<h5>مقدمه مؤلف</h5>
<h5>به نام خداوند بخشنده مهربان سپاس مر خداوندی که زمین را از حجت خالی نگذاشته تا اینکه مردم را بر خداوند حجتی نباشد، و استواری‏دین و لطافت دنیا را به آن حجت قرار داده و برتری کلمه خداوندی، و پستی و فروتری کلمه کافران را به او قرار داده است. درود و سلام بر محمد و خاندانش، انوار هدایت و روشنگران تاریکی ها و حجت رسا و ریسمان ناگسستنی باد. و بعد چنین گوید نیازمند خداوند بی نیاز، بنده او، هشام بن سلیمان بن اسماعیل بن عبد الجواد حسینی بحرانی: از آنجا که دلیل عقلی و نقلی بر امامت دوازده امام - صلوات الله علیهم اجمعین - و بر اینکه آنان چانشینان حضرت رسول - صلی الله علیه و آله و سلم - می باشند، اقامه شده و به روایات صریحه‏متواتره، از قول آن حضرت از طریق موافق و مخالف، امامت آنها ثابت گشته و نیز دلیل عقلی و نقلی گویای آنست که زمین هیچ گاه از وجود حجت الهی خالی نمی ماند، چه آنکه این حجت ظاهر و آشکار باشد یا پنهان و غائب از دیدگان، و نیز ثابت شده که امام این دوران و زمان، دوازدهمین امام محمد بن الحسین العسکری بن علی الهادی بن محمد الجواد بن علی الرضا بن موسی الکاظم بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علی زین العابدین بن الحسین الشهید (آقای جوانان اهل بهشت) بن علی بن ابی طالب امیر المومنین - صلوات الله علیهم اچمعین - می باشد و امامت آن حضرت بطور واضح‏و روشن از آموزشهای دینی شناخته شده است، زیراموافق و مخالف، امامت آن حضرت را از قول حضرت رسول - صلی الله‏علیه و آله و سلم - از طریق هر دو گروه (سنی و شیعه) نقل کرده اند، چنان که از کتب اهل سنت بدست می آید و در نزد شیعیان نیز مسلم و بدیهی است، و بعد از پدر بزرگوارش آن حضرت‏تا هنگام پایانی دنیا و رفع تکلف، امام است و بعد از قیان آن حضرت، قیامت بر پا می شود، با توجه به مطالب فوق چنین به خاطرم رسید و به دلم افتاد که کتابی لطیف و نمونه ای دل نشین درباره کسانی که آن حضرت را به دیدگان خود دیده و سخنانش را به گوش خود شنیده اند به نگارش در آوردم. مانند این جمع آوری و یاد از ملاقات کنندگان در کتب معتره و اثار مستند، فراوان است، زرا این دیدارها در ایتی است بعد از روایت، و یافتن واقعیت است پس از شناخت آثارو نشانه های آن. من به اندازه ای کافی و مقداری سودمند از کسانی که درزمان زندگی حضرت عسکری - علیه السلام- و بعد از شهادت آن حضرت، در غیبت نخستین و غیبت کبری به دیدار حضرتش موفق شده اند، در این مجموعه گرد آورده، نام آن را تبصره الولی فی من رای القائم المهدی - علیه السلام - گذارده ام و از خداوند متعال استمداد کرده و بر او تکیه نموده و او ما را کفایت می کند و تکیه گاه خوبی است. مطلاب را از کسانی آغاز می کنم که به هنگام تولدش حضرتش را دیده اند:...</h5>

Author

Editor

Interpreter

Common title

Number of volumes

Persian Title

Publish location

Publication year

Publish number

Publisher

Qr Code

Sect

Scholar

ISBN

Source

Translated

Translated Fields

Is this post suggested?

Rate

View

Votes

روزنه ای به خورشید حکایات بار یافتگان به حضور حضرت مهدی

البرهان یکی از مهم ترین تفاسیر روایی شیعی در قرن یازدهم و اوایل قرن دوازدهم هجری قمری است، این تفسیر که به شیوه روایی است موضوعات علوم شرعی، قصص، اخبار نبوی و مهم تر از همه فضایل اهل بیت را بیان کرده و بعد احادیث و روایات ماثوره از اهل بیت (ع) و تناسب آنها با آیات قرآنی را در ذیل آن آورده است. تفسیر البرهان، بسیاری از اخبار و اسرار علم قرآن که در زمینه تفسیر در کتابهای ناشناخته کهن آمده، گردآوری کرده و خوانندگان را به روایات بسیاری که بر مفسران این زمان، پنهان مانده رهنمون است.

ساختار و تقسیم بندی کتاب:
کتاب دارای یک مقدمه و ۱۶ باب است که در این ۱۶ باب، مسائل قرآنی و دیدگاههای تفسیری را بیان می کند. از جمله اینکه اول:
- در فضیلت و برتری عالم و متعلم،
- و بعد در فضیلت قرآن،
- و بعد ثقلین (ثقل اکبر و ثقل اصغر)،
- باب دیگر قرآن کریم به ترتیب نزول، جمع آوری نشده است،
- خودداری از تفسیر به رای، مفسر صریحا دیگران را از دست زدن به تفسیر نهی می کند اگر چه تعبیر او از تفسیر در اینجا به تاویل، بسیار نزدیک است.
- ظاهر و باطن قرآن،
- باب بعدی چرا قرآن به زبان عربی نازل شده است؟
- احادیث ناموافق با قرآن،
- اولین و آخرین سوره های نازل شده،
- در باب پانزدهم، مولف همبستگی عترت و قرآن و تاکید براینکه باطن و علم قرآن، نزد ائمه معصومین است، پرداخته و در باب شانزدهم، منابع تفسیر خود را معرفی و بعضی از اصطلاحات رایج تفسیری را گفته است. بحرانی در این تفسیر، فقط روایات و اخبار را آورده و در پایان هر بخش بصورت جداگانه، سلسله اسناد احادیث ضبط شده و احادیث اهل سنت را ذکر کرده است.
مزیت این تفسیر بر این ست که روایات تفسیری آن از منابع مهمی مانند تفسیر العیاشی، تفسیر منسوب به علی بن ابراهیم قمی، تفسیر منسوب به امام حسن عسگری و دیگر متون روایی شیعی، اعم از متون حدیثی یا تفسیری گرفته شده است.
در این تفسیر، فضایل اهل بیت (ع)، فضایل سور و آیات، احکام مربوط به محل نزول (مکی و مدنی)، بیان شأن نزول، مقاصد و معانی آیات، نقل شده است.

مولف در بیان روش خود در این تفسیر، مبنی بر اینکه تفسیر قرآن باید براساس روایات نقل شده از ائمه معصومین باشد، علم تنزیل و تاویل را فقط مختص آنان، یعنی کسانی که قرآن در بیت شان نازل شده، می داند و تاکید دارد که علوم قرآنی، جایی جمع و متمرکز نمی شود مگر نزد اوصیای پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و غیر از ائمه اطهار، هیچکس یارای آن را ندارد که تفسیری از قرآن ارائه دهد.

چکیده البرهان فی تفسیر القرآن/ جلد ۳

چکیده البرهان فی تفسیر القرآن/ جلد ۲

چکیده البرهان فی تفسیر القرآن/ جلد ۱

سیمای حضرت مهدی(ع) در قرآن، عنوان ترجمه کتاب المحجّه، تألیف صاحب تفسیر البرهان، علامه سیدهاشم حسینی بحرانی است، که توسط سیدمهدی حائری قزوینی، به فارسی، برگردانده شده است. این کتاب، دربردارنده آیاتی از قرآن مجید است، که درباره حضرت صاحب الامر(ع) تفسیر و تأویل گردیده است. مطالب کتاب، کاملاً از سخنان گهربار و بی مانند پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع)، که درود خداوند بر تمامی ایشان باد، بهره گرفته و مطابق روش اهل حدیث، با ذکر سند در مورد آیات نقل شده است؛ اما مؤلف محترم از بحث و بررسی و غور و خوض نه چندان ضروری، اجتناب کرده است.
تعداد قابل توجهی از آیات شریفه ای که به وجود امام مهدی(ع) تفسیر و تأویل شده است، مستند به احادیث معصومین(ع)، در این کتاب گردآوری شده است.
احادیث مذکور، به چند دسته تقسیم می شوند؛ برخی از آنها به «تفسیر»، گروهی به «تأویل» و تعدادی به «تطبیق» پرداخته اند.
تعداد آیاتی که در این کتاب، مورد تفسیر و تأویل قرار گرفته اند، مشتمل بر یکصد و بیست آیه می باشد که از سوره بقره آغاز می شود و به ترتیب سوره ها و آیات، به سوره عصر ختم می گردد. مؤلف محترم، این کتاب را پس از تألیف تفسیر البرهان تدوین نموده است، به طوری که تفصیل بعضی از روایات را به آن کتاب محول می نماید. این تألیف، اثر ارزنده و لطیفی است که بنابر اطلاع ما، کسی پیش از مؤلف، چنین شیوه ای را به کار نبرده است.
علاوه بر متن اصلی، قسمتی در پایان کتاب، باعنوان: «مستدرک المحجّه» از سوی سید منیر بن سید نورالدینی میلانی، از استنساخ کنندگان کتاب، افزوده شده است که حاوی آیاتی است که درباره امام عصر، صلوات الله علیه، می باشد، ولی در متن مؤلف گردآوری نشده است و برای تکمیل مطالب کتاب در پایان آن آمده است.
آگاه تر
این کتاب، آیاتی را از قرآن جمع آوری کرده که در احادیث دیگر امامان به امام عصر تأویل شده اند. نویسنده، خود،این گونه دربارۀ کتابش گفته است: « این کتابی است...در ذکر آیاتی از قرآن عزیز و مجید...که دربارۀ قیام کننده از آل محمد نازل شده اند. من این کتاب را از تفسیر خاندان عصمت تألیف کردم. و بسا آیه که دربارۀ آن حضرت و پدران بزرگوارش نازل شده است.»
کوتاه از متن کتاب:
« وَالشَّمْسِ وَضُحَاهَا ﴿١﴾ وَالْقَمَرِ إِذَا تَلَاهَا ﴿٢﴾ وَالنَّهَارِ إِذَا جَلَّاهَا ﴿٣﴾ ...»
سوگند به خورشید و تابندگى‏اش (۱) سوگند به ماه چون پى [خورشید] رود(۲) سوگند به روز چون [زمین را] روشن گرداند (۳)
محمدبن عباس از محمد بن قاسم از جعفربن عبدالله از محمد بن عبدالله از ...از حضرت ابوعبدالله امام صادق روایت آورده که گفت: از آن حضرت دربارۀ سوگند به خورشید و تابندگى‏اش پرسیدم. فرمود: « خورشید رسول خداست که برای مردم دینشان را واضح و روشن ساخت. »
عرض کردم: سوگند به ماه چون پى [خورشید] رود. فرمود: «او امیرالمومنین است که در پی رسول خداست.»
گفتم: سوگند به روز چون [زمین را] روشن گرداند. فرمود: «آن امام از ذریّۀ فاطمه نسل رسول الله است که تاریکی جور و ظلم را می زداید... منظور از آن حضرت قائم است. »

سیمای حضرت مهدی (‌عج‌) در قرآن

<h5>روزنه ای به خورشید: حکایت باریافتگان حضور حضرت مهدی (عج)</h5>
عناوین اصلی کتاب شامل:
مقدمه مؤلف؛ حکیمه خاتون دختر امام جواد؛ پیر زن ماما؛ نسیم خادم و ماریه؛ کنیزی که کیفیت تولد حضرت و نوری را که درخشید، دید؛ یاران و اصحاب حضرت عسکری؛ ابوهارون؛ معاویه بن حکیم، محمد بن ایوب بن نوح، محمد بن عثمان عمروی و (چهل نفر)...؛ عمر اهوازی؛ مرد ایرانی؛ ابوعمرو؛ محمد بن اسماعیل؛ ابوعلی بن مطهر؛ ابراهیم بن عبیده نیشابوری و خدمتگزار منزل؛ رشیق مارزانی؛ کامل بن ابراهیم؛ ابوعبدالله بن صالح؛ احمد بن ابراهیم بن ادریس؛ جعفر بن علی؛ ابومحمد و جنانی از کسی که او را دیده است؛ یکی از مأمورین خلیفه؛ ابونصر طریف خادم؛ برخی از مردم مدائن؛ یعقوب بن منفوس؛ غانم (ابوسعید هندی)؛ کابلی؛ محمد بن عثمان؛ ظریف ابونصر؛ عبدالله سوری؛ عمروی؛ جعفر کذاب؛ گروهی از نایبان حضرت در بغداد؛ ابومحمد حسن بن وجناء نصیبی؛ ازدی؛ ابراهیم بن مهزیار؛ شخصی از همدان در سفر حج؛ احمد بن اسحاق وکیل حضرت عسکری و سعد بن عبدالله قمی؛ علی بن ابراهیم بن مهزیار؛ ابونعیم انصاری در جمعی سی نفری؛ جد ابوالحسن بن وجناء؛ ابوالادیان؛ ابوالعباس محمد بن جعفر حمیری و گروهی از قم؛ ابوالقاسم روحی؛ احمد بن اسحاق بن سعد اشعری؛ ابوعلی محمد بن احمد محمودی و جماعتی دیگر؛ علی بن ابراهیم بن مهزیار؛ ابراهیم بن محمد بن احمد انصاری در ضمن سی نفر؛ محمد بن احمد بن خلف؛ یوسف بن احمد جعفری؛ احمد بن عبدالله هاشمی به همراه سی و نه نفر دیگر؛ علی بن ابراهیم بن مهزیار؛ حسن بن عبدالله تمیمی؛ زهری و عمروی؛ اسماعیل بن علی نوبختی؛ یعقوب بن یوسف و پیرزن

روزنه ای به خورشید:حکایت باریافتگان حضور حضرت مهدی (عج)

سید‌ <strong>‎هاشم بحرانى</strong> (حدود ۱۰۵۰ق-۱۱۰۷ق یا ۱۱۰۹ق) ، از فقها و مفسرین شیعه قرن دوازدهم قمری اهل بحرین

<strong>ولادت</strong>
فرزند سید‌ ‎سلیمان حسینى بحرانى و معروف به «علامه بحرانى» در نیمه اول قرن یازدهم در روستاى کتکتان از توابع شهر توبلى که پایتخت علمى و سیاسى بحرین در آن عصر بود به دنیا آمد. گر چه تاریخ تولد وى به طور دقیق به دست نیامده است اما بر اساس برخى از دلایل، تاریخ تولدش را بین سالهاى ۱۰۳۰ تا ۱۰۴۰ق یاد کرده‌اند.

این کشور از اولین دوران طلوع خورشید اسلام هماره از پایگاه‌هاى مستحکم مسلمانان به‌ویژه شیعیان جهان بوده و در طول تاریخ، فرزانگان، دانشمندان و فقهاى بسیارى از آن دیار برخاسته، خدمات بى‌شمارى نسبت به اسلام انجام داده‌اند.

پس از عراق و ایران، سومین و عظیم‌ترین حوزه علمیه شیعه در جهان اسلام، بحرین بوده است. «توبلى» شهر مرکزى و حاکم‌نشین آن روز بحرین به سبب مرکزیت سیاسى و موقعیت علمى خود، شهرتى بسزا یافته بود. در آن ایام شیخ محمد بن ماجد بن مسعود بحرانى، مرجعیت و رهبرى علمى و معنوى آن نواحى را به عهده داشت.

موقعیت ممتاز فرهنگى، سیاسى و جغرافیایى بحرین، متجاوزان و قدرتمندان زورگو را بر آن داشت تا هر بار با تهاجم به این خطه پرحاصل، خسارات جانى و مالى بى‌شمارى به اهالى این منطقه وارد سازند. این تهاجمات، عرصه را بر علما و دانشمندان تنگ کرد به‌طورى‌که موجب مهاجرت آنان به کشورهاى همجوار به‌ویژه ایران و عراق گردید. فرزندان محدث بحرانى از کسانى بودند که در غائله سوم بحرین به ایران هجرت کرده، به اصفهان رفتند.

ت<strong>حصیلات</strong>
سید‌ ‎بحرانى پس از چندى تحصیل در زادگاهش راهى نجف اشرف شد و از استادان آن حوزه استفاده فراوان برد و سالها بعد با رسیدن به مقام علمى و معنوى اجتهاد، بزرگ مرجع آن حوزه گشت. گرچه سال ورودش به نجف، به صورت دقیق مشخص نیست اما به یقین در سال ۱۰۶۳ق نزد استاد بزرگ نجف، فخرالدین طریحى به دانش‌اندوزى مشغول بوده است. او پس از چندى به زادگاهش بحرین بازگشت و بعد از رحلت شیخ محمد بن ماجد بحرانى عهده‌دار منصب مرجعیت و رهبرى دینى و علمى مردم گردید.

علامه بحرانى که فقیهى گرانمایه و صاحب تألیفات بسیار ارزشمندى در فقه، اصول، رجال و مانند آن بود زمانى از ادامه تحقیق و تألیف در فقه منصرف شد و به یکباره توجه ویژه‌اى نسبت به تدوین آثار اهل‌بیت(ع) پیدا کرد و با تمام توان و سرعت و دقت فراوان، به این امر مهم پرداخت.

<strong>اساتید</strong>
سید‌ ‎بحرانى در دوران تحصیلات خویش از محضر استادان گرانقدرى بهره‌مند گشت که از آن جمله‌اند:

شیخ فخرالدین طریحى نجفى (متوفى ۱۰۸۷ق)
سید‌ ‎عبدالعظیم بن عباس استر آبادى
<strong>شاگردان</strong>
شاگردان و راویان بسیارى از سید‌ ‎هاشم بحرانى اجازه نقل حدیث دریافت کردند که به برخى از آنان اشاره می‌شود:

شیخ محمد بن حسن حر عاملى، مؤلف کتاب «وسائل الشیعه»
شیخ محمود بن عبدالسلام المعنى
شیخ عبدالله بن على بن احمد بحرانى (متوفى ۱۱۴۸ق)
سید‌ ‎محمد بن على سیف‌الدین عطار بغدادى
شیخ على مقایى بحرانى
شیخ حسن بحرانى
<strong>روش علمى و تحقیقى</strong>
علامه بحرانى در تدوین کتاب‌هاى روایى و حدیث، از روشهاى برجسته و علمى خاصى استفاده می‎کرد که اشاره‌اى اجمالى به آنها ضرورى مى نماید:

استفاده از روایات اهل سنت براى اثبات امامت على(ع) و دیگر امامان معصوم(ع) به گونه‌اى که او حدیث منزلت را از طریق یکصد سند از دانشمندان اهل سنت با ذکر نام کتاب و مدرک آنها نقل کرده است.
استفاده از نسخه‌هاى متعدد و عبارات متفاوت یک حدیث براى صحیح‌تر مشخص شدن و گویایى حدیث.
تحقیق و تصحیح سند احادیث براى پیدا کردن روایات صحیح: او در این زمینه کتاب تهذیب شیخ طوسى را بررسى و تحقیق کرد و اغلاط بسیارى را که در رجال و سند اخبار بود مشخص ساخت و اثر خویش را «تنبیهات الاریب فی رجال التهذیب» نامید.
دسته‌بندى و تبویب احادیث از دیگر کارهاى مهم و لازمى بود که در سیره نیکوى سید‌ ‎قرار داشت. او دراین‌باره کتاب «ترتیب التهذیب» را که مربوط به تهذیب شیخ طوسى بود به رشته تحریر درآورد و آن را به بهترین روش تدوین و دسته‌بندى کرد.
کوششهاى جانفرساى این محقق توانمند، عالمان و سیره‌نویسان بلندپایه را بر آن داشت تا همگان اعتراف کنند که در تاریخ تشیع کسى جز علامه مجلسى مانند او دیده نشده است و بلکه در برخى موارد از جمله تحقیق در سند تصحیح آن، امتیازاتى دارد که در نوع خود بى‌نظیر بوده و ایشان دراین‌باره از مصادرى حدیث نقل کرده که علامه مجلسى به آنها دست نیافته است.

<strong>وفات</strong>
سرانجام وى در سال ۱۱۰۷ق در روستاى نعیم جان سپرد و پیکرش به روستاى توبلى منتقل گشت و در مقبره ماثنى، در جوار مسجد معروف آن سامان به خاک سپرده شد.

<strong>آثار</strong>
علامه آثار ارزشمندى را در موضوعات متفاوت علوم اسلامى به یادگار نهاد که به برخى از آنها اشاره می‌شود:

البرهان فی تفسیر القرآن
اللوامع النورانیه فی اسماء على و اهل‌بیته القرآنیه
نورالانوار فی تفسیر قرآن
اصول و اعتقادات
امامت
اثبات الوصیه
التحفه البهیه فی اثبات الوصیه لعلی علیه‌السلام
سلاسل الحدید و تقید اهل التوحید
غایه المرام و حجه الخصام فی تعیین الامام من طریق الخاص و العام
مدینه المعاجز الائمه الاثنی‌عشر و دلائل الحجج على البشر
تفضیل الائمه(ع) على انبیاء عدا نبینا محمد(ص)
حلیه الابرار فی احوال محمد و آله الاطهار(ع).

https://fa.wikinoor.ir/

Born

Death

هاشم بن سلیمان بحرانی(علامه بحرانى)

هاشم بن سلیمان بحرانی(علامه بحرانى)

Death:

هاشم بن سلیمان بحرانی(علامه بحرانى)

Author Books