اقتباس از قرآن کریم

اقتباس از قرآن کریم

ترجمه کتاب «الاقتباس من القرآن الکریم» نوشته ابومنصور عبدالملک بن محمد ثعالبى (۳۵۰ - ۴۲۹ق) است که آن را پژوهشگر معاصر، دکتر حسین صابرى (متولد ۱۳۴۵ش) عضو هیئت علمى دانشگاه فردوسى مشهد، به فارسی ترجمه کرده است. موضوع کتاب حاضر، وام‌گرفتن‌هاى صریح از آیات قرآن کریم در گفتار و رفتار مسلمانان در طول تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامى است و نویسنده در این کتاب نمونه‌هاى فراوان این بهره‌گیرى را در سخن بزرگان و آثار ادبى و فرمان‌هاى ادارى و حکومتى به‌خوبى نشان داده است. درباره چگونگى و ویژگى‌هاى ترجمه حاضر چند نکته گفتنى است: متن اصلى کتاب را دکتر ابتسام مرهون صفار و دکتر «مجاهده مصطفى بهجت» تصحیح و تحقیق کرده و در هر جایى که لازم دیده‌اند در پانوشت‌ها توضیحاتى مطرح کرده‌اند. این توضیحات را مترجم محترم ترجمه کرده است، ولى در مواردى که محققان مذکور به اشتباهات متن عربى در پاورقى اشاره کرده‌اند، در ترجمه حذف شده؛ زیرا مترجم، برگردان آن را به فارسی ضرورى ندیده است. از دیدگاه مترجم، گاه محققان متن عربى در تصحیح متن دچار اشتباه شده‌اند؛ مترجم در این موارد آنچه را درست‌تر دیده، برگزیده و ترجمه کرده، ولى در پاورقى به این نکته اشاره‌اى نکرده است. محققان مذکور هرچند منابع احادیث نبوى مورد استشهاد در کتاب را بیان کرده‌اند، ولى چون نسخه مورد استفاده خود را مشخص نکرده‌اند، مترجم، منابع احادیث را بار دیگر بررسى کرده و نتیجه جستجوى خودش را یادآور شده و در کتابنامه‌اى، مشخصات منابع مورد استنادش را معرفى کرده است. مترجم برای ترجمه آیات مورد استفاده در متن، از ترجمه استاد دکتر محمدمهدى فولادوند استفاده کرده و ترجمه مذکور را بدون دخل و تصرف جز در موارد بسیار اندک که لازمه هماهنگى مطالب بوده، آورده است. مترجم در آغاز کتاب، مقدمه تحقیقى دکتر ابتسام مرهون صفار، درباره زندگى و اندیشه ثعالبى. و همچنین معرفى کتاب «الاقتباس من القرآن الکریم». را ترجمه و ذکر کرده است. مترجم، افزون بر بیان منابع مطالب و نگارش پاورقى‌هاى استنادى، در صورت لزوم پاورقى‌هاى توضیحى نیز نوشته است. مترجم گاه در پاورقى، منابع تصحیح محققان و نیز ترجمه خود را به‌صورت موردى و مشخص بیان کرده است. او همچنین گاهى تفاوت عباراتى که نویسنده (ثعالبى) آورده و کلمات دیگران در منابع مختلف را ذکر کرده است.