کتاب ترجمه جلد یازدهم بحار الانوار
نویسنده : مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی
زبان : فارسی

ناشر : کتابفروشی اسلامیه

سایر نویسندگان : مترجم: خسروی، موسی - نویسنده: مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی

تعداد صفحات : ۳۰۰ص.

موضوعات مرتبط : احادیث شیعه - قرن ۱۲ق. | موسی بن جعفر (ع)، امام هفتم، ۱۲۸ - ۱۸۳ق. - سرگذشت نامه

از جمله سرفصل های این کتاب الکترونیک می توان به عناوین :"ولادت و وفات و مدت زندگانی امام ششم علیه السلام؛ اسم ها و نقش انگشتری و شمائل امام صادق علیه السلام؛ تصریح به امامت حضرت صادق علیه السلام؛ رفتار و اخلاق پسندیده ی امام علیه السلام و اقرار دوست و دشمن به مقامش؛ معجزات و استجابت دعا و اطلاع آن جناب علیه السلام " اشاره کرد

ترجمه جلد یازدهم بحار الانوار، زندگانى حضرت امام صادق(ع)، ترجمه قسمت دوم جلد یازدهم بحارالانوار، تألیف علامه مجلسى که دربردارنده روایات مختلف از شرح حال آن حضرت و مناظرات اعتقادى و کلامى که با ابوحنیفه و سایرین داشته‌اند، مى‌باشد، که توسط آقاى موسى خسروى به زبان فارسى ترجمه گشته است.

ساختار و گزارش محتوا
مؤلف سعى کرده تا شرح حال این امام بزرگوار را که برگرفته، از متن بحار الانوار مى‌باشد تا حد امکان، ساده و روان بیان کند، و اگر جمله‌اى نیز ابهام داشت و قابل تعمق و شور بود، از همفکرى و روشن‌بینى جمعى از فضلا و دانشمندان در تفسیر و ترجمه آن استفاده کرده است و از تکرار بعضى روایات که فقط جنبه اثبات مطلب داشته و اضافه قابل توجهى نداشت، خودارى شده و در پاورقى وجه اختلاف دو روایت در مواردى که لازم بوده، ذکر شده است تا خوانندگان از تکرار ملول نگردند. بالاخره در این ترجمه اختصارى که به اصل کتاب زیان وارد نشود، رعایت شده است و کتاب از دوازده باب تشکیل شده است:

۱- ولادت و وفات و مدت زندگانى امام(ع) مى‌باشد.

۲- اسم.ها و نقش انگشترى و شمائل امام صادق(ع).

۳- تصریح به امامت حضرت صادق(ع) است که در کتاب [[عیون أخبار الرضا علیه‌السلام (تصحیح لاجوردی‌) |عیون اخبار الرضا]] ج ۲ ص۴۰ چنین نقل شده است: ابى نضره گفت هنگام درگذشت امام باقر(ع) که شد فرزند خود حضرت صادق(ع) را خواست تا به او وصیت کند؛ برادرش زید بن علی عرض کرد، آقا اگر روش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) را به کار میبردى گمان نمیکنم کار بدى انجام داده بودى (منظورش این بود که مقام امامت را به برادر خود زید واگذار مى‌کرد.) فرمود برادر امانت پروردگار را نمی‌توان به راه و رسم این و آن رفتار نمود پیمانى است که خدا گرفته و دستورى است که پیشوایان قبل داده‌اند، از جانب خداى بزرگ.

۴- رفتار و اخلاق پسندیده امام و اقرار دوست و دشمن به مقامش.

۵- معجزات و استجابت دعا و اطلاع آن جناب از تمام زبان‌ها است.

۶- آنچه بین امام(ع) و منصور و فرمانداران ستمگر او اتفاق افتاد.

۷- مناظرات امام(ع) با ابوحنیفه و سایر اهل زمانش که در یکى از این مناظرات از کتاب احتجاج طبرسى ص۱۹۷ چنین است که سماعه گفت، ابوحنیفه به حضرت صادق(ع) عرض کرد، چقدر فاصله است بین مغرب و مشرق؟ فرمود به اندازه یک روز، بلکه کمتر از یک روز ابوحنیفه این جواب را نپسندید و نظر این بود که از این بیشتر است، فرمود بیچاره چرا منکر این مطلب مى‌شود. مگر خورشید از مشرق طلوع نمیکند و در مغرب غروب نمى‌نماید، در فاصله‌اى کمتر از یک روز... تا آخر خبر

۸- شرح زندگى همسران و فرزندان امام و رد امامت اسماعیل و عبدالله است.

۹- زندگى خویشاوندان امام و شرح قیام فرزندان امام حسن(ع) و اولاد زید.

۱۰- در مدح و ستایشهاى امام(ع).

۱۱- اصحاب و اهل زمان(ع).

۱۲- بحث و مناظره اصحاب امام(ع) با مخالفین که از باب مثال مى‌خوانیم از کتاب مناقب شهر آشوب ابوعبیده معتزلى به شام بن حکم گفت: دلیل بر صحت عقیده ما و بطلان عقیده شما اینست پیروان ما زیادند و پیروان عقیده شما کم هستند با این که اولاد على زیاد بودند و همه ادعاى حق خود را مى‌نمودند. هشام گفت: با این دلیل بر مذهب ما خورده نگرفته‌اى بر نوح پیامبر ایراد کرده‌اى، زیرا در میان قوم خود نهصد و پنجاه سال تبلیغ کرد که شب و روز آنها را دعوت به حقیقت مینمود؛ اما قرآن حاکى است که مقدار کمى به او ایمان آوردند.

هشام بن حکم از گروهى عقیده شناس و متکلم سؤال کرد: وقتى خداوند پیامبر خود را برانگیخت با نعمت تکمیل فرستاد. او را یا نعمت ناقص؟ گفتند: با نعمت کامل و تمام. گفت: حالا بگویید ببینم نعمت کامل و تمام اگر بنا باشد، در یک خانواده قرار بگیرد، به اینست که فقط نبوت در آن خانواده باشد یا هم نبوت و هم خلافت هر دو باشد تا نعمت تمام شود. گفتند: در صورتى تمام و تکمیل است که هم نبوت و هم خلافت در آن خانواده باشد. گفت: پس چرا خلافت را از خانواده او خارج کردید و موقعى که خلافت به آنها رسید، شمشیر بر ایشان کشیدید؟ نتوانستند جوابى بدهند.

Author

Editor

Interpreter

Common title

Number of volumes

Persian Title

Publish location

Publication year

Publish number

Publisher

Qr Code

Sect

Scholar

ISBN

Source

Translated

Translated Fields

Is this post suggested?

Rate

View

Votes

زندگانى امام جعفرصادق علیه السلام ( ترجمه جلد ۱۱ بحار الأنوار )

کتاب حاضر، برگردانی از کتاب «علل ابن شاذان» است. «فضل بن شاذان نیشابوری» در جلسات متعددی خدمت امام هشتم حضرت علی بن موسی‌الرضا حاضر می‌شد و اسرار و منافع و علت بسیاری از اعتقادات و احکام دین را از ایشان سؤال می‌کرد. این کتاب مجموعه نفیسی است که او از مطالب این جلسات گردآوری کرده و در اختیار مسلمانان و شیعیان قرارداده است. یکی از دلایل اعتبار این مجموعه، شخصیت والا و جایگاه علمی و معنوی «فضل بن شاذان» در میان شیعیان و ائمه اطهار است. چرایی نمازخواندن، امرونهی کردن، اطاعت از پیامبران، وضو و غسل، نماز جماعت، نماز مسافر، نماز عید و ... برخی از سؤالاتی است که در این کتاب به آن‌ها اشاره‌شده است.

اسرار فضل بن شاذان از امام رضا علیه السلام

شامل : باب چهاردهم در بیان قصص حضرت حزقیل علیه السلام ، باب پانزدهم در بیان قصص حضرت اسماعیل علیه السلام که حق تعالى او را در قرآن مجید صادق الوعد نامیده است ، باب شانزدهم در بیان قصه هاى حضرت الیاس و یسع و الیا علیهم السلام ، باب هفدهم در بیان قصه حضرت ذوالکفل علیه السلام است ، باب هجدهم در بیان قصه ها و حکمتهاى حضرت لقمان حکیم علیه السلام ، باب نوزدهم در بیان قصص اشمویل و طالوت و جالوت است ، باب بیستم در بیان سایر قصص حضرت داود علیه السلام است و مشتمل بر چند فصل است ، باب بیست و یکم در بیان قصه اصحاب سبت است ، باب بیست و دوم در بیان قصص حضرت سلیمان بن داود علیه السلام و مشتمل است بر چند فصل ، باب بیست و سوم در بیان قصه قوم سباء و اهل ثرثار است ، باب بیست و چهارم در بیان قصه حنظله علیه السلام و اسحاب رس است ، باب بیست و پنجم در بیان قصص حضرت شعیا و حضرت حیقوق علیهماالسلام ، باب بیست و ششم در بیان قصص حضرت زکریا و یحیى علیهماالسلام است ، باب بیست و هفتم در بیان قصص حضرت مریم دختر عمران مادر عیسى علیه السلام است . ، باب بیست و هشتم در بیان قصص حضرت روح الله عیسى بن مریم علیه السلام است و در آن چند فصل است ، باب بیست و نهم در بیان قصه هاى ارمیا و دانیال و عزیر علیهم السلام و غرائب قصص بخت نصر است ، باب سى ام در بیان قصص حضرت یونس بن متى و پدر آن حضرت است ، باب سى و یکم در بیان قصه اصحاب کهف و اصحاب رقیم است ، باب سى و دوم در بیان قصه اصحاب اخدود و پیغمبر مجوس است ، باب سى و سوم در بیان قصه حضرت جرجیس علیه السلام است ، باب سى و چهارم در بیان قصه حضرت خالد بن سنان علیه السلام است ، باب سى و پنجم در بیان احوال پیغمبرانى که تصریح به اسم شریف ایشان نشده است. ، باب سى و ششم در بیان نوادر اخبار غیر پیغمبران از بنىاسرائیل و غیر ایشان است ، باب سى و هفتم در بیان احوال بعضى از پادشاهان زمین است ، باب سى و هشتم در بیان قصه هاروت و ماروت است

تاریخ پیامبران علیهم السلام " حیوه القلوب" جلد۲

فلسفه صلح امام حسن علیه السلام با معاویه بن ابوسفیان ؛ راجع به کیفیت صلح امام حسن علیه السلام با معاویه؛ درباره ی سایر جریان هایی که بین امام حسن علیه السلام و معاویه واقع شد؛ راجع به اهل زمانه و عشیره و یاران امام حسن علیه السلام و جریانهایی که بین آنان واقع شد؛ درباره ی تواریخ، احوال، اخلاق، مدت عمر، شهادت، دفن و فضیلت گریه برای امام حسن علیه السلام ؛ راجع به فرزندان و زنان امام حسن علیه السلام ؛ راجع به امامت و وصایت امام حسین علیه السلام ؛ درباره ی معجزات امام حسین علیه السلام؛ درباره ی اخلاق و رفتار و یاران امام حسین علیه السلام ؛ درباره ی مناظرات امام حسین علیه السلام با معاویه و یاران او؛ راجع به آیاتی که درباره ی شهادت امام حسین علیه السلام نازل شده و این که خدا خونخواه آن حضرت می باشد؛ درباره ی چیزهائی که خدا در عوض شهادت امام حسین علیه السلام عطا کرده است؛ راجع به اخباری که خدا درباره ی شهادت امام حسین علیه السلام به انبیاء علیهم السلام داده است؛ درباره ی اخباری که پیامبر و علی و حسن علیهم السلام راجع به شهادت امام حسین علیه السلام داده اند؛ مصیبت امام حسین علیه السلام بزرگترین مصائب و باعث ذلت مردم بود؛ چرا خدا از قتله ی امامان علیهم السلام جلوگیری نکرد و فلسفه ی مبتلا شدن ائمه علیهم السلام چیست؟؛ درباره ی ثواب گریه بر مصیبت امام حسین و سایر امامان علیهم السلام ؛ فضائل و مناقب شهدای کربلاء علیهم السلام ؛ راجع به کفر قاتل های امام حسین علیه السلام و ثواب لعن بر آنان؛ راجع به جریان بیعت مردم با یزید بن معاویه تا شهادت امام حسین علیه السلام ؛

ترجمه بحارالانوار جلد دهم

<h5>مقدّمه حضرت آیه‌الله العظمى مکارم شیرازى (مدّظلّه)
نگاهى به کتاب ارزشمند حلیه المتّقین
علّامه عالیقدر مجلسى؛
از افتخارات شیعه در اختیار داشتن گنجینه‌اى پربار از احادیث پیامبر اعظم ۹ وروایات اهل بیت : است که آن هم عمومآ منتهى به روایات پیامبر اکرم ۹ مى‌شود.
در همه ابواب علوم اسلامى اعمّ از عبادات، معاملات، سیاسات، عرفان واخلاق اسلامى ـ بحمدالله ـ دست پرى از روایات معصومین : داریم، در حالى که دیگران از این نظر بسیار در تنگنا قرار دارند تا آنجا که معروف است «ابوحنیفه» در تمام ابواب فقه به بیش از هفده حدیث از احادیث پیامبر اکرم ۹ دست نیافت.
این سخن خواه حقیقت باشد یا مبالغه، نشان از تهى بودن دست کسانى دارد که از مکتب اهل بیت : فاصله گرفته و به «حدیث ثقلین» پشت کرده‌اند.
ومى‌توان گفت یکى از عوامل پناه بردن به «قیاس» و«استحسان» و«ظنون غیر معتبر»، همین دست‌مایه ناچیز روایى است.
از کسانى که از گنجینه علوم محمّد وآل محمّد : بهره کافى ووافى برده‌اند، علّامه مجلسى است که عالم بزرگ روزگار خود وداراى ابتکارات فراوان در علوم اسلامى، به‌ویژه «علم الحدیث» بود.
کتاب بحارالأنوار او که اقیانوسى عظیم از روایات اهل بیت : است، دلیل روشن این معناست. درست است که اراده علّامه مجلسى بر این بوده که در این کتاب تمام احادیث را اعمّ از صحیح وضعیف، گرد آورَد ونقّادى آن را به کتاب‌هاى دیگرش واگذارد، هرچه هست دائره‌المعارف عجیب وپرارزشى است.
نشانه اهتمام علّامه مجلسى؛ به اَسناد روایات در کتاب ارزشمندش مرآه العقول آشکار مى‌شود که موشکافى ودقّت بسیار فوق‌العاده در نقّادى احادیث کتاب کافى ـ آن کتاب بسیار پراهمیّت ـ به خرج داده است.
*
به هر حال، این مرد بزرگ وپرمایه ومؤیّد به تأییدات الهى وآگاه به نیازهاى مختلف پیروان این مکتب، کتاب‌هاى گوناگون هر کدام را براى هدف خاصّى ویا صحیح‌تر، پر کردن خلأ معیّنى نگاشته است.
از جمله همین کتاب پربار حلیه المتّقین است که با زبان فارسى روان وساده عصر خود، آداب زندگى را در تمام زمینه‌ها از دیدگاه اسلام وائمّه اهل بیت : در چهارده باب به رشته تحریر درآورده ودر هر باب هر چه را مناسب وباارزش یافته ذکر کرده است؛ به گونه‌اى که تمام زندگى فردى واجتماعى ومادّى ومعنوى انسان را پوشش مى‌دهد.
ولى چون با گذشت زمان (حدود چهارصد سال)، ادبیّات فارسى ونیازها
تغییر یافته، لازم بود ویرایش دقیقى در آن صورت گیرد وپاره‌اى از مسائل را که در زمان ما خارج از محدوده نیازهاى مردم است کنار گذاشته شود وکتاب مزبور، با حفظ اصالت محتوا، در لباس تازه‌اى عرضه شود که همگان از آن بهره ببرند.
*
اینجانب مدّت‌ها پیش این نیاز را احساس کرده بودم تا اینکه تصمیم گرفتم انجام دادن آن را بر عهده دانشمند محترم حجّه‌الاسلام والمسلمین آقاى حاج شیخ ابوالقاسم علیان‌نژادى که عالمى خوش ذوق وپرکار وهوشیار است بگذارم وایشان با صرف وقت فراوان ـ بحمدالله ـ این کار را به سامان رساند.
امیدوارم روح مقدّس علّامه مجلسى ـ رضوان الله تعالى علیه ـ از این کار خشنود باشد وهمگان توفیق یابند از زحمات آن مرد بزرگ بهره‌مند شوند.
درود خداوند بر روان پاکش باد.
والحمدلله ربّ العالمین
اوّل ربیع الثّانى ۱۴۳۳
ناصر مکارم شیرازى</h5>
<h5 class="listing-desc"><strong>عناوین اصلی کتاب شامل:</strong>
اشاره؛ فهرست مطالب؛ مقدّمه حضرت آیه الله العظمی مکارم شیرازی (مدّظلّه)؛ ضرورت ویرایش و تحقیق کتاب حلیه المتّقین؛ نکاتی درباره کارهای انجام شده؛ نگاهی گذرا به زندگی علّامه مجلسی رحمه الله؛ مقدّمه علّامه مجلسی؛ فصل اوّل: آداب پوشیدن لباس و کفش؛ فصل دوم: زیورآلات ونوع زینت مردان وزنان؛ فصل سوم: آداب خوردن وآشامیدن؛ فصل چهارم: ازدواج، آداب ازدواج، تربیت فرزندان؛ فصل پنجم: مسواک زدن، شانه کردن، ناخن گرفتن، کوتاه کردن شارب وتراشیدن سر؛ فصل ششم: آداب استفاده از بوی خوش وگل ها وکرم ها وروغن ها؛ فصل هفتم: نظافت شخصی؛ فصل هشتم: آداب خوابیدن، بیدار شدن ورفتن به حاجتگاه؛ فصل نهم: آداب حجامت وتنقیه، داروها وبیماری ها؛ فصل دهم: آداب معاشرت با مردم وحقوق آنان؛ فصل یازدهم: آداب مجالس؛ فصل دوازدهم: آداب وارد شدن وخارج شدن از خانه؛ فصل سیزدهم: آداب پیاده روی، سواری، تجارت، زراعت؛ فصل چهاردهم: آداب سفر؛ خاتمه: برخی آداب متفرّقه وفواید سودمند؛ فهرست منابع</h5>
<h5 class="onlinereader"></h5>

حلیه المتقین

گلچین حکمت جلددوم
این کتاب برگزیده‌ای از کتاب روضه بحارالانوار مجلسی(ره) است که اندرزهای رسول خدا(ص) و ائمه معصومین(علیهم‌السلام) را بازگو می‌کند.  احادیث انتخابی در این اثر، مشتمل بر مواعظ و اندرزهای اخلاقی‌اند که می‌توانند برای هر قشری به اندازه سطح فهم و درک آن قشر مفید باشد. فهرست‌های موضوعی آخر کتاب نیز مسیر مطالعه خواننده را سهل‌تر و هموارتر کرده است. کتاب روضه بحارالانوار که به «مواعظ بحار» مشهور است، یکی از کتاب‌های نفیس و ارزشمند شیعه و یکی از ده‌ها اثر گران‌بهایی محسوب می‌شود که به دست توانای غواص بحار علوم اهل‌بیت(علیهم‌السلام) مرحوم علامه مجلسی(ره) تالیف و نگارش شده است. این اثر به خاطر جامعیت و تنوع و سایز ویژگی‌هایی که دارد، از زمان تالیف تاکنون پیوسته مورد استفاده شیفتگان روایات و سخنان خاندان عصمت و طهارت(علیهم‌السلام) بوده است. بر اساس مطالب کتاب، استاد رسولی محلاتی از سال‌های قبل برای گردآوری نوشته‌هایش و تنظیم سخنرانی و بحث در جلسه‌های مذهبی، بسیار به این کتاب مراجعه داشت و روایت‌های جالب و اندرزهای آموزنده زیادی از آن یادداشت می‌کرد و در نهایت، این روایت‌ها و اندرزها را در دفتری جداگانه جمع‌آوری کرد تا در سفر و حضر بتواند از آن بهره‌مند شود و سپس درصدد برآمد که آنها را ترجمه کند و برای استفاده دیگران نیز به چاپ برساند و در دست‌رس عموم قرار دهد.
مترجم کتاب در بخش نخست این اثر، اندرزهای رسول اکرم(ص) به امیرالمومنین علی(ع) را گلچین کرده است. در یکی از این اندرزها، وصیت آن حضرت به علی(ع) است که شیخ صدوق در کتاب خصال به سندش از امام صادق(ع) روایت می‌کند. امام(ع) فرمود: «در آنچه رسول خدا(ص) به علی(ع) وصیت کرد این کلمات بود: یا علی! تو را از سه خصلت بزرگ نهی می‌کنم: حسد، حرص و دروغ.
یا علی! آقا و سرور عمل‌ها سه چیز است: انصاف تو با مردم نسبت به خویش، مواسات تو با برادر دینی‌ات در راه خدا، ذکر و یاد خدای تبارک و تعالی در هر حال.

گلچین حکمت/جلد۲

جلداول
این کتاب برگزیده‌ای از کتاب روضه بحارالانوار مجلسی(ره) است که اندرزهای رسول خدا(ص) و ائمه معصومین(علیهم‌السلام) را بازگو می‌کند. احادیث انتخابی در این اثر، مشتمل بر مواعظ و اندرزهای اخلاقی‌اند که می‌توانند برای هر قشری به اندازه سطح فهم و درک آن قشر مفید باشد. فهرست‌های موضوعی آخر کتاب نیز مسیر مطالعه خواننده را سهل‌تر و هموارتر کرده است. کتاب روضه بحارالانوار که به «مواعظ بحار» مشهور است، یکی از کتاب‌های نفیس و ارزشمند شیعه و یکی از ده‌ها اثر گران‌بهایی محسوب می‌شود که به دست توانای غواص بحار علوم اهل‌بیت(علیهم‌السلام) مرحوم علامه مجلسی(ره) تالیف و نگارش شده است. این اثر به خاطر جامعیت و تنوع و سایز ویژگی‌هایی که دارد، از زمان تالیف تاکنون پیوسته مورد استفاده شیفتگان روایات و سخنان خاندان عصمت و طهارت(علیهم‌السلام) بوده است. بر اساس مطالب کتاب، استاد رسولی محلاتی از سال‌های قبل برای گردآوری نوشته‌هایش و تنظیم سخنرانی و بحث در جلسه‌های مذهبی، بسیار به این کتاب مراجعه داشت و روایت‌های جالب و اندرزهای آموزنده زیادی از آن یادداشت می‌کرد و در نهایت، این روایت‌ها و اندرزها را در دفتری جداگانه جمع‌آوری کرد تا در سفر و حضر بتواند از آن بهره‌مند شود و سپس درصدد برآمد که آنها را ترجمه کند و برای استفاده دیگران نیز به چاپ برساند و در دست‌رس عموم قرار دهد.
مترجم کتاب در بخش نخست این اثر، اندرزهای رسول اکرم(ص) به امیرالمومنین علی(ع) را گلچین کرده است. در یکی از این اندرزها، وصیت آن حضرت به علی(ع) است که شیخ صدوق در کتاب خصال به سندش از امام صادق(ع) روایت می‌کند. امام(ع) فرمود: «در آنچه رسول خدا(ص) به علی(ع) وصیت کرد این کلمات بود: یا علی! تو را از سه خصلت بزرگ نهی می‌کنم: حسد، حرص و دروغ.
یا علی! آقا و سرور عمل‌ها سه چیز است: انصاف تو با مردم نسبت به خویش، مواسات تو با برادر دینی‌ات در راه خدا، ذکر و یاد خدای تبارک و تعالی در هر حال.

گلچین حکمت/جلد۱

<strong>محمدباقر بن محمدتقى</strong> بن مقصودعلى مجلسى (۱۰۳۷/۱۰۳۸- ۱۱۱۰-۱۱۱ ق)، مشهور به <strong>علامه مجلسى</strong> و مجلسى ثانى، فقیه، محدث، متکلم و شاعر متخلص به مشتاق، شیخ‌الاسلام اصفهان و از دانشمندان بزرگ اواخر حکومت صفوی است.

<strong>ولادت</strong>
متولد سال ۱۰۳۸ هق در اصفهان می باشد. ولی مرحوم نوری ولادت او را در ۲۷ رمضان المبارک سال ۱۰۳۷ ه.ق دانسته است پدر او مولی محمدتقی (مجلسی بزرگ) یکی از مفاخر و بزرگان و اعلام شیعه بود، که در زمینه‌های مختلف علوم سر آمد بود.

<strong>شخصیت و ویژگی علمی  </strong>
محمدباقردر چهار سالگی به درس و بحث روی آورد و در چهارده سالگی از ملاصدرا اجازه روایت دریافت کرد. گذشته از این در مکتب دانشمندانی چون شیخ حر عاملی، ملامحسن استر آبادی، ملامحسن فیض کاشانی، ملاصالح مازندرانی تلمّذ کرده است، طوریکه گفته‌اند شمار اساتید وی به بیست و یک استاد می‌رسد. علامه مجلسی در اندک زمانی بر دانش‌های صرف و نحو، معانی و بیان، لغت و ریاضی، تاریخ و فلسفه، حدیث و رجال، درایه و اصول، فقه و کلام مسلط شد و پس از فوت پدر به زعامت مسجد و مدرسه جامع اصفهان پرداخت. در درس او بیش از هزار طلبه حاضر می‌شدند. در مکتب این علامه عصر صفوی شخصیت‌های بزرگی از دانشمندان دانش آموخته‌اند که می‌توان از مولی ابراهیم جیلانی، ملامحمدباقرلاهیجی، ملا حسین تفرشی، عبدالحسین مازندرانی، سید عزیز الله جزایری، ملامحمدکاظم شوشتری و سید نعمت‌الله جزایری نام برد. سید مصلح‌الدین مهدوی در کتاب زندگی‌نامه علامه مجلسی به نام ۱۸۱ نفر از شاگردان وی اشاره کرده است. علامه علاوه بر علم و دانش در عرصه سیاست نیز فعال بود و پس از فوت مرحوم ملا محمدباقرسبزواری در سال ۱۰۹۰ به منصب شیخ‌الاسلامی دست یافت.

<strong>خاندان مجلسی</strong>
نیاى محمّدباقر (پدر محمّد تقى)، موسوم به ملّا محمّد مقصود على اصفهانى، داماد ملّا کمال‌الدّین درویش محمّد نطنزى، نخستین کس از این خاندان بود که به نام «مجلسى» شهرت یافت و فرزندانش از آن پس بدین شهرت خوانده شدند. نوشته‌‏اند وى مردى صاحب کمال و با ورع بوده و در مجلس‏‌آرایى ثانى نداشته «و تخلّص به مجلسى مى‌‏فرموده است و لهذا این سلسله به مجلسى مشهور شده‌‏اند». جد اعلای مجلسی از طرف پدر به احمد بن عبدالله بن احمد بن اسحاق(۳۳۵ یا ۳۳۶-۴۳۰) معروف به حافظ ابونعیم اصفهانی که یکی از حفاظ و بزرگان محدثین بوده است می‌رسد.

<strong>مقام علمی</strong>
محمدباقرمجلسی علاوه بر تدوین دایره المعارف بزرگ حدیثی، به تعمیق و شرح نویسی بر کتب حدیث و همچنین تعمیم و ترجمه احادیث به زبان فارسی پرداخت.

کتاب بحارالأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار علیهم‌السلام محمدباقرمجلسی گسترده‌ترین کتاب حدیثی شیعه است که علاوه بر جامع بودن، معارف جنبی دیگر مانند مباحث لغوی (که یک دوره سه جلدی غریب الحدیث از آن استخراج شده) و مباحث تفسیری (که دو راهنما برای آن تدوین شده است) و مباحث فراوان کلامی و.... را در بر دارد.

علامه مجلسی بحارالأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار علیهم‌السلام را با کمک گروهی از یاران و شاگردانش و در مدت چهل سال تدوین کرد. علامه در کنار تدوین بحارالأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار علیهم‌السلام و با استفاده از آن احاطه علمی به تبیین دشواریهای احادیث و اسرار و رموز آن رو کرد، چنانکه از ارزیابی‌اسناد و اثبات صدور نیز فروگذار نکرد.

<strong>اساتید و مشایخ اجازه</strong>
پدرش ملامحمدتقى مجلسى (متوفاى ۱۰۷۰ ق) که استاد علامه در علوم نقلى بوده است
آقا حسین خوانسارى (متوفاى ۱۰۹۸ ق)، فرزند آقا جمال که استاد علامه در علوم عقلى بوده است.
حسنعلی شوشتری(متوفای ۱۰۲۹)،
امیررفیع‌الدین محمد بن حیدر حسینی حسنی طباطبایی نائینی(متوفای ۱۰۹۹ ق)
امیر محمد قاسم قهپایی

<strong>شاگردان</strong>
بیش از یکهزار نفر از طلاب و دانش پژوهان از محضر پر فیض علامۀ مجلسى استفاده نموده‌اند. از جمله شاگردان علامه‌اند:

سید نعمت‌اللّه جزائرى
محمد صالح خاتون آبادی(وفات۱۱۱۶) داماد علامه مجلسی.
امیر محمد حسین فرزند امیر محمد صالح خاتون آبادی ونیز دختر زاده علامه مجلسی.
حاج محمد بن علی اردبیلی صاحب جامع الروا ه فی تمییز المشترکات.
میرزا عبدالله فرزند عیسی بن محمد صالح جیزانی تبریزی اصفهانی مشهور به «افندی».
و...
<strong>آثار</strong>
شهرت علّامه مجلسى گذشته از مقام علمى و جامعیت و مرجعیتى که در دولت صفویه داشته است، اصولا مرهون تألیفات بسیار اوست که همه مفید و قابل استفاده عموم و در نهایت سلاست (= روانی) نوشته است. مخصوصاًً کتاب‌هاى فارسى آن مرد بزرگ همه سودمند و از زمان تألیف و در عصر حیات مؤلّف تاکنون مورد استفاده تمام شیعیان فارسى‌‏دان بوده و می‌باشد.

<strong>آثار فارسى</strong>

حیات القلوب (در زندگانی پیامبران ع)، سه جلد؛
حلیه المتّقین (در آداب و سنن)؛
عین الحیات (در اخلاق و عقاید)؛
مشکاه الأنوار، که خلاصۀ عین الحیاه است (با کتاب دیگری از وی، بهمین نام، در شمارۀ ۴۸ اشتباه نشود)؛
تحفه الزّائر (در زیارت و آداب آن)؛
حقّ الیقین (در اعتقادات) که آخرین تصنیف او بوده است؛
جلاء العیون (در شرح احوال معصومین ع)؛
ربیع الاسابیع (در اعمال و ادعیۀ هفتگی)؛
مقباس المصابیح (در تعقیبات نماز)؛
رساله اختیارات (در متفرّقات اعمال و جغرافیا و... که در متن تحریف نشدۀ آن، نجوم گالیله و کوپرنیک را پذیرفته است؛ ولی آنچه امروزه چاپ و منتشر شده، "اختیارات" تحریف شده است که کلّی خرافه نیز داخل آن کرده‌اند)؛
رساله (حقوقی حدود و قصاص و) دیات؛
رساله در اوقات (نماز، و روش تشخیص آنها)؛
رساله در رجعت (= زنده شدن نیکان بسیار نیک و بدان بسیار بد، پس از ظهور امام زمان عج و زنده شدن امامان دیگر پس از آن حضرت)؛
رساله در شکوک (= شکیّات نماز)؛
رساله در خصوص مال ناصبى؛
رساله در آداب ماه‌هاى رومى؛
رساله در نماز شب؛
رساله در فرق بین صفات ذاتى و فعلى (متعلق به فعل و خارج) خداوند؛
رساله بهشت و دوزخ؛
رساله در مناسک حج؛
رساله در کفارات؛
رساله در زکات؛
رساله در آداب نماز؛
ترجمه توحید مفضّل؛
رساله در بداء (= نسخ شدن حکم یا قضائی به امر خدا و جانشین شدن حکم یا قضای دیگر بجای آن)؛
رساله در نکاح؛
شرح دعاى جوشن کبیر؛
رساله مختصرى در تعقیب نماز؛
ترجمه فرمان (عهدنامه) امیرالمؤمنین علیه‌السّلام به مالک اشتر؛
رساله السّابقون السّابقون؛
مفاتیح الغیب، در استخاره؛
ترجمه «فرحه الغرىّ» (= شادمانی نجف) سید عبدالکریم ابن طاوس؛
ترجمه حدیث رجاء بن ابى ضحّاک که در راه خراسان (در مورد اعمال و رفتار نیکوی امام رضا – ع) نوشته؛
رساله در جبر و تفویض؛
رساله صواعق الیهود، در جزیه (= مالیّات اسلامی از کافران اهل ذمّه) و احکام دیه؛
رساله در سهام (ارث)؛
مناجات نامه؛
رساله در زیارت اهل قبور؛
ترجمه توحید امام رضا علیه‌السّلام؛
ترجمه دعاى مباهله؛
ترجمه حدیث عبداللّه بن جندب؛
ترجمه زیارت جامعه (کبیره)؛
ترجمه دعاى کمیل؛
ترجمه دعای جوشن صغیر؛
ترجمه دعاى سمات؛
ترجمه قصیده دعبل خزاعى؛
مشکاه الانوار، در آداب قرائت قرآن و دعا و شروط آن (با شمارۀ چهار اشتباه نشود)؛

<strong>آثار عربى</strong>
کتاب بزرگ و دائرهالمعارف «بحار الأنوار» در بیست و پنج جلد (قدیم؛ در قطع رحلی بزرگ؛ برابر با صد و ده جلد جدید، در قطع وزیری)؛
کتاب «مرآه العقول فی شرح اخبار آل الرّسول» در دوازده جلد، شرح کتاب «کافى» ثقهالاسلام کلینى است؛
ملاذ الاخیار، شرح تهذیب الاخبار شیخ طوسی، از اول تا کتاب صوم (روزه) و از کتاب طلاق تا آخر آن در ۱۶ جلد؛
شرح اربعین (چهل حدیث)؛
الفوائد الطریفه در شرح صحیفه سجادیه(ع)، تا آخر دعاى چهارم؛
الوجیزه در رجال؛
رساله اعتقادات؛
رساله در شکوک (شکیّات نماز)؛
رساله در اذان، که شیخ یوسف بحرانی در لؤلؤه البحرین از آن نام برده است؛
رساله در بعضى از دعاهائى که از صحیفه کامله سجادیه افتاده است؛
حواشى متفرّقه بر کتب اربعه: کافى، تهذیب، من لا یحضره الفقیه و استبصار؛
المسائل الهندیه، مسائلى است که برادرش ملا عبداللّه از هند از وى پرسیده بود؛
رساله در اوزان (و مقادیر)، که نخستین تألیف اوست

<strong>وفات</strong>

محمدباقر مجلسی در ۲۷ رمضان سال ۱۱۱۰ق و در ۷۳ سالگی در اصفهان از دنیا رفت. آقا جمال خوانساری بر وی نماز گذارد. وی بنا بر وصیتش در کنار مسجد جامع اصفهان و در جوار پدرش به خاک سپرده شد.

محمد باقر بن محمدتقی مجلسی (علامه مجلسی)

Born:

Death:

محمد باقر بن محمدتقی مجلسی (علامه مجلسی)

Author Books