Bu gün şiə müsəlmanlar arasında geniş yayılmış “Nüdbə” duasının etibarlı bir mənbəsi varmı?

“Nüdbə” duası mötəbər sənədə malik, ali, fəsih, dəyərli, könül oxşayan bir duadır. Əgər bu duanı oxuyan şəxs kamil agahlığa malik olarsa, onun oxuduğu dua cəmiyyəti islaha sövq edər, zülmlə mübarizəyə qaldırar. Amma bəzilərinin bu duaya qarşı mənfi münasibətini anlamaq olmur. Bəzən onun mətninə, bəzən də onun mənbələrinə hücum edilir. Hansı ki, onun nə məzmununda bir nöqsan var, nə də sənədi etibarsızdır. Bu dua daha çox keysaniyyə əqidəsinə oxşarlığına görə tənqid olunmuşdur. Əvvəlcə ən əsas iradlardan birinə cavab veririk: Bəziləri duanı “Onun ruhunu səmalara apardın” cümləsini şiə əqidəsinə uyğun saymırlar. Bildirirlər ki, merac təkcə ruha aid deyil. Amma duanın mətninə diqqətlə nəzər salsaq, uyğun irad yersiz görünər. Duanın ən ilkin mənbələrindən biri Məhəmməd ibn Cəfər əl Məşhədinin “Məzare-kəbir” kitabıdır. Bu alim altıncı əsr alimlərindəndir. Onun kitabında duanın uyğun cümləsi belə ifadə olunmuşdur: “Onu səmalara meraca apardın.” Həmin mətndə ruh sözü işlədilməmişdir. Duanın ikinci qədim nüsxəsi “Məzare-qədim” kitabındadır. Bu kitabın da müəllifi altıncı əsrdə yaşamışdır. Həmin kitabda da uyğun cümlə “Onu göylərə meraca apardın” kimi işlənmişdir. Yalnız Seyyid ibn Tavusun “Misbahuz-zair” kitabında “ruh” sözü işlədilmişdir. Demək, duanın ilk üç mənbəsindən (sənədindən) ikisində ruh kəlməsi işlədilməmişdir. Üçüncü mətnin də müxtəlif nüsxələri vardır. Bugünkü dua kitabları da həmin mənbədən götürüldüyündən uyğun cümlədə ruh kəlməsi işlədilmişdir. Duanın ilk mənbələrində isə ruh kəlməsi yoxdur. Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, dua üç məşhur kitabda verilmişdir: 1. Altıncı əsrin məşhur mühəddisi Məhəmməd ibn Cəfər əl Məşhədinin “Məzare-kəbir” kitabı; 2. “Ehticac” kitabının müəllifi mərhum Təbərsinin “Məzare-qədim” kitabı; 3. Seyyid Rəziyyəddin ibn Tavusun “Misbahuz-zair” kitabı. Mərhum Əllamə Məclisi də “Biharul-ənvar” kitabının iyirmi ikinci cildinin 262-ci səhifəsində həmin duanı nəql etmişdir. Hər üç kitabda dua Məhəmməd ibn Əliyy ibn Yəqub ibn İshaq ibn Əbi Qurzədən və Məhəmməd ibn Hüseyn ibn Süfyan əl Bəzəvfərdən nəql olunmuşdur. İkinci şəxs əsrin imamının kiçik qeybəti dövründə yaşamış və adətən, imamın naibləri vasitəsi ilə onunla təmasda olmuşdur. Müəllif bildirir ki, bu duanın oxunmasının həzrət Mehdi (ə) göstəriş vermişdir. Duanı ilk dəfə nəql edən bu iki şəxs dövrünün mötəbər alimlərindəndir. Məhəmməd ibn Hüseyn ibn Süfyan Bəzəvfəri şeyx Müfidin ustadlarındandır. Şeyx Müfid bu ustadı daim xoşluqla yad etmişdir. “Əz-zariə” kitabının müəllifi “Nüdbə” duasının Məhəmməd ibn Hüseyn Bəzəvfərinin kitabında verildiyini bildirir. Bəli, duanın mənbələri etibarlıdır. Uyğun dua hansısa az tanınmış şəxs tərəfindən nəql edilməmişdir. Əgər onun sənədləri mötəbər olmasa belə, vacib olmayan işlərin sənədinin araşdırılması zəruri deyil. Ona görə də uyğun duanın mənbələrinə bu qədər ciddi yanaşmağa dəyməz. Ciddi dəlillərə əsasən İslam alimləri müstəhəb işlərin və duaların mənbələrini son nöqtəyədək araşdırmırlar. Əgər uyğun məsələ məşhur bir kitabda nəql olunmuşdursa, bununla qənaətlənirlər. Bizim əlimizdə olan ən məşhur duaların da çoxunun yalnız bir mənbəsi vardır. Bu sahədə ciddi araşdırma aparanlar İslam fiqhinin uyğun qaydasından xəbərsizdirlər. Uyğun duaya barışmaz münasibətlə yanaşan müəllif bildirir ki, hər kəs həmin duanın mənbəsini tapsa, onu on min tümən pulla mükafatlandıracaq. Müəllifin nəzərinə çatdırırıq ki, bu yazıları oxuduqdan sonra vəd etdiyi məbləğin heç olmaya onda birini yoxsullara paylasın ki, gələcəkdə uyğun məsələyə qayıtmasın.