«پژوهشهایی درباره قرآن و وحی» ترجمه فارسی « مباحث فی علوم القرآن » اثر دکتر صبحی صالح است که توسط محمدمجتهد شبستری انجام شده است. شامل یک سلسله سخنرانیهای دانشگاهی درباره ی دقیق‌ترین موضوعات مربوط به قرآن است که با روش ساده ی علمی و قابل فهم به رشته تحریر در آمده است. مجموع کتاب پس از پیشگفتاری از مؤلف و مترجم به چهار بخش و هر بخش به فصلهایی تقسیم شده که در یک ترتیب منطقی قرار میگیرد. مولف در فصل بررسی پدیده ی وحی ، مطالبی که پاره‌ای از آن مورد موافقت بسیاری از علمای شیعه نمی‌باشد. بر همین اساس، مترجم پاورقی‌هایی را بر این مطالب اضافه نموده که در آخر فصل به چاپ رسیده است.نگارنده در بخش اول پس از تفسیر پدیده وحی، بدین جهت که این بحث برای مطالعه مسائل مربوط به قرآن یک مقدمه طبیعی می‌باشد به بررسی نزول تدریجی قرآن و اسرار آن پرداخته و مقتضای حکمت الهی را پاسخگوی نیازهای پیامبر و اصحاب و تربیت تدریجی آنها می‌داند. ایشان بیان سرگذشت رسولان و تکیه بر هر فراز خاص و نشان دادن ابعاد متنوع آن در قرآن را، سبب محکم شدن قلب پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در دیدن آزارها از قومش میداند و ابتلای همه پیامبران به این مسائل را امر حکیمانه شمرده، و معتقد است قانون گذاری چند مرحله‌ای خداوند و تاخیر در اعلام بسیاری از احکام حلال و حرام و اوامر و نواهی تا بوجود آمدن فرصت مناسب و تحقق نیاز به معنای قانون گذاری تدریجی نیست. وی بیان می‌دارد که پیامبر چند نفر از اصحاب را برای نوشتن وحی برگزیده بود که عبارتند از خلفای چهارگانه، معاویه ، زید بن ثابت ، ابی بن کعب ، خالد بن ولید و ثابت بن قیس ، این عده به دستور پیامبر هر چه را از قرآن نازل می‌شد، مینوشتند و این متون، پشتوانه‌ای بوده بر آنچه مسلمانان در حافظه خود جمع آوری می‌کردند. رای قابل اعتماد در ترتیب سوره‌ها را وجود شکل کنونی مصاحف بر اساس یک ترتیب توقیفی و غیر قابل تغییر می‌داند. در تدوین قرآن چنین می‌نویسد: تمام قرآن در عهد پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم نوشته شده ولی این نوشته‌ها تدوین نشده و آیات و سوره‌ها در این متون بطور پراکنده بوده است و اولین کسی که قرآن را با نظم توقیفی آیات در صحیفه‌های معین تدوین کرد ابوبکر بوده و در عهد عثمان تدوین نهایی قرآن انجام شد، عثمان دستور داد مصحف را از روی نسخه خود استنساخ کنند، رسم الخط مصاحف عثمانی چنان بود که می‌شد با قرائتهای مختلف آن را قرائت کرد و ملاحن و تصحیفات، مربوط به رسم الخط این مصاحف بود. اعراب گذاری قرآن توسط ابوالاسود بوده و هیچ دلیلی براینکه یحیی بن یعمر اولین اعراب گذار قرآن باشد در دست نیست. ایشان بر این باورند که هر چه زمان می‌گذشت عنایت مردم به خواناتر کردن رسم الخط قرآن بیشتر می‌شد و در این راه اقدامات گوناگونی انجام گرفت، اولین تصنیف در اعراب و مسائل آن بوسیله «خلیل» نوشته شد تا آنجایی که در پایان قرن سوم، رسم الخط قرآن از نظر کمال به حد اعلای خود رسیده بود. در ادامه بسیاری ازشبهه‌های خاور شناسان و ناآگاهان را پاسخ و در مورد «احرف سبعه» می‌گوید؛ از احادیث صحیحه که به طرق مختلف روایت شده‌اند بر میاید که پیامبر فرموده است قرآن به احرف سبعه نازل گردیده است. و از احادیث بخاری و مسلم برای روشن تر شدن این مطالب استفاده کرده و می‌فرماید: احرف سبعه مطلب معروفی بوده که عده زیادی آن را از رسول خدا شنیده بودند. بزرگان و پیشوایان نیز این مطلب را از قول رسول خدا ضبط نموده و عثمان و اصحاب در مصحف آنرا ثبت و از این راه به صحت این مطلب خبر داده‌اند و تنها آنچه را که به تواتر نرسیده حذف نموده‌اند. به عقید وی یک لفظ قرآنی هر اندازه هم به شکلهای مختلف ادا شود و قرائت‌های متنوعی داشته باشد، این اختلاف و تنوع از هفت وجه بیرون نیست و سپس به تفصیل وجوه هفتگانه می‌پردازند.

&nbsp;

Author

Editor

Interpreter

Common title

Number of volumes

Persian Title

Publication year

Publish number

Publisher

Qr Code

Sect

Scholar

ISBN

Source

Translated

Is this post suggested?

View

پژوهش هایی درباره قرآن و وحی

(فرآیند تفسیر وحی)
کتاب «هرمنوتیک، کتاب و سنت » توسط حجه الاسلام والمسلمین محمد مجتهد شبستری در سال ۱۳۷۵ به رشته تحریر در آمده است. ناشر آن طرح نو می باشد و در همان سال به چاپ دوم رسید. کتاب از دو بخش و دو پیوست تشکیل شده است.
بخش اول کتاب، « پیش فهم ها، علائق، انتظارات مفسران وحی » نام دارد و بخش دوم به « نقد، اصلاح و بازسازی اندیشه دینی » می پردازد. البته عمده مضامین و مطالب آن، قبلا تحت عناوین مختلف در مجلات به چاپ رسیده بود.
در پیشگفتار می خوانیم:
«موضوع کتاب این است که مفسران وحی اسلامی همیشه بر اساس پیش فهم ها، علائق و انتظارات خود از کتاب و نت به تفسیر آن پرداخته اند».
پشت جلد کتاب نیز موضوع آن را چنین معرفی کرده است:
«موضوع کتاب این است که مفسران وحی اسلامی همیشه بر اساس پیش فهم ها، علائق و انتظارات خود از کتاب و نت به تفسیر آن پرداخته اند. بدین جهت کتاب حاضر، هرمنوتیک، کتاب و سنت نامیده شده است ».
نویسنده تلاش می کند تا نشان دهد که تفسیر و اجتهاد عالمان دین اسلام نیز مشمول اصل کلی دانش هرمنوتیک یعنی استناد تفسیر و فهم متون بر پیش فهم ها و علائق و انتظارات مفسر بوده است و استثنایی در کار نیست. در عین حال در مقام تجویز، این کتاب عالمان دین را بدین نکته دعوت می کند که تنقیح تمام عیار پیش فهم ها در هر عصر شرط اساسی و اصلی هرگونه تفسیر و افتاء صحیح دینی است و تکامل دانش دین بدون این بازنگری میسر نیست. برون شدن جهان اسلام از مشکلات نظری و عملی که تمدن پیچیده امروز برای آن بوجود آورده، تنها با این بصیرت و توجه ممکن می شود».

Publish location

Translated Fields

Rate

Votes

هرمنوتیک، کتاب و سنت

محمد مجتهد شبستری در سال ۱۳۱۵ش در شبستر به دنیا آمد.

وی در ۵ سالگی به همراه خانواده برای سکونت به تبریز  مهاجرت کرد. و در سال ۱۳۳۰ برای تحصیل در علوم اسلامی وارد حوزه علمیه قم شد و به مدت ۱۸ سال در این حوزه به تحصیل و تحقیق در فلسفه و کلام اسلامی، فقه و اصول و تفسیر پرداخت و در بالاترین سطوح حوزوی تحصیلات خود رابه سرانجام میرساند.

دوران تحصیل وی در حوزه علمیه قم حدود هجده سال طول کشید. در این دوران وی علاوه بر یادگیری مقدمات علوم اسلامی، تحصیلات و مطالعات خود را در رشته‌های ادبیات عرب، فقه، اصول فقه، فلسفه، کلام و تفسیر ادامه داد. او دوره سطح را در حدود هشت سال گذراند و پس از آن در دوره‌های درس خارج فقه و اصول استادان و مراجع وقت شرکت کردو به سرانجام رساند.

در پایان دههٔ ۳۰ شمسی در تجربه و دغدغه‌مندی مشترک با امام موسی صدر نخستین نشریه دینی را با رویکرد نمایاندن صورت انسانی و عقلانی اسلام با نام «درسهایی از مکتب اسلام» منتشر کرد.

بررخی از آثرا وی به شرح زیر است :

پژوهش‌هایی دربارهٔ قرآن و وحی، صبحی صالح، محمد مجتهد شبستری
هرمنوتیک، کتاب و سنت؛ انتشارات طرح نو،
سه گونه قرائت از سنت در عصر مدرنیته

وی در سال ۲۰۲۱ به علت تصادف فوت نمودند.

Born

Death

محمد مجتهد شبستری

محمد مجتهد شبستری

Born:

Death:

محمد مجتهد شبستری

Author Books