مؤلف:عزت الله مولایى‏ نیا کتاب پیرامون یکى از مهمترین مسائل علوم قرآنى یعنى مسالهء نسخ‏ نوشته شده است.مؤلف که یکى از قرآن پژوهان معاصر مى‏باشد در این‏ کتاب موضوع نسخ را از دیدگاهها و زوایاى مختلفى مورد بررسى قرار داده است. وى در بخش اول اهمیت و نقش شناخت ناسخ و منسوخ در قرآن‏ را بحث و در این راستا پیشینهء تاریخى آن را همراه با کتابهاى تالیف‏ شده در این زمینه توضیح داده سپس به تعریف نسخ و شرائط آن پرداخته‏ در پایان اقسام نسخ را توضیح مى‏دهند-در بخش دوم کتاب مسالهء امکان‏ و عدم امکان نسخ را مورد بررسى قرار داده و از آنجا که میدان‏دار عدم امکان‏ نسخ ابو مسلم اصفهانى مى‏باشد در سه فصل پیرامون شخصیت و افکار وى‏ سخن گفته،دیدگاههاى او را مورد بررسى قرار مى‏دهد.در فصل دیگر دلایل‏ و اشکالات منکران نسخ را ذکر و پاسخ آنها را مى‏دهد وى در فصل پایانى نسخ را از نظر قرآن و عقل اثبات و ادله آنرا ذکر مى‏نماید. از نکات قابل توجه در این کتاب،استفاده از منابع متعدد و فراوان و نیز معرفى‏ منابع زیاد جهت شناخت مسالهء نسخ مى‏باشد و به لحاظ ارزشمند بودن‏ کتاب و مسائل مطرح شده در آن،مقدمه‏اى از طرف آیت ا..معرفت در کتاب‏ وجود دارد که نشانگر میزان علمّیت و اهمیت کتاب مى‏باشد.
ساختار کتاب:
مطالب کتاب شامل دو بخش است که هر بخشى داراى چند فصل‏ مى‏باشد و مجموعا پانزده فصل را تشکیل مى‏دهند که فهرست مطالب به قرار زیر است‏ بخش اول:اهمیت،ارزش و نقش شناخت ناسخ و منسوخ در قرآن شامل هشت فصل‏ اهمیت شناخت ناسخ و منسوخ، پیشینهء تاریخى نسخ در فرهنگ خاندان وحى، پیشینهء تاریخى و سیر نگارش ناسخ و منسوخ از آغاز تا کنون، تعریف نسخ، نسخ در نگاه قرآن پژوهان،اصولیان،و تطور آن، تطور مفهومى نسخ در ادوار تدوین از آغاز تا کنون، شرایط نسخ و گونه‏هاى نسخ در قرآن کریم‏ بخش دوم:امکان نسخ از نظر عقل و وقوع آن در شرع شامل هفت فصل: امکان نسخ از نظر عقل، نخستین میدان‏دار نظریهء انکار نسخ در قرآن کریم، کدام ابو مسلم، بازسازى نظریهء ابو مسلم اصفهانى در صد سال اخیر، آیا نسخ از نظر عقل امکان دارد، دلایل و اشکالات نقلى منکران نسخ در قرآن و اثبات نسخ در قرآن از نظر عقل،قرآن،سنت و اجماع.
ویژگى‏ها:
١-در هر موضوعى دیدگاههاى صاحب‏نظران را طرح آنها را نقد و اشکالات را بیان مى‏کند ٢-در پایان هر بحث نتیجهء را بصورت خلاصه بیان مى‏نماید ٣-در بخش اول-فصل ششم:پس از بیان تعاریف مختلف از نسخ،آنها را در سه قسم،بیان-رفع و خطاب تقسیم کرد. نام مدرسه بر آنها نهاده و مدرسه بیان،مدرسه رفع و مدرسه خطاب را با مؤسسان آن مدارس و سیر تکاملى آنان توضیح مى‏دهد،در پایان آنها را مورد نقد و بررسى قرار داده است‏ ۴-در بخش اول-فصل دوم-پیشینهء تاریخى نسخ را در فرهنگ خاندان‏ وحى و ائمه اطهار مورد بحث قرار مى‏دهد. ۵-در بخش دوم-فصل دوم.به شرح حال یکى از منکران عقلى نسخ یعنى‏ ابو مسلم اصفهانى پرداخته،شرح مختصرى از زندگى و افکار وى ارائه مى‏دهد. ۶-در بخش اول.فصل هفتم-شرائط نسخ مورد بررسى قرار گرفته‏ و پس از بیان شرائط آن،تفاوت میان نسخ و بداء را توضیح مى‏دهند ٧-در بخش دوم-فصل پنجم-بحث امکان عقلى را مطرح،و پس از پذیرش امکان عقلى آن،سى و هفت شبهه در این زمینه را طرح و جواب‏ آنها را مى‏دهد.

Author

Editor

Interpreter

Common title

Number of volumes

Persian Title

Publish location

Publication year

Publish number

Publisher

Qr Code

Sect

Scholar

ISBN

Source

Translated

Translated Fields

Is this post suggested?

Rate

View

Votes

نسخ در قرآن

ترجمۀ قسمتى از جلد پنجم کتاب «التمهید فی علوم القرآن» نوشته علامه محمد هادى معرفت با ترجمه-آقاى عزت‌الله مولائى‌نیا همدانى مى‌باشد که یکى از مهم‌ترین موضوعات علوم و معارف قرآنى، یعنى تناسب بین آیات را مورد بحث و بررسى قرار مى‌دهد.این موضوع از دیرباز مورد توجه دانشمندان علوم قرآنى قرار گرفته است.به اعتقاد نویسنده تنظیم آیات در هرسوره توقیفى است و با نظر معصوم‌ علیه‌السلام انجام پذیرفته است، زیرا اختلاف نمود آیات دلیلى جز توقیف نمى‌تواند داشته باشد، علاوه بر اینکه حسن مطلع و ختام هرسوره نشانگر آن است که سوره (مجموع آیات)هدف یا اهدافى را دنبال مى‌کرده که با تمامى سوره اتمام یافته، از این‌رو جز به توقیفى بودن ترتیب سور و آیات رأى دیگرى نمى‌توان قائل شد.

مترجم در مقدمه کتاب به معرفى کتاب «التمهید»، تعریف «تناسب» از دیدگاه اندیشمندان اسلامى و معرفى کتاب‌هایى که در این زمینه نگاشته شده و نیز فائده و نقش علم تناسب در تفسیر قرآن کریم و انواع ارتباطهاى ممکن التصور بین آیات پرداخته است.

در فصل اول کتاب، تناسب و تناسق معنوى در قرآن کریم، تشکل سیاق، آیاتى که درک تناسب آنها مشکل است نظیر آیات ۱۸۹ بقره،۱ و ۲ اسراء،۲ و ۳ نساء و...، تناسب تمام آیات یک سوره با اهداف و اغراض کلى آن، تناسب ابتدا و انتهاى هرسوره با هم و تناسب هردو با اهداف آن، حسن ائتلاف و انسجام مجموعۀ آیات هرسوره، نقد نظریه مستشرقین در ادعاى پراکنده بودن مطالب سوره‌هاى قرآن، سوره حمد و تناسب آیات این سوره با اهدافش، سوره مبارکه بقره و تناسق آیات آن مورد بررسى قرار گرفته است و در فصل دوم، تناسب فواصل آیات قرآن کریم، اقسام فواصل از قبیل: تمکین و ارائه آیاتى که این قسم در آن رعایت شده است، تصدیر، توشیخ و ایغال و ارائه نمونه‌اى از آیات دراین‌باره، بررسى فواصلى که وجه تناسب آنها روشن نشده است.

در فصل سوم به بیان قانون و ضابطۀ معرفت و شناخت فواصل در آیات که در امر تفسیر بسیار مهم و ضرورى است بیان شده است.

فصل چهارم به بیان دیدگاه دانشمندان در مورد وجود سجع و عدم آن در قرآن کریم پرداخته است.برخى شأن قرآن را بالاتر از آن مى‌دانند که در آن سجع به کار رفته باشد و برخى چون معتزله نظر به وجود و اثبات سجع در قرآن کریم داده و این ویژگى را باعث برترى سخن و کلام خداوند قلمداد کرده‌اند.انواع فواصل کلام نظیر: متوازى، مطرّف، متماثل، مرصّع، متقارب و...اساس و مبانى فواصل قرآنى و...در این فصل مورد بررسى قرار گرفته است.

فواتح و خواتیم سور قرآنى، مبادى، مقدمات و افتتاحات در کلام خداوند، خطابات خداوند در قرآن کریم که بصورت مشافهه‌اى صورت گرفته که خود باعث بزرگداشت شأن مخاطبین است، حروف مقطعه در اوائل سوره‌ها و بیان دیدگاه‌هاى مختلف درباره آنها، تناسب سوره‌ها و دیدگاه‌هاى متفاوت در این موضوع در فصول بعدى مورد بررسى قرار گرفته است.

ساختار:
کتاب مشتمل بر یک پیشگفتار و نه فصل ذیل مى‌باشد:

فصل اول: تناسب و تناسق معنوى در قرآن کریم.فصل دوم:اقسام فواصل قرآن کریم فصل سوم:قانون و ضابطۀ معرفت و شناخت فواصل در آیات. فصل چهارم:وجود سجع در قرآن.فصل پنجم: فواتح و خواتیم سوره‌هاى قرآن کریم.فصل ششم: مبادى، مقدمات و افتتاحات در کلام خداى تعالى.

فصل هفتم:خطابات خداوند در قرآن کریم.فصل هشتم:حروف مقطعه در اوائل سوره‌ها.فصل نهم: تناسب سوره‌ها.

در پایان هم فهرست آیات، مصادر و مطالب کتاب آمده است.

تناسب آیات

عزت‌الله مولایی‌نیا، در نوزده آبان ۱۳۳۳ش، در شهرستان رزن همدان به دنیا آمد.

تحصیلات

وی پس از تحصیلات دوره ابتدایی (پنجم در همدان) در سال ۱۳۴۶ وارد حوزه علمیه نجف شد و تحصیلات مقدماتی علوم اسلامی و دینی را تا پایان دوره ادبیات، اصول فقه و منطق پی گرفت.

او در اواخر سال ۱۳۵۰ش، بر اثر فشار رژیم بعثی عراق، ناچار به هجرت به حوزه علمیه قم و ادامه تحصیل در آنجا شد. ایشان در قم، دروس سطح را تکمیل کرد و در دروس خارج فقه و اصول شرکت نمود. همچنین دروس تفسیر و فلسفه را نزد استادان این فنون آموخت.

ایشان علاوه بر دروس حوزوی، دوره لیسانس علوم تربیتی و دبیری (دانشگاه قم)، کارشناسی ارشد الهیات و معارف اسلامی، کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث (دانشگاه تربیت مدرس تهران) و دوره دکترای تخصصی (P.H.D) زبان و ادبیات عربی (دانشگاه تربیت مدرس تهران) را نیز گذراند.

اساتید

حجج اسلام و آیات عظام:. مدرس افغانی؛ امام خمینی(ره)؛ شهید مدنی،  فاضل لنکرانی؛استاد مطهری و...

فعالیت‌های علمی

تدریس دروس حوزوی (ادبیات و اصول و فقه) در مدارس مختلف و نیز به‌صورت آزاد؛

تدریس در دانشکده‌های مختلف در قم و تهران و نیز در مرکز تربیت معلم قم، مرکز جهانی علوم اسلامی (جامعه المصطفی العالمیه) و مرکز تربیت مبلغ دفتر تبلیغات اسلامی قم.

مناصب علمی - ‌فرهنگی و...

آثار

کتب

معجم أحادیث الإمام المهدی(عج)، به‌صورت گروهی؛

نقد و بررسی متن و اسناد و شرح و توضیح کتاب «تبصره الولی فی من رأی الحجه(عج)»، اثر سید هاشم بحرانی؛

نقد و بررسی اسناد و متن و شرح و تحقیق کتاب «مدینه معاجز الأئمه(ع)»، اثر سید هاشم بحرانی؛

تناسب الآیات، ترجمه جلد پنجم «التمهید»، اثر آیت‌الله معرفت؛

نسخ در قرآن؛

اسالیب بیانی قرآن کریم (تحلیل بلاغی جمله‌های معترضه در قرآن)؛

مع الرکب الحسینی(ع) من المدینه إلی المدینه، جلد چهارم؛

درآمدی بر آیات ‌الاحکام؛

آشنایی با پایان‌نامه‌های علوم قرآنی؛و...

مقالات

راهکارها و ابزار تفسیر قرآن کریم؛

افسانه نسخ تلاوت در قرآن؛

جایگاه حقوقی زنان، مردان در خانواده و جامعه؛

عدم تحریف قرآن؛

اسالیب اعتراض در قرآن؛

تجسم اعمال در قیامت؛

آیه ولایت در پژوهش‌های فریقین، شبهه‌ها و پاسخ‌ها؛

‌سیری در سیره قضایی اسلام تا سال چهلم هجری؛

‌تأملی در اصول اخلاقی حکومت علوی؛

‌دهقان، کارگر در شعر فرخی یزدی؛

‌نقد و بررسی «بِداء» از نگاه فریقین؛

‌نقد و بررسی اغراض بلاغی اسالیب استهزاء و تحکم در قرآن.

Born

Death

عزت الله مولائی نیا همدانی

عزت الله مولائی نیا همدانی

Born:

عزت الله مولائی نیا همدانی

Author Books