ترجمه کتاب «الاقتباس من القرآن الکریم» نوشته ابومنصور عبدالملک بن محمد ثعالبى (۳۵۰ - ۴۲۹ق) است که آن را پژوهشگر معاصر، دکتر حسین صابرى (متولد ۱۳۴۵ش) عضو هیئت علمى دانشگاه فردوسى مشهد، به فارسی ترجمه کرده است. موضوع کتاب حاضر، وام‌گرفتن‌هاى صریح از آیات قرآن کریم در گفتار و رفتار مسلمانان در طول تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامى است و نویسنده در این کتاب نمونه‌هاى فراوان این بهره‌گیرى را در سخن بزرگان و آثار ادبى و فرمان‌هاى ادارى و حکومتى به‌خوبى نشان داده است.

درباره چگونگى و ویژگى‌هاى ترجمه حاضر چند نکته گفتنى است:

متن اصلى کتاب را دکتر ابتسام مرهون صفار و دکتر «مجاهده مصطفى بهجت» تصحیح و تحقیق کرده و در هر جایى که لازم دیده‌اند در پانوشت‌ها توضیحاتى مطرح کرده‌اند. این توضیحات را مترجم محترم ترجمه کرده است، ولى در مواردى که محققان مذکور به اشتباهات متن عربى در پاورقى اشاره کرده‌اند، در ترجمه حذف شده؛ زیرا مترجم، برگردان آن را به فارسی ضرورى ندیده است.
از دیدگاه مترجم، گاه محققان متن عربى در تصحیح متن دچار اشتباه شده‌اند؛ مترجم در این موارد آنچه را درست‌تر دیده، برگزیده و ترجمه کرده، ولى در پاورقى به این نکته اشاره‌اى نکرده است.
محققان مذکور هرچند منابع احادیث نبوى مورد استشهاد در کتاب را بیان کرده‌اند، ولى چون نسخه مورد استفاده خود را مشخص نکرده‌اند، مترجم، منابع احادیث را بار دیگر بررسى کرده و نتیجه جستجوى خودش را یادآور شده و در کتابنامه‌اى، مشخصات منابع مورد استنادش را معرفى کرده است.
مترجم برای ترجمه آیات مورد استفاده در متن، از ترجمه استاد دکتر محمدمهدى فولادوند استفاده کرده و ترجمه مذکور را بدون دخل و تصرف جز در موارد بسیار اندک که لازمه هماهنگى مطالب بوده، آورده است.
مترجم در آغاز کتاب، مقدمه تحقیقى دکتر ابتسام مرهون صفار، درباره زندگى و اندیشه ثعالبى. و همچنین معرفى کتاب «الاقتباس من القرآن الکریم». را ترجمه و ذکر کرده است.
مترجم، افزون بر بیان منابع مطالب و نگارش پاورقى‌هاى استنادى، در صورت لزوم پاورقى‌هاى توضیحى نیز نوشته است.
مترجم گاه در پاورقى، منابع تصحیح محققان و نیز ترجمه خود را به‌صورت موردى و مشخص بیان کرده است. او همچنین گاهى تفاوت عباراتى که نویسنده (ثعالبى) آورده و کلمات دیگران در منابع مختلف را ذکر کرده است.

Author

Editor

Interpreter

Common title

Number of volumes

Persian Title

Publish location

Publication year

Publish number

Publisher

Qr Code

Sect

Scholar

ISBN

Source

Translated

Translated Fields

Is this post suggested?

Rate

View

Votes

اقتباس از قرآن کریم

ابومنصور عبدالملک بن محمد بن اسماعیل ثعالبى (۳۵۰ -۴۲۹ق)، کنیه‌اش ابومنصور، شاعر، لغوی، کاتب و تاریخ‌نگار ایرانی، از آثار او شاهنامه ثعالبی در شرح احوال سلاطین ایران

ولادت
در سال ۳۵۰ق در نیشابور متولد شد. پدرش از راه پیراستن پوست روباه (ثعلب) روزگار مى‌گذرانید و لذا او هم به این لقب نامیده شد.

تحصیلات
ثعالبى پس از خواندن و آموختن و بهره گرفتن از نبوغ و هوش خویش به یارى و میانجى‌گرى استادش -ابوبکر جمال‌الدین محمد خوارزمى- به دربار امیر ابونصر احمد میکالى راه یافت. پس از مدتى، با ابوالفتح بستى آشنا شد. در سال ۳۸۴ق- نامورترین اثر خود، یعنى «یتیمه الدهر فى محاسن اهل العصر» را تألیف کرد. در سال ۳۹۱ق به خواهش دوستش -ابونصر محمّد عتبى موّرخ و مؤلف تاریخ یمینى- در گرگان به پیشگاه شمس المعالى قابوس بن وشمگیر رسید. پس از کشته شدن این امیر نامدار به جرجانیه (خوارزم) رفت و از الطاف ابوالعباس مأمون خوارزمشاه -که خود ادیب و ادب‌پرور بود- برخوردار شد. در سال ۴۰۷ق خوارزم را به سوى غزنه پایتخت محمود غزنوى ترک گفت، و نزدیک به پنج سال در پایتخت با شکوه محمود ماند.

ثعالبى تا سال ۴۰۷ق - سال درگذشت خوارزمشاه- در خوارزم ماند و با مرگ وى چندى به همدمى ابوعبداللّه محمد بن حامد الحامدى - پیوست که متولّى خزانه و کتابخانه سلطنتى بود. همان سال گرگانج را به سوى غزنه ترک گفت. سلطان محمود غزنوى شاعران و ادیبان و دانشمندان را بزرگ مى‌داشت و به دربار خود فرامى‌خواند. پیش از آمدن ثعالبى، ابوریحان از خوارزم به پیشگاه محمود آورده شده بود و بزرگانى چون قاضى ابوالحسن مؤمل حربى و به‌ویژه شیخ ابوالحسن محمد بن عیسى کرجى را درک کرد. ثعالبى کتاب «تحسین القبیح و تقبیح الحسن» را به نام وى تألیف کرد.

وى در آغاز کار خود به تعلیم و تربیت دانش آموزان پرداخت و از این راه امرار معاش مى‌کرد. او عقیده داشت که تدریس و تعلیم کودکان، راه را به سوى دربار حاکمان ایرانى کوتاه مى‌کند.

امیر ابوالفضل میکالى مردى دانشمند و ادب دوست بود و در خانه خود کتابخانه بزرگى داشت. وى کتابخانه خود را سخاوتمندانه در اختیار ابومنصور گذاشت. ابومنصور با برخوردارى از این کتابخانه غنى، توانست بسیارى از کتاب‌هاى خود را تألیف کند. وى در جاى‌جاى این کتاب‌ها از امیر ابوالفضل میکالى روایت مى‌کند.

آثار
هشتاد و شش کتاب از کتاب‌هاى ثعالبى را، صفدى برشمرده و مصححان کتاب لطائف المعارف هفت کتاب دیگر را بر این مجموعه افزوده‌اند.

بسیارى از کتاب‌هاى این نویسنده بزرگ از میان رفته است. او در کتاب‌هاى خود دانشهاى زیادى را گرد آورده و به بیشتر علوم روزگار خویش پرداخته و آثار متعددى در زمینه‌هاى لغت، نقد ادبى، بلاغت و شاخه‌هاى آن، تاریخ، جامعه‌شناسى و... به رشته تحریر در آورده است. از جمله کتاب‌هاى معروف وى علاوه بر آثار فوق، مى‌توان به این آثار اشاره نمود:

المبهج و الکنایه و التعریض
زاد سفر الملوک
ثمار القلوب فى المضاف و المنسوب
فقه اللغه و سر العربیه
لطائف المعارف
الاعجاز و الایجاز
آداب الملوک
اللطائف و الظرائف
نثر النظم و حل العقد
لباب الاداب
کتاب خاص الخاص
رسائل الثعالبى
اللطف و اللطائف و مرآه المروئات

Born

Death

ابومنصور عبدالملک بن محمد ثعالبى

ابومنصور عبدالملک بن محمد ثعالبى

Born:

Death:

ابومنصور عبدالملک بن محمد ثعالبى

Author Books