فضیلت قرائت و حفظ قرآن کریم

خداوند متعال می‌فرماید: ( إِنَّ هَـذَا الْقُرْآنَ یِهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ وَیُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِینَ الَّذِینَ یَعْمَلُونَ لصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْراً کَبِیراً ﴾ {اسراء/۹} قطعا این قرآن به [آیینى] که خود پایدارتر است راه مى‏‌نماید و به آن مؤمنانى که کارهاى شایسته مى‏کنند مژده مى‌‏دهد که پاداشى بزرگ برایشان خواهد بود.

همچنین می‌فرماید: ﴿ وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاء وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ وَلاَ یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إَلاَّ خَسَاراً ﴾ {اسراء/ ۸۲} و ما آنچه را براى مؤمنان مایه درمان و رحمت است از قرآن نازل مى‏‌کنیم و[لى] ستمگران را جز زیان نمى‌‏افزاید.

خداوند سبحانه و تعالی می‌فرماید: ﴿ إِنَّ الَّذِینَ یَتْلُونَ کِتَابَ اللَّهِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَنفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرّاً وَعَلَانِیَةً یَرْجُونَ تِجَارَةً لَّن تَبُورَ ﴾ {فاطر/ ۲۹} در حقیقت کسانى که کتاب خدا را مى‏‌خوانند و نماز برپا مى‏‌دارند و از آنچه بدیشان روزى داده‏‌ایم نهان و آشکارا انفاق مى‏‌کنند امید به تجارتى بسته‏‌اند که هرگز زوال نمى‏‌پذیرد.

از ابواُمامه رضی اللَّه عنه نقل شده که می‌گوید: شنیدم که رسول خدا صَلّى اللهُ عَلَیْهِ وسَلَّم می‌فرماید: «اقْرَؤُا القُرْآنَ فإِنَّهُ یَأْتی یَوْم القیامةِ شَفِیعاً لأصْحابِهِ» (قرآن را قرائت کنید که روز قیامت چون واسطه‌ای برای یارانش خواهد آمد.) روایت مسلم.

نواس بن سمعان رضی اللَّه عنه می‌گوید: شنیدم که پیامبر خدا رسول اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَیْهِ وسَلَّم می‌فرماید: «یُؤْتى یوْمَ القِیامةِ بالْقُرْآنِ وَأَهْلِهِ الذِین کانُوا یعْمَلُونَ بِهِ فی الدُّنیَا تَقدُمهُ سورة البقَرَةِ وَآل عِمرَانَ، تحَاجَّانِ عَنْ صاحِبِهِمَا» روایت مسلم.  (روز قیامت قرآن و اهل آن از میان کسانی که بدان در دنیا عمل می‌نمودند آورده می‌شود، در پیشاپیش آن سوره‌های بقره و آل عمران خواهد بود، و از یاران خویش دفاع می‌کنند.)

عثمان بن عفان رضی اللَّه عنه: پیامبر خدا اللَّه صلى الله علیه وسلم بیان فرمودند: «خَیرکُم مَنْ تَعَلَّمَ القُرْآنَ وَعلَّمهُ» روایت بخاری، (بهترین شما کسی است که قرآن را آموخته و بیاموزد).

عایشة رضی اللَّه عنها: رسول خدا صلّى الله عَلَیْه وسَلَّم فرموده است: «الَّذِی یَقرَأُ القُرْآنَ وَهُو ماهِرٌ بِهِ معَ السَّفَرةِ الکرَامِ البررَةِ، والذی یقرَأُ القُرْآنَ ویتَتَعْتَعُ فِیهِ وَهُو علیهِ شَاقٌّ له أجْران» متفقٌ علیه، (کسی که قرآن را می خواند در آن مهارت دارد به همراه فرشتگان گرامى و نیکو (الکرام البررة) خواهد بود، و آن که قرآن را خوانده و در آن دچار مشکل بوده و زحمت می‌کشد، دو پاداش دارد).

ابوموسى اشعری رضی اللَّه عنه: پیامبر صلّى اللهُ عَلَیْه وسلَّم فرموده است: «مثَلُ المؤمنِ الَّذِی یقْرَأُ القرآنَ مثلُ الأُتْرُجَّةِ : ریحهَا طَیِّبٌ وطَعمُهَا حلْوٌ، ومثَلُ المؤمنِ الَّذی لا یَقْرَأُ القُرْآنَ کَمثَلِ التَّمرةِ: لا رِیح لهَا وطعْمُهَا حلْوٌ ، ومثَلُ المُنَافِق الذی یَقْرَأُ القرْآنَ کَمثَلِ الرِّیحانَةِ: رِیحها طَیّبٌ وطَعْمُهَا مرُّ، ومَثَلُ المُنَافِقِ الذی لا یَقْرَأُ القرآنَ کَمَثلِ الحَنْظَلَةِ: لَیْسَ لَها رِیحٌ وَطَعمُهَا مُرٌّ» متفقٌ علیه، (مثال مؤمنی که قرآن می‌خواند همچون ترنج است که بویش خوش و طعمش شیرین است، مثال مؤمنی که قرآن نمی‌خواند چون خرماست که بویی ندارد و طعمش شیرین است، و مثال منافقی که قرآن می‌خواند چون ریحانه است: بویش نیکو و طعمش تلخ باشد و مثال منافقی که قرآن نخواند چون حنظله است: بویی ندارد و طعمش تلخ است).

عمر بن خطاب رضی اللَّه عنه: رسول خدا صلّى الله عَلَیْه وسَلَّم فرمودند: «إِنَّ اللَّه یرفَعُ بِهذَا الکتاب أَقواماً ویضَعُ بِهِ آخَرین» روایت مسلم، (همانا خداوند بواسطه‌ی این کتاب کسانی را بلند مرتبه گردانیده و دیگرانی را فرو می‌کشاند).

ابن عمر رضی اللَّه عنهما از پیامبر صلى الله علیه وسلم نقل می‌کند که فرموده‌اند: «لا حَسَدَ إلاُّ فی اثنَتَیْن: رجُلٌ آتَاهُ اللَّه القُرآنَ، فهوَ یقومُ بِهِ آناءَ اللَّیلِ وآنَاءَ النَّهَارِ، وَرجُلٌ آتَاهُ اللَّه مالا، فهُو یُنْفِقهُ آنَاءَ اللَّیْلِ وَآنَاءَ النهارِ» متفقٌ علیه، (حسد جز برای دو فرد [جایز] نیست: مردی که خداوند او را [نعمت] قرآن داده و او آن را شب و روز می‌خواند، و مردی که خداوند ثروتش داده و او شب و روز از آن می‌بخشد). « والآناءُ » : اوقات.

راء بن عازب رضی اللَّه عنهما: کَانَ رَجلٌ یَقْرَأُ سورةَ الکَهْفِ، وَعِنْدَه فَرسٌ مَربوطٌ بِشَطَنَیْنِ فَتَغَشَّته سَحَابَةٌ فَجَعَلَت تَدنو، وجعلَ فَرسُه ینْفِر مِنها. فَلَمَّا أَصبح أَتَى النَّبِیَّ صَلّى اللهُ عَلَیْهِ وسَلَّم. فَذَکَرَ له ذلکَ فقال: «تِلکَ السَّکِینَةُ تَنَزَّلتْ للقُرآنِ» متفقٌ علیه، (مردی سوره‌ی کهف می‌خواند، اسب‌هایی نزد وی بودند که با دو ریسمان بسته شده بودند، ابری او را پوشانید و همچنان پایین می‌آمد، اسب‌هایش از آن رمیدند. صبح که شد نزد پیامبر صلی الله علیه و سلم رفته و قضیه را برایش تعریف کرد. ایشان فرمودند: «آن سکینه بود که به خاطر قرآن فرودآمده بود»). « الشَّطَنُ » با فتحه‌ی شین معجمه و طاء مهمله: ریسمان.

ابن مسعود رضی اللَّه عنه: رسول خدا صلّى الله علیه وسلم می‌فرماید: «منْ قرأَ حرْفاً مِنْ کتاب اللَّهِ فلَهُ حسنَةٌ، والحسنَةُ بِعشرِ أَمثَالِهَا لا أَقول: الم حَرفٌ، وَلکِن: أَلِفٌ حرْفٌ، ولامٌ حرْفٌ، ومِیَمٌ حرْفٌ» روایت ترمذی و گفته: حدیث حسن صحیح است. (هرکس حرفی از کتاب خدای را بخواند او را یک نیکی است، و هر نیکی را ده برابر آن پاداش می رسد، نمی گویم “الم” یک حرف است، بلکه: الف حرفی، لام حرفی و میم یک حرف است).

ابن عباس رضی اللَّه عنهما: پیامبر صلى الله علیه وسلم فرمودند: «إنَّ الَّذی لَیس فی جَوْفِهِ شَیْءٌ مِنَ القُرآنِ کالبیتِ الخَرِبِ » روایت ترمذی: حدیث حسن صحیح. (کسی که در درونش چیزی از قرآن نباشد، چون خانه ای خرابه است).

عبداللَّه بن عمرو بن عاص رضی اللَّه عنهما: پیامبر صلّى الله علیه وسلم فرمودند: «یُقَالُ لِصاحبِ الْقُرَآنِ: اقْرأْ وَارْتَقِ وَرَتِّلْ کَما کُنْتَ تُرَتِّلُ فی الدُّنْیَا، فَإنَّ منْزِلَتَکَ عِنْد آخِرِ آیةٍ تَقْرَؤُهَا» روایت ابوداود و ترمذی: حدیث حسن صحیح. (به همنشین قرآن می گویند: بخوان و بالا شو و چنان تلاوت نما که در دنیا تلاوت می کردی، چرا که جایگاه تو جایی است که آخرین آیه را خوانده باشی).

(احادیث مأخوذ از کتاب ریاض الصالحین، کتاب فضائل، بخش فضیلت قرائت قرآن می باشند.)

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ منبع: اسلام ـ قرآن و تفسیر