بر من بخواند تمامش را نخوانده بود که ناگهان آوازى سخت و صدایى هولناک برآمد . وضع فرشته ى وحى تغییر کرد ، پرسیدم : این چه آوازى بود ؟ گفت : اى محمد ! خداى تعالى در دوزخ چاهى قرار داده ، سنگ سیاهى در آن انداختند ، اکنون پس از سیزده هزار سال آن سنگ به زمین آن چاه رسید . پرسیدم : آن چاه جایگاه چه کسانى است ؟ گفت : از آنِ بى نمازان و شرابخواران(۱۳) !!
رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود :
* هر که نماز را ترک کند خداى تعالى او را به پانزده عقوبت مبتلا کند : شش عقوبت در دنیا و سه عقوبت نزدیک مرگ و سه در قبر و سه در قیامت ،
اما شش عقوبت در زمان حیات :
۱٫ بى آبرو شود .
۲٫ برکت از مالش برود .
۳٫ عمر و ثروتش زیان نگردد .
۴٫ خیراتش قبول حق نشود .
۵٫ دعایش مستجاب نگردد .
۶٫ دعاى شایستگان نصیب وى نشود .
اما سه بلایى که نزدیک وفات به او مى رسد :
۱٫ سکرات مرگ بر او شدید شود .
۲٫ گرسنه از دنیا برود .
۳٫ تشنگى از او رفع نشود .
اما سه عقوبتى که در قبر به وى رسد :
۱٫ با درد و غم قرین باشد .
۲٫ در تاریکى محض بسر برد .
۳٫ تا قیامت در عذاب باشد .
اما سه عقوبتى که در قیامت به او رسد :
۱٫ حساب بر وى دشوار شود .
۲٫ خداوند دشمن وى گردد و به او نظر رحمت نیندازد و او را عذاب دردناک رسد .
۳٫ از قبر همچون حیوان به قیامت وارد گردد و سپس با ذلّت و خوارى رهسپار دوزخ شود(۱۴) .
* قالَ رَسُولُ اللهِ (صلى الله علیه وآله وسلم) : لاایمانَ لِمَنْ لاصَلوهَ لَهُ(۱۵) .
رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود : آن که نماز ندارد ایمان ندارد .
وَ قالَ رَسُولُ اللهِ (صلى الله علیه وآله وسلم) مَنْ اَحْرَقَ سَبْعینَ مُصْحَفاً وَ قَتَلَ سَبْعینَ نَبِیّاً وَ زِنا مَعَ اُمِّهِ سَبْعینَ مَرّات وَ افْتَضَ سَبْعینَ بِکْراً بِطَریقِ الزِّنا اَقْرَبُ اِلى رَحْمَهِ اللهِ مِمَّنْ تَرَکَ الصَّلوهَ مُتَعَمِّداً(۱۶) .
و نیز رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود : کسى که هفتاد قرآن را بسوزاند و هفتاد پیامبر به قتل رساند و هفتاد مرتبه با مادر خود درآمیزد و هفتاد دختر را از طریق زنا تجاوز نماید به رحمت خداوند از کسى که عمداً نمازش را ترک کند نزدیکتر است .
* قالَ رَسُولُ اللهِ (صلى الله علیه وآله وسلم) اِنَّ تارِک الصَّلوه لایَجِدُ ریحَ الْجَنَّهِ .
رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود : به حقیقت که تارک نماز بوى بهشت را استشمام نکند .
روایاتى که در باب ارزش و عظمت نماز رسیده به اندازه اى است که اگر کسى بخواهد همه ى آنها را از معتبرترین کتاب هاى حدیث در یک جا جمع کند کتاب قطورى خواهد شد ، و من فکر مى کنم به همین اندازه براى دریافت ارزش این عبادت ملکوتى براى خوانندگان این رساله بس باشد .
در این قسمت لازم است این نکته ى مهم را تذکر دهم که عده اى تصور مى کنند نماز حقیقتى است که در آیین محمّدى و فرهنگ اسلامى بر مردم واجب شده ، در حالى که این تصور از هر جهت بدون پایه و ریشه است . نماز واقعیتى است که از هنگام شروع زندگى به وسیله ى حضرت آدم در کره زمین از جانب حضرت حق بر هر مکلفى واجب شد و این امر واجب به هر یک از صد و بیست و چهار هزار پیغمبر ابلاغ گشت تا آن را به امت هاى خود برسانند و آنان را به نماز دعوت کنند و از ترک آن بترسانند .
پی نوشتها:۱ ـ وسائل الشیعه : ج ۳ / ص ۱۲ .
۲ ـ وسائل الشیعه : ج ۳ / ۱۲ .
۳ ـ وسائل : ۳ / ۱۵ .
۴ ـ وسائل : ج ۳ / ص ۱۶ .
۵ ـ وسائل : ج ۳ / ص ۱۶ .
۶ـ من لایحضره الفقیه : ج ۱ / ص ۴۲ .
۷ ـ وسائل : ج ۳ / ص ۱۹ .
۸ ـ فروع کافى : ج ۱ / ص ۷۴ .
۹ ـ وسائل : ۳ / ۲۲ .
۱۰ ـ فروع کافى : ج ۱ / ص
۱۱ـ وسائل : ج ۳ / ص ۲۶ .
۱۲ ـ علل الشرایع : ص ۱۱۴ .
۱۳ ـ اسرارالصلوه شیخ عبدالحسین تهرانى : ص ۳۱ .
۱۴ـ اسرارالصلوه : ص ۳۲ .
۱۵ ـ اسرارالصلوه : ص ۳۳ .
۱۶ ـ اسرارالصلوه : ص ۳۳ .

- http://noorportal.net</td>
</tr>
</tbody>
</table>
&nbsp;

ارزش و عظمت نماز

<img src="http://noorportal.net/Page-Data/StaticImages/maaref/1435/1460/MNS04.jpg" alt="نماز در آئینه ى حیات انبیا و امت ها" width="120" height="155" border="0" hspace="0" /><strong> نویسنده:حسین انصاریان</strong>
تفسیر على بن ابراهیم قمى در حدود قرن سوم هجرى ، یعنى نزدیک به عصر امام حسن عسکرى (علیه السلام) ، به رشته ى تحریر درآمده است .
بزرگان از علماى امت اسلامى و دانشمندان وارسته ، امثال علامه ى طباطبایى صاحب تفسیر المیزان ، به این تفسیر اطمینان نموده و بسیارى از مطالب آن را در کتب فقهى و تفسیرى و اخلاقى خود نقل کرده اند .
نویسنده ى تفسیر جناب على بن ابراهیم(۱) در توضیح آیه ى شریفه ى ( فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِمَات )(۲) روایتى را از قول پدرش ، از ابن ابى عمیر ، از ابان بن عثمان ، از امام ششم (علیه السلام) نقل مى کند که با توجّه به اینکه کتب رجالى شیعه از قبیل رجال کشى ، جامع الرواه اردبیلى ، قاموس الرجال شوشترى ، معجم الرجال خویى ، سندش را صددرصد معتبر دانسته اند ، نشان دهنده ى مسئله ى نماز در زمان حضرت آدم (علیه السلام) است ، برگردان فارسى روایت تا آنجا که لازم و نقطه ى شاهد است از نظر عاشقان نماز مى گذرد :
* آدم پس از بیرون آمدن از بهشت و هبوط به زمین ، چهل روز در کوه صفا واقع در نزدیک بیت حق اقامت داشت . آن روزها به خاطر دورى از مقام قرب و هبوط از مقام علّم الاسمایى و از دست دادن جوار ملکوت و هجران بهشت
وصال محبوب ، در حالى که صورت به خاک داشت همچون ابر بهاران سرشک از دیده مى ریخت .
امین وحى از جانب حضرت معبود ـ که جز لطف و محبّت و احسان و مرحمت به بندگان ندارد ـ بر او نازل شد و سبب ناله ى جگرسوز و دلخراش او را پرسید . در پاسخ آن فرشته گفت : چرا ناله نکنم و اشک از دیده نبارم ؟ مگر نه این است که خداى عزیز مرا به خاطر بى توجّهى به خواسته ى خود از مقام قرب رانده و از جوار رحمت خویش محرومم نموده و مسکنم را در خاک دلّت و بر غبار مسکنت قرار داده ؟
فرشته ى وحى بدو گفت : به پیشگاه لطف دوست برگرد و وجود خود را به زینت توبه بیاراى .
آدم گفت : چگونه توبه کنم و چه سان به سوى حق باز گردم ؟
خداوند مهربان چون اراده ى آدم را بر جبران گذشته راسخ دید ، قبه اى از نور که جایگاه بیت را مشخص مى کرد و تابش نورش حدود جغرافیایى حرم را معلوم مى نمود فرو فرستاد و به امین وحى فرمان داد محلّ بیت را نشانه گذارى کند . چون به وسیله ى آن روشنایى ، محلّ بیت و حدود حرم معلوم شد و این برنامه سامان گرفت ، فرشته ى وحى از آدم خواست آماده شود تا مراسمى را بجا آورده و دست نیاز به سوى بى نیاز براى بازگشت و توبه بردارد .
روز ترویه شروع برنامه اى بود که از فرشته ى حق تعلیم مى گرفت . پدر آدمیان به دستور فرشته ى حق غسل کرد و مُحرم شد و پس از انجام آن مراسم ، روز هشتم ذوالحجه به سرزمین منى رفت و دستور گرفت که شب را در آنجا بماند .
صبح روز نهم در حالى که تلبیه مى گفت به عرفات آمد . آفتاب عرفات از ظهر مى گذشت . فرشته ى الهى به او گفت : از ادامه ى تلبیه خوددارى کن و دوباره خود را به غسل بیاراى .پس از اینکه نماز عصر را بجاى آورد امین وحى به او
گفت : در این سرزمین به پاى خیز . چون به پا خاست کلماتى را که از خداوند براى توبه نازل شده بود به آدم تعلیم داد .
از این روایت که علاوه بر تفسیر على بن ابراهیم ، کتابهاى دیگر اسلامى هم آن را نقل کرده اند استفاده مى شود که حضرت آدم که اولین انسان از نوع ما بوده از جانب حضرت ربّ مأمور به نماز بوده است ، ولى اینکه چگونگى و کیفیّت و شرایط و عدد رکعات و اوقات آن به چه صورت بوده بر ما پوشیده است و دانستن آن هم چندان سودى ندارد . آنچه اهمیّت دارد این است که آدم براى بجا آوردن نماز مکلّف و مسؤول بوده و آیین وى همراه با حکم نماز بود .
کتاب باارزش بحارالانوار(۳) از کتاب پراعتبار تهذیب شیخ طوسى ـ آن فقیه والا و مفسّر بزرگ و محدّث خبیرى که علامه ى حلّى درباره ى او فرموده است : « من مردى در علم و عمل نظیر او نمى شناسم » ـ روایت مى کند که حضرت صادق (علیه السلام) فرمود :
* به هنگامى که آدم از دنیا رفت و زمان نمازگزاردن بر او فرا رسید ، فرزندش هبه اللّه به امین وحى گفت : اى فرستاده ى حق ! پیشقدم شو تا بر جنازه ى آدم نماز گزارده شود . فرشته ى الهى پاسخ داد : خداوند جهان ما را بر به سجده بر پدرت امر کرد ، و هم اکنون در شأن ما نیست که بر نیکوترین فرزند وى مقدم شویم ، شما بر ما پیشى گیر و با پنج تکبیر ـ به مان صورت که بر امت محمّد (صلى الله علیه وآله وسلم) واجب خواهد شد ـ بر جنازه نماز بخوان . از آن پس آن نماز ، واجب شد بر جنازه ى فرزندان وى قبل از دفن ، نماز میت خوانده شود .
با کمال تأسّف بسیارى از جوامع و امتها از فرهنگ الهى دور شدند و به پرستش بتهاى زنده و مرده دچار آمدند و به سبب نحسىِ شرک و کفر از حقایق الهیّه محروم گشتند و بدتر از هر چیز ، از نماز ، این فیض عظیم الهى ، بى بهره ماندند . زندگان آن جوامع بى نماز هستند و مرده هایشان بدون بدرقه ى نماز یا دفن مى شوند و یا به آتش مى سوزند

پی نوشتها:

۱ ـ تفسیر قمى : ۱ / ۴۴ .
۲ ـ بقره ( ۲ ) : ۳۷ .
۳ ـ ج ۱۱ / ۲۶۰ .

- http://noorportal.net

نماز در آئینه ى حیات انبیا و امت ها

<strong>نماز و عبادت فاطمه زهرا سلام الله علیها</strong> نویسنده:عباس عزیزی <strong>عناوین اصلی کتاب شامل:</strong> مقدمه؛ فصل اول : جلوه هاى عبادت؛ فصل دوم : نماز و خانواده؛ فصل سوم : خوف فاطمه زهرا علیهاالسلام از خداوند؛ فصل چهارم : نماز شب فاطمه زهرا علیهاالسلام؛ فصل پنجم : انس فاطمه زهرا علیهاالسلام با قرآن؛ فصل ششم : نمازهاى فاطمه زهرا علیهاالسلام؛ فصل هفتم : تسبیحات فاطمه زهرا علیهاالسلام؛ فصل هفتم : تسبیحات فاطمه زهرا علیهاالسلام؛ فصل هشتم : توسل به فاطمه زهرا علیهاالسلام؛ فصل نهم : سخنان فاطمه زهرا علیهاالسلام

Editor

Interpreter

Number of volumes

Publish location

Publication year

Publish number

Publisher

Sect

Scholar

ISBN

Translated

Translated Fields

Rate

Votes

نماز و عبادت فاطمه زهرا سلام الله علیها 

این کتاب که دربرگیرنده <strong>مجموعه سخنرانی‌های آیت‌الله ضیاء‌آبادی</strong> است،  <strong>در پنج فصل</strong> شامل <strong>نقش تربیتی نماز</strong>، <strong>اهمیت خاص نما</strong>ز، <strong>نماز مقبول</strong>، ن<strong>ورانیت نماز</strong>، <strong>اکسیر نماز شب</strong>، <strong>پرواز با نماز</strong> و در نهایت فصلی با عنوان چند مساله شرعی است با این‌که کتاب <strong>«نماز، رمز پرواز»</strong> گردآوری سخنرانی‌ها و اشارات آیت‌الله ضیاءآبادی در مناسبت‌های گوناگون است ولی بیشتر به یک اثر تالیفی می‌ماند.

نماز رمز پرواز

این کتاب در سه فصل به مباحثی چون گفتارهای اخلاقی پیرامون نماز، احکام نماز و استفتائات نماز می‌پردازد.
در فصل اول کتاب مباحثی چون اهمیت نماز، فوائد نماز، جایگاه نماز در سیره معصومین(ع)، نماز اول وقت، نماز جماعت، مراتب سه گانه نمازهای عوام، خواص و اخص الخواص، آداب نماز، حضور قلب در نماز و راه‌های کسب آن، آثار سبک شمردن نماز، و نماز شب پرداخته شده است.
در مقدمه این کتاب آمده است: نماز برای کسانی انسان‌ساز است و تربیت افرادی را برعهده دارد که به روح و باطن نماز و جنبه‌های اخلاقی آن توجه داشته باشند و صرفا به مراعات صورت ظاهری و احکام نماز بسنده نکنند.
در دو فصل دوم و سوم این کتاب خلاصه‌ای از احکام نماز و بیش از ۷۰۰ سئوال شرعی در خصوص نماز مطرح شده است.
در بخشی از این کتاب آمده است: نماز معلم اخلاق انسان است، معلمی که همه جا حضور دارد و همه می‌توانند از آن بهره ببرند، به تدریج روح و اخلاق انسان را پاکیزه می‌کند و موجب نجات انسان از گمراهی‌ها و هدایت او به سوی رستگاری می‌شود، معلمی که انسان را به راه راست که سعادت است، هدایت می‌کند.

نماز نجوای مؤمنان

«پنج مقاله» شامل پنج نوشته کوتاه در باب دین و اسلام است: «دین و مذهب» ، «احتجاجات قرآن» ، «نقدی بر ترجمه ای از قرآن» ، «نماز» و «اسلام برتر است» . مقاله دین و مذهب (صص۱۳-۳۸) چنان که ناشر در مقدمه کتاب آورده است، «ظاهراً برای کتاب تعلیمات دینی دوره دبیرستان در حدود سال ۱۳۵۰ نگارش یافته تا به وسیله افرادی مانند شهید دکتر بهشتی و شهید دکتر باهنر که در آموزش و پرورش دوره قبل از انقلاب اسلامی نفوذ کرده بودند، به چاپ برسد» (ص ۷). به همین دلیل و نیز به دلیل بیان ساده و روان آن، مقاله برای خوانندگان عام مفید است. نویسنده در این مقاله از احتیاج فطری بشر به دین می آغازد و آن گاه سخن را در هشت محور پی می گیرد. خداشناسی، پیغمبران، اسلام، پیغمبر اسلام، قرآن مجید، علی(ع)، ائمه اطهار(ع) و معاد. نویسنده در این هشت محور، اسلام را در زمینه ای از مباحث تاریخی، معارفی و گاه کلامی معرفی می کند و به این منظور از آیات، روایات و نقل های شعری _ به د لیل تناسب با مخاطب عام _ بهره می برد. مقاله «احتجاجات قرآن» قسمتی ازدرس استاد شهید در دانشکده الهیات دانشگاه تهران تحت همین عنوان بوده است که البته ادامه آن در حال حاضر دراختیار شورای نظارت بر آثار استاد نیست. این نوشته به استدلال های عقلی قرآن می پردازد. نویسنده، با استناد به قرآن، از نقد این ایده آغاز می کند که «در برخی روش ها و آیین ها حوزه معتقدات دینی را صرفاً قلمرو تسلیم و ایمان می دانند و دستگاه عقل و استدلال را از دستگاه تسلیم و ایمان، جدا و بی ارتباط فرض می کنند.» (ص ۴۲) نویسنده در مقام نقد به چهار نکته اشاره می کند: ۱- قرآن همواره دم از تعقل و تفکر می زند؛ ۲- قرآن بسیاری از مطالب را با دلایل عقلی اثبات می کند؛ ۳- قرآن تاریخ بشر را با طرز منطقی مبنی بر روابط علی و معلولی قضا یا تفسیر می کند؛ ۴- قرآن معمولاً برای احکام خود، فلسفه و حکمت ذکر می کند. نویسنده سپس با بیان این نکته که تأیید عقل از سوی قرآن به معنای اعتبار دادن تام و تمام به آن نیست، بلکه «افق اشراق و الهام از افق عقل، وسیع تر و فصیح تر است» به موضوع «راهبری عقل» می رسد (صص ۵۱-۶۳) و به پنج مورد از مواردی که در آموزه قرآنی «لغزش های عقل محسوب می شود می پردازد:
مقاله« نقدی بر ترجمه ای از قرآن »نقد استاد مطهری بر ترجمه مرحوم ابوالقاسم پاینده از قرآن است که برای نخستین بار در حدود ۱۳۴۰ در مجله یغما به چاپ رسیده است. نقد استاد مطهری بر این ترجمه، فقط شامل سوره یاسین است که در پنج محور مرتب شده است. این نقد هم شامل ملاحظات ادبی و زبانی است و هم ملاحظات روشی. برای نمونه استاد مطهری در نقد ترجمه پاینده از آیه سی ام سوره یاسین (یا حسره علی العباد...) از جمله می گوید:معانی را در قالب کلمات فارسی باید ریخت و در سیاق فارسی هیچ گاه در مقام اظهار و تأسف و پشیمانی گفته نمی شود: «ای افسوس من» (ص ۷۲) نویسنده در پایان و در اشاره به «یکی از بزرگترین عیب های ترجمه آقای پاینده» به این نکته اشاره می کند که او در برخی موارد، ترجمه خود را برپایه قرائتی شاذ از قرآن سامان داده است. مقاله «نماز» (۸۷-۹۷) در حدود ۱۳۵۶ و در سال های نزدیک به پیروزی انقلاب اسلامی که مارکسیسم زدگی و تأویل مادی مفاهیم دینی بر برخی محافل حاکم بود، نوشته شده است. عنوان اصلی این مقاله «حرکتی بر ضد سیر آب» است، «کنایه از این که نوشتن کتابی درباره نماز در آن دوره [منظور کتاب« پرواز در ملکوت »نوشته حجت الاسلام فهری درباره نماز است] حرکت برضد مسیر آب است.» (ص ۸۷) استاد مطهری در نقل عقیده رایج در برخی محافل آن زمان، با لحنی از طعن و انکار، می گوید: «آخر این دو دقیقه خم و راست شدن و چند جمله تکراری را بازگو کردن که از هر پیرزن مفلوکی هم ساخته است این همه ارزش دارد که قائمه و سراپرده دین خوانده شود؟!» (ص ۹۳) و سپس چندین برداشت قرآنی را در نقد این سخن، مطرح می کند.
مقاله پایانی کتاب عنوان «اسلام برتر است» را بر خود دارد. عنوان اصلی مقاله حدیث نبوی «الاسلام یعلو و لا یعلی علیه» است. استاد مطهری در باب معنای این حدیث، این پرسش را مطرح می کند که «آیا این حدیث در مقام تشریع و انشاء قانون است، آن چنان که فقها استنباط کرده اند یا در مقام اخبار و بیان یک جریان تکوینی است؟» (ص ۱۰۵). معنای موردنظر استاد این است که «هیچ کالای معنوی و روحی قادر به رقابت با اسلام نیست؛ زیرا قادر نیست مانند اسلام همه خلاءهای احتیاجات را پر کند...» (ص ۱۰۹) اگرچه استاد مطهری این معنا را با معانی دیگر مانعه الجمع نمی داند (ص ۱۱۰)

پنج مقاله

<h5>این کتاب متضمن نگاه مکتب اهل بیت (ع)و دیدگاه اهل سنت پیرامون جمع بین دو نماز است. مبتنی بر نتایج این تحقیق، با هم خواندن نمازهای ظهر و عصر، و مغرب و عشا نزد همه مذاهب اسلامی جایز است و اختلاف آن‌ها تنها در اسباب و عللی می‌باشد که می‌توان به استناد آن‌ها نمازها را به صورت جمع ادا کرد. برخی از اهل سنت به شرط سفر مقید کرده‌اند و عده‌ای حضور در عرفه و برخی بیماری و یا آمدن باران و گل و لای و یا عجز و ناتوانی را شرط دانسته‌اند. اما پیروان مکتب اهل بیت با استناد به احادیث صحیح، حکم به جواز جمع بین دو نماز در هر شرایطی نموده‌اند. اوقات نماز، حکم جمع و علل تجویز آن از نظر مذاهب اهل سنت، تأکید صحاح بر مطلق جواز جمع، نظر شارحان صحیح مسلم و بخاری، شواهد جواز جمع، مخالفت مشهور با تصریح‌های صحاح و حکم مسأله از منظر اهل بیت عناوین سرفصل‌های این نوشتار هستند.</h5>

جمع بین دو نماز

<h5>این کتاب به تحلیل و بررسی اهمیت خواندن نماز شب پرداخته و درباب آن احادیث و روایات متعددی آورده است.
همچنین در این اثر، سفارشاتی از ائمه اطهار (ع) برای خواندن نماز شب بیان شده است .
کتاب «نماز شب» پنج فصل دارد که فصل اول آن با عنوان «نماز شب در آیات و روایات»، به تحلیل آرامش در شب و احادیثی در فضیلت نماز شب پرداخته است .
فصل دوم کتاب با عنوان «اسرار پزشکی در نماز شب» درباره فواید نماز در طب نوین سخن می گوید، فوایدی نظیر آرامش عضلانی، نشاط، شادی، تقویت دستگاه ایمنی بدن و تقویت سلول های مغز پرداخته است.
« آثار و فوائد نماز شب»، «بالاترین و عالی ترین فضایل و برکات نماز شب» و «در باب نماز شب» فصول بعدی این کتاب را تشکیل می دهند.</h5>

نماز شب کلید حل مشکلات

این‌ کتاب‌ نوشتاری‌ از شهید آیت‌الله‌ دکتر سید محمد حسینی‌ بهشتی‌ است‌ که‌ نخستین‌ بار در سال‌۱۳۷۹ منتشر شد. این‌ اثر که‌ پس‌ از آن‌ بارها به‌وسیله‌ ناشران‌ گوناگون‌ به‌ چاپ‌ رسیده‌ به‌دلیل‌ شیوایی‌ قلم‌ نگارنده‌ آن‌ و آراسته‌ بودن‌ آن‌ به‌ زبان‌ فطرت، همواره‌ با استقبال‌ فراوان‌ از سوی‌ کسانی‌ که‌ به‌ دنبال‌ درک‌ معنا، مفهوم، جایگاه‌ و صورت‌ و سیرت‌ نماز به‌عنوان‌ زیباترین‌ شعار یکتاپرستان‌ هستند روبه‌رو بوده‌ است.

نماز

Books

Articles