نصیحه الملوک یا نصیحت الملوک کتابی است از محمد غزالی دربارهٔ اصول پادشاهی و کشورداری، چگونگی آموزش و پرورش شاهزادگان و اخلاق اسلامی که در سال ۵۰۳ قمری به زبان فارسی نوشته شده‌است. این کتاب از مشهورترین کتاب‌های اصول کشورداری، آموزش شاهزادگان و اخلاق اسلامی به‌شمار می‌رود که از دید فصاحت کلام، سلاست انشاء و اجتناب از تکلف و تصنع کم‌نظیر است.

موضوعات
نصیحه الملوک دو بخش دارد: در بخش اول با بررسی دو موضوعِ ایمان و عدل، برای هر کدام به صورت جداگانه ده اصل بیان شده‌است.

اصول دهگانه ایمان چنین است:
آغاز اصول اعتقاد که بیخ ایمانست
اصل دوم در پاکی حق تعالی
اصل سوم در قدرت و توانایی
اصل چهارم در علم
اصل پنجم درخواست
اصل ششم در بینایی و شنوایی
اصل هفتم در کلام
اصل هشتم در کردار
اصل نهم ذکر آخرت
اصل دهم در فرستادگان وی تعالی

اصول دهگانه عدل و انصاف رعیت چنین است:
اصل اول: آنست که والی نخست قدر ولایت بداند.
اصل دوم: آنکه همیشه تشنه باشد به دیدار علمای دین
اصل سوم: آنکه بدان قناعت نکند که خود از ظلم دست بدارد.
اصل چهارم: آنست که والی غالب آن باشد که مُتَکبِّر بُوَد.
اصل پنجم: آنکه در هر واقعه‌ای که پیش آید، تقدیر کند که او رعیّت است و دیگری والی
اصل ششم: آنکه انتظار اربابِ حاجات را بر درگاهِ خویش حقیر نشناسد.
اصل هفتم: آنکه خویشتن را عادت نکند که به شهوات مشغول شود.
اصل هشتم: آنکه همه کارها تا تواند به رِفق کند نه به دُرشتی
اصل نهم: آنکه جَهد کند تا همه رعیّت ازو خشنود باشند با موافقت شرع
اصل دهم: آنکه رضای هیچ‌کس طلب نکند برخلاف شرع[۶]

بخش دوم نصیحه الملوک با هفت باب ادامه و پایان می‌یابد:
باب اوّل: در عدل و سیاست و سیرت ملوک و ذکر پادشاهان پیشین و تاریخ
باب دوم: در سیاست وزارت و سیرت وزیران
باب سوم: اندر ذکر دبیران و هنرمندی ایشان
باب چهارم: اندر همت ملوک و بلندهمتی
باب پنجم: در حکمت حکیمان و ذکر حکمت
باب ششم: شرف خرد و خردمندان
باب هفتم: اندر صفت زنان و خیر و شر ایشان

Author

Editor

Interpreter

Common title

Number of volumes

Persian Title

Publish location

Publication year

Publish number

Publisher

Qr Code

Sect

Scholar

ISBN

Source

Translated

Translated Fields

Is this post suggested?

Rate

View

Votes

نصیحه الملوک

به کوشش: سعید هندی
توضیح :     یکی از سروده های مشهور «حسن کاشی»، شاعر شیعی مذهب و عارف مشرب سده های هفتم و هشتم هجری، «هفت بند» او در ستایش امام علی (ع) است. این ترکیب بند در ساحت زبان و ادب فارسی از آوازه بسیار برخوردار، و مورد استقبال بسیاری از شعرا واقع شده است. «هفت بند کاشی»، یک نمونه ایده آل برای سرایش شعر در ستایش امیر مؤمنان (ع) است که سرمشق بسیاری از شاعران پس از «حسن کاشی» قرار گرفت. این تاثیر تا روزگار صفوی پیش رفت. در مجموعه حاضر، علاوه بر «هفت بند» سروده «حسن کاشی»، سیزده «هفت بند» و یک «تخمیس» و یک «تضمین» که به اقتفای «هفت بند حسن کاشی»، به وسیله شاعران دیگر سروده شده، تصحیح و تدوین شده است. این کتاب، برای علاقمندان به تاریخ ادبیات شیعه، قابل توجه است. اسامی شاعران، عبارت است از: ۱- سلیمی تونی، ۲- صدقی استرآبادی، ۳- محتشم کاشانی،۴- نثاری تونی، ۵- عرفی شیرازی، ۶- ملاعلی صابر تبریزی، ۷- میر حیدر معمایی کاشانی، ۸- فیاض لاهیجی، ۹- حاجی فتوحای مراغه ای، ۱۰- مقبل اصفهانی، ۱۱- حزین، ۱۲- مفتی احسن، ۱۳- میرعلی صاحب تنها، ۱۴- محمد رضا خان شاملو (سراینده تخمیس)، ۱۵- شاعر ناشناخته (سراینده تضمین). این مجموعه، با پیشگفتار ارزشمند مصحح درباره زندگی و آثار «حسن کاشی» و ویژگی های «هفت بند» او آغاز می شود و با واژه نامه ای مفید و سودمند به پایان می رسد.

هفت بند هفتاد بند

ارزش کتاب قواعد السلاطین از سه زاویه قابل توجه است: نخست، به عنوان یک اثر سیاسی در ردیف آثار فراوانی از همین دست، که درباره سیاست مُدُن و اخلاق کشورداری نگاشته شده و از این بابت، البته در قیاس با آثار فراوانی که پیش از آن نوشته شده، اثر چندان شگرفی نیست. دوم، به عنوان یک اثر ادبی. نثر مؤلف در این اثر، مصنوع و ادیبانه است که البته تکلف چندانی ندارد و خالی از حلاوت نیست. به نظر می رسد بخشهایی از عبارات از متون دیگر گرفته شده باشد. سوم، به عنوان یک اثر به دلیل اشتمال آن بر زندگی خاندان میرداماد و میرسید احمد علوی و مطالبی که درباره ارتباط خاندان کرکی با حکومت صفوی دارد، حاوی اطلاعات جالب و تازه ای است... نویسنده این کتاب «میرزا عبدالحسیب علوی»، از سلسله سادات علوی عاملی در ایران و نواده «میرداماد» است. او از علما و شعرای نیمه دوم قرن یازدهم و نیمه اول قرن دوازدهم و صاحب تالیفات متعددی در عقاید و اصول دین و مسائل فقهی و همچنین کتاب «قواعد السلاطین» است. این کتاب به عنوان یک اثر سیاسی در موضوع سیاست مدن و اخلاق کشورداری نوشته شده و دارای نثری مصنوع و ادیبانه است که البته تکلف چندانی ندارد و خالی از حلاوت نیست. «قواعد السلاطین» از جمله متونی است که در ادامه سنت تالیف سیاست نامه نویسی در ایران نوشته شده و به «شاه سلیمان صفوی» تقدیم گردیده است. در این کتاب به مانند سایر آثاری که بر طبق این سنت نوشته شده، مباحث سیاسی و اخلاقی در هم تنیده و جدایی ناپذیر است.

قواعد السلاطین

اثر محمد نعیم، با تصحیح و تحقیق علی اوجبی، یکی از شروح کاملی است که بر ابیات مشکله شش دفتر مثنوی‎ ترتیب یافته‎ است.مصحح، مقدمه‌ای در ابتدای کتاب آورده و همچنان‌که در این مقدمه اذعان شده، مؤلف این اثر - که به‎‎ سال‎ ۱۰۹۱‎ق، کتابت شده - خود را «محمد نعیم» معرفی‎ نموده است. گویا‎ اطلاع زیادی از‎ زندگی مؤلف در دست نیست و آنچه از شخصی به نام محمد نعیم شاه‌جهان‌آبادی‎ در‎ تذکره «منتخب اللطائف» و نیز از محمد نعیم پنجابی در تذکره «مقالات الشعراء» میر علی‌شیر‎ قانع‎‎ تتوی نام برده شده است، مقصود شارح مزبور نیست. شرح محمد نعیم بر‎ مثنوی،‎ صبغه‎ عرفانی دارد و او کوشیده است‎ ابیاتی را که به نظرش دشوار بوده است، در‎ قالب‎ تأویلات عرفانی و گاهی با استناد به روایات و نیز اقوال مشایخ صوفیه و منابع عرفانی‎، چون‎ فتوحات‎ ابن عربی، تشریح کند و گاهی تأویلات و تفسیرهایی‎ خلاف تفسیرهای مشهور ارائه می‌کند. ویژگی دیگر این‎ شرح‎، آن است که ضبط ابیات مثنوی که شارح‎ ارائه می‌کند، گاهی بسیار‎ متفاوت‎ با‎ ضبط مشهور است و مهم‎ترین‎ ویژگی آن اینکه شرحی است بر تمام ابیات مشکله شش دفتر‎ که‎ به‎‎ زبان فارسی است. در تصحیح این اثر ارزشمند، از دو نسخه‎ خطی‎ موجود استفاده شده است. شیوه تصحیح، التقاطی‎ است‎ و افزوده‌های‎ قیاسی مصحح‎ داخل ‎[] مشخص شده است. در پایان‎ کتاب، در‎ کنار نمایه‌های فنی، تعلیقاتی در توضیح نکات مبهم، مآخذ اقوال و منابع روایات افزوده‎ شده‎ است و جهت سهولت استفاده، واژه‌نامه‌ای‎ نیز برای‎ آن‎ تنظیم‎ شده است. مقدمه مصحح در ۹ مبحث‎، بدین‎ شرح است: دورنمایی از حیات‎ مولانا، آثار مولانا، شکل‌گیری سرایش مثنوی و سبب‎ تألیف‎ آن، درون‌مایه و ساختار مثنوی، منابع مثنوی‎، شروح مثنوی، درباره شارح‎، ویژگی‌های‎ این شرح، دست‌نوشته‌ها و شیوه بازخوانی.

شرح مثنوی(نعیم)

نوشته محمد بن برهان‌الدین بن محمدرضا، معروف به «محمد قاضی»(متوفای ۹۲۱ق) است در آداب و رسوم، اصطلاحات و بعض نوشته‌های صوفیه که با تحقیق و تصحیح انتقادی احسان‌الله شکراللهی عرضه شده است.

خواجه ناصرالدین عبیدالله شاشی(۸۹۶-۸۰۶ق) ملقب به «احرار» از مشهورترین مشایخ عصر تیموری و درخشان‌ترین حلقۀ سلسلۀ نقشبندیه است. از میان آثاری که احرار را می‌شناسانند، معتبرترین و مهمترین آن‌ها «سلسله العارفین و تذکرهالصدیقین» است، چرا که از زمان تألیف، تذکره‌نویسان و مورخان از آن بهره می‌برده‌اند و مشایخ صوفیه در خانقاه‌های طریقۀ احراریه این کتاب را می‌خواندند. همچنین، این اثر راهنمای بسیار سودمندی برای آشنایی با وضعیت سیاسی، اجتماعی و عرفانی ماوراءالنهر و خراسان در سدۀ نهم هجری است. درواقع، بدون شناخت خواجه عبیدالله احرار، ابعاد گوناگون پیوند سیاست و فرهنگ را در سده نهم هجری بدرستی نمی‌توان شناخت و در این راستا، کتاب محمد قاضی منبع اصیل و دست اولی به شمار می‌آید.‏

شکراللهی، از ۲۱ نسخه از این اثر نام برده است.‏ در نگاه او، مؤلف در نوشتارش بیشتر از منازل السائرین (خواجه عبدالله انصاری)، مناقب العارفین (احمد افلاکی)، مرصاد العباد (نجم‌الدین رازی)، و مصباح الهدایه (محمود کاشانی) بهره برده است. او پیش از آنکه خود را نویسندۀ مستقل این اثر بداند، «متصدی این جمع» برمی‌شمرد.

در این اثر بسیاری از آداب و رسوم صوفیه، برخی مشاغل و بسیاری مکان‌ها، برخی اصطلاح‌های صوفیه، نمونه‌هایی از مکتوبات احرار و ارادتش به جامی، رابطۀ نزدیک مؤلف با احرار و رعایت برخی اصول به هنگام خواندن شرح احوال عارفان آمده است.

https://fa.wikinoor.ir/

سلسله‌ العا‌رفین‌ و تذکره‌ الصدیقین‌(در شرح‌ احوال‌ خواجه‌ عبیدالله‌ احرار)

سفرنامه اصفهان دست نوشته میرزا غلامحسین خان افضل الملک است که جهت آشنایی پیشکاران دولتی در عهد ناصری نگاشته و در آن از حدود جغرافیایی، پیشینه تاریخی قراء و بلوک و محصولات کشاورزی اصفهان کتابچه ای پرداخته است.

 به کوشش: ناصر افشارفر

فهرست کتاب :

# مقدمه مصحح
# تصویر نسخه خطی
# اصفهان و جغرافیای طبیعی آن
# اصفهان
# موقعیت طبیعی شهر اصفهان
# ناحیه اصفهان
# حدود جغرافیایی شهر اصفهان
# محلات اصفهان
# بناهای معروف اصفهان
# اما سایر امکنه معروفه اصفهان
# اما مدارس این شهر
# اما امامزاده های معروف این شهر
# اما کاروانسراهای این شهر
# حمامات اصفهان
# چهارسوی معروف این شهر که گنبد نموده اند
# طبیعت اصفهان و زاینده رود
# طبیعت اصفهان
# صفت زاینده رود
# ذکر پل های زاینده رود
# دیگر بندهای زاینده رود
# محصولات کشاورزی و صنعتی
# محصولات اصفهان
# صنایع اصفهان
# تاریخ اصفهان، و بانی آن و وجه تسمیه آن به این اسم
# نواحی و مناطق اصفهان
# اما هشت محل
# قصبه های متعلق به اصفهان
# پنج ناحیه
# تعلیقات و فهرستها
# تعلیقات
# فهرستها
# کسان
# جایها
# طوایف و اصطلاحات
# سلسله ها و کتب
# محصولات کشاورزی ، معدنی و صنعتی
# منابع و مآخذ

سفرنامه اصفهان

شیخ آقابزرگ تهرانی در خانواده‏ای مذهبی، در محله قدیمی پامنار تهران، در تاریخ ۱۱ ربیع الاول ۱۲۹۳ هجری به دنیا آمد. به دلیل نزدیکی تولد شیخ آقابزرگ به ایام ولادت با سعادت حضرت ختمی مرتبت محمّد مصطفی (صلی‏الله‏علیه‏و‏آله) (۱۷ ربیع الاول) و همچنین به سبب احترام به جد بزرگ ایشان حاج محسن تهرانی او را محمّدمحسن نامیدند. بعدها به سبب همین نامگذاری او را «آقابزرگ» خواندند. خاندان بزرگوار شیخ آقابزرگ تهرانی در اصل از خطه سرسبز شمال ایران بوده و بعدها به تهران کوچ کرده‏اند. پدر ایشان حاج علی تهرانی صاحب کتاب تاریخ الدخانیه (در تاریخ تحریم تنباکو توسط میرزا بزرگ شیرازی که به زبان فارسی است از خانواده‏ای محترم و آبرومند بود. از مادر شیخ اطلاع زیادی در دست نیست تنها به گفته استاد محمّد صحتی، اقیانوس پژوهش نام او «آسیه بیگم» و دختر حاج سیداسداللّه‏، مشهور به حاج «سیدعطار تهرانی» و از سادات علوی بود.

زندگی و آثار شیخ آقا بزرگ تهرانی

کتابخانه ،موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در اوائل تأسیس حکومت مشروطه، همزمان با استقرار مجلس و اراده حاکمیت قانون در ایران شکل گرفت، این کتابخانه اولین کتابخانه پارلمانی آسیا، عمری به قدمت تاریخ تأسیس مجلس قانونگذاری (۱۲۸۵ شمسی) در این ایران دارد.

این کتابخانه‌ در حال حاضر ۵۱۰ هزار کتاب چاپی، ۲۴ هزار کتاب خطی، بیش از ۴۱ هزار مجلد نشریه‌ی ادواری و میلیون‌ها برگ سند در آن نگهداری می‌شود.

تأسیس رسمی کتابخانه‌ای با هدف بنیادین حمایت فکری و علمی نمایندگانِ مجلس که از ضرورت‌های اساسی تشکیلِ حکومت جدید بود، اگرچه در دوره نخست مجلس با همه عزمی که برای انجام این کار وجود داشت، به‌دلیل مشکلات ناشی از تغییرات اساسی در سیستم حکومتی و مشغله‌های فراوان نمایندگان میسر نشد اما با مساعی و پشتکار برخی از نمایندگان فرهیخته عضو هیأت رئیسه دومین دوره‌ مجلس شورای ملی و با تصویب آیین‌نامه‌داخلی جدید مجلس شورای ملی در سال ۱۲۸۷ دنبال شد.

نخستین گام‌ها در گردآوری این کتابخانه، مجموعه‌های اهدایی عده‌ای از فرزندان ملت در صدر مشروطیت بود که به امید تقویت علم و آگاهی و قانون، میراث علمی و مکتوب برجای مانده از عمری تلاش خود و خاندان خویش را به کتابخانه‌ مجلس سپردند و بدین ترتیب کتابخانه را بنیان نهادند.

پس از شکل‌گیری کتابخانه در فضای محدود و موقت جنب حوضخانه در ساختمان مشروطه، به دلیل استقبال منتخبین ملت از این جایگاه، تلاش‌های بسیاری برای تخصیص مکان و فضایی مناسب‌تر برای این مجموعه پی‌گرفته شد.

کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی

کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی

Publisher Books

Contact info

Location