این کتاب که از مهم ترین آثار دکتر فرامرز رفیع پور و حاصل ۱۲ سال فعالیت پژوهشی و عملی اوست (از سال ۱۳۶۴ تا سال ۱۳۷۶) و خواندن کتاب می تواند ارزش این کار طاقت فرسا را به وضوح نشان دهد
خلاصه کتاب «توسعه و تضاد»
تلاش عمده این کتاب این است که تشریح کند چگونه مدیر نیزاسیون ( یا به اصطلاح توسعه جامعه)می تواند شرایط انقلاب را که یک پدیده نادر است در یک جامعه فراهم نماید .
مدیر نیزاسیون چند نتیجه بدنبال داشت که عبارت بودند از : تشدید نابرابری اجتماعی ، افزایش درک این نابرابری ، بوجود آمدن طبقه متوسط و فرایند تغییرارزشها . به این ترتیب که اقدامات اقتصادی نظیر تغییر نرخ ارز و تورم موجب کاهش در آمد واقعی و قدرت خرید مردم گردید همچنین با ابزار مختلف ( واردات ، تبلیغات ،مراکز تجاری و......) یک فرایند قوی تولید نیاز در مردم در پیش گرفته شد . این ها برای یک نظام سیاسی شبیه خودکشی است زیرا در نتیجه آن سطح نیازهای غالب مردم بالاتر از سطح در آمدشان قرار گرفت و مردم در ارضای نیازهایشان با موانع اساسی روبرو شوند . در نتیجه ارضای نیازهای تولید شده و از آن مهمتر وسیله ارضای آن نیازها ،یعنی در آمد و پول برایشان با ارزش شد . به این ترتیب تغییر ارزشها رخ داد . یعنی پول تحت این شرایط به ارزش والاتر از ارزشهای دیگر تبدیل گشت .
نمایش ثروت قشر بالا و تسهیلاتی که برای قشر بالا فراهم آمد . گرایش بارز مدیران دولتی به تجملات و ظواهر و تغییر جو کلی جامعه موجب شد که مردم ارزشهای جدید را تایید شده (هنجار ) ببینند .پولجویی یک ارزش قالب شد و برای اقشار کم در آمد ارزشهای دیگر را تحت الشعاع قرار داد . ضمنا اعتماد زیاد به مسئولین اجرایی نیز کاهش یافت
از آنجا که دستیابی به هدف ، یعنی وسیله ارضاء نیاز (پول ) برای اکثریت قشر پایین با موانع زیاد همراه بود ، این فرایند موجب پیدایش نارضایتی در مردم شد. نارضایتی به تدریج در جامعه به یک هنجار تبدیل شد حتی برای آنان که از نظر اقتصادی دلیلی برای نارضایتی نداشتند.
از طرف دیگر رشد سریع اقتصادی باعث پیدایش قشر متوسط شد که بیشتر مردم از اصول منطقی پیروی می کردند اینها دیگر به دنبال نیازهای اولیه خود نبودند بلکه در جستجوی عدالت اجتماعی احترام اجتماعی و ... بودند و همین درک آنها را از بابرابری بیشتر می کرد. بنابراین تعداد کافی از نارضایان در کلیه قشرها بالاخص در قشر متوسط به وجود آمد.
برای یک نظام سیاسی و متفکرانه باید حتماً قبل از آنکه نارضایتی به هنجار تبدیل و فراگیر شود آن را فرو نشاند زیر تبدیل نارضایتی به هنجار بسان یک سیل خروشان خانه مان برانداز است. تحت شرایط نارضایتی انسانها مایلند نارضایتی خود را بیان کنند و اگر در آغاز با روشهای کنترل شده، امکان بیان به آنها داده شود می توان نارضایتی را مهار نمود . اما این کار انجام نگرفت بلکه راه انتقاد نیز مسدود به نظر می رسید ، با این استدلال اشتباه که انتقاد حمل بر عدم وحدت بین مسئولین می شود.
البته غیر از مدرنیزاسیون وتوسعه عدم مشروعیت نظام نیز موجب تضاد و انقلاب می شود .نظامی که با ارزشهای مردم منطبق نباشد ،مشروعیت و پایداری خود را از دست خواهد داد. پیروی از ارزشهای مذهبی برای مردم ایران بصورت یک هنجار درونی بود و مردم ایران بشدت تابع هنجارهای درونی ایجاد شده می باشند . اما نظام حاکم چنین ارزشهایی را نفی می کرد. در نتیجه حرکت نیروهای هنجاری رخ داد . هر شرایط حرکت هنجاری خارج از کنترل مسئولین و بیشتر در کنترل کسانی است که بطور تخصصی و با ابزار مناسب بخشهای غیر رسمی جامعه را ازطریق کنترل هنجارها – در زیر سلطه دارند .
پس برای گریز ازعواقب مدیرنیزاسیون و توسعه بایستی چند نکته را مد نظر داشت :
۱- داشتن برنامه متفکرانه و حساب شده از نظر علمی ۲- شرط اصلی دستیابی به همه اهداف ، داشتن و ساختن یک نظام اجتماعی منسجم و کار است و لذا این چنین نظام اجتماعی بایستی اولین و مهمترین هدف باشد . ۳- ایجاد مشروعیت از طریق رفع نابرابری ها و ایجاد عدالت اجتماعی.

Author

Editor

Interpreter

Common title

Number of volumes

Persian Title

Publish location

Publication year

Publish number

Publisher

Qr Code

Sect

Scholar

ISBN

Source

Translated

Translated Fields

Is this post suggested?

Rate

View

Votes

توسعه و تضاد

فرامرز رفیع‌پور (زادهٔ ۱۳۲۰ در تهران)، جامعه‌شناس، پژوهشگر و نویسنده ایرانی است. او عضو پیوسته فرهنگستان علوم ایران و استاد بازنشسته دانشگاه شهید بهشتی می‌باشد و از او، که از برجسته‌ترین جامعه‌شناسان ایران می‌باشد، وی در سال ۱۳۸۹ به عنوان چهره ماندگار جامعه‌شناسی و در سال ۱۳۹۰ به عنوان استاد برجسته جایزه علمی علامه طباطبایی بنیاد ملی نخبگان برگزیده شد.

تحصیلات

وی تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در مدارس «امیراتابک» و «علمیه» در تهران، «شمس» و «بهشت آئین» در اصفهان گذراند. زبان انگلیسی را فراگرفت و جهت ادامه تحصیل به آلمان رفت و در رشته کشاورزی به تحصیل پرداخت و در ۱۳۴۲هـ . ش درجه فوق لیسانس گرفت و در ۱۳۵۲هـ . ش موفق به اخذ دانشنامه دکترای علوم اجتماعی از دانشگاه «هوهن‌هایم» شد. سپس در همان سال برای گذراندن دوره فوق دکترای روش تحقیق به دانشگاه کاسل رفت. او پس از فارغ التحصیلی در ۱۳۵۳هـ..ش به ایران بازگشت و به عضویت هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی (ملی سابق) درآمد. در ۱۳۶۵هـ . ش درجه پروفسوری را از دانشگاه هوهن‌هایم دریافت کرد. پروفسور رفیع پور در ۱۳۷۱هـ . ش به عنوان استاد نمونه دانشگاه شهید بهشتی و در ۱۳۷۵هـ . ش نیز به عنوان استاد برتر کشور شناخته شد.

او علاوه بر تدریس، از ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۵هـ . ش ریاست دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی را به عهده داشت و مدتی نیز مدیر گروه جامعه شناسی دانشگاه شهید بهشتی و استاد مدعو دانشگاه هوهن‌هایم آلمان بود. از ۱۳۶۷-۱۳۶۸هـ . ش نیز به عنوان استاد مدعو دانشگاه ویسکانزین ـ مدیسون آمریکا به تدریس پرداخت.

رفیع پور همچنین عضویت پیوسته فرهنگستان علوم ایران، شورای پژوهشی فرهنگستان علوم پزشکی ایران، شورای دانشگاه شهید بهشتی(تا۱۳۸۴هـ . ش)، هیأت ممیزه دانشگاه شهید بهشتی (تا۱۳۸۲هـ . ش)، هیأت ممیزه مرکزی علوم انسانی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، هیأت امناء پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، کمیته علوم اجتماعی شورای عالی برنامه‌ریزی (تا۱۳۸۶هـ . ش) و کمیسیون علوم انسانی شورای پژوهش کشور (تا۱۳۷۹هـ . ش) را در سوابق خود دارد.

 آثار

آثار متعددی از این استاد برجسته تاکنون منتشر شده است که از آن جمله می‎‌توان به نگارش دوازده مقاله فارسی و انگلیسی، سه گزارش علمی و تألیف کتاب‌های «جامعه روستایی و نیازهای آن» (برگزیده کتاب سال ۱۳۶۵هـ . ش)، «آناتومی جامعه؛ مقدمه‌ای بر جامعه شناسی کاربردی»، «آنومی یا آشفتگی‌های اجتماعی؛ پژوهشی درباره پتانسیل آنومی در تهران»، «تکنیک‌های خاص در علوم اجتماعی»، «توسعه و تضاد»، «کوششی در جهت تحلیل علل پیدایش انقلاب اسلامی و مسائل اجتماعی ایران»، «جامعه روستایی و نیازهای آن»، «جامعه، احساس، موسیقی؛ سرطان اجتماعی فساد» (پژوهش برگزیده جشنواره فارابی در ۱۳۸۶هـ . ش)، «سنجش گرایش روستائیان نسبت به جهاد سازندگی و عوامل مؤثر بر آن؛ پژوهشی در سه استان: اصفهان، فارس و خراسان»، «علوم انسانی در ایران؛ نگاهی از بیرون و درون»، «کارایی بیمارستان‌ها: مقایسه‌ای در سه بیمارستان دولتی، خصوصی و آموزشی»، «کندوکاوها و پنداشته‌ها؛ مقدمه‌ای بر روش‌های شناخت جامعه و تحقیقات اجتماعی»، «موانع رشد علمی در ایران»، «وسائل ارتباط جمعی و تغییر ارزش‌های اجتماعی: پژوهشی درباره تأثیر فیلم‌های سینمایی، سریال‌های تلویزیونی، ویدئویی، روزنامه و تبلیغات» اشاره کرد.

&nbsp;

Born

Death

فرامرز رفیع‌ پور

فرامرز رفیع‌ پور

Born:

فرامرز رفیع‌ پور

Author Books