کتاب«علوم قرآنی» اثر آیت الله محمد هادى معرفت است و انتشار آن را مؤسسسه فرهنگى انتشاراتى التهمید بر عهده گرفته‌است.
این کتاب در ۹ فصل نوشته شده‌است و هر فصل آن مشتمل بر عناوین مختلف قرآنی از جمله پدیده وحی، نزول قرآن، جمع و تألیف قرآن، نسخ در قرآن و محکم و متشابه است.

Author

Editor

Interpreter

Common title

Number of volumes

Persian Title

Publish location

Publication year

Publish number

Publisher

Qr Code

Sect

Scholar

ISBN

Source

Translated

Translated Fields

Is this post suggested?

Rate

View

Votes

علوم قرآنی

علوم قرآنی
در این کتاب، مباحث علوم قرآنی، در نه فصل، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و در مقدمه ای مفصل، به علوم قرآنی، پیشینه علوم قرآنی و معرفی کتاب التمهید فی علوم القرآن پرداخته و اشاره شده است:«کتاب حاضر، در حقیقت، خلاصه و بازنویسی از شش جلد کتاب «التمهید فی علوم القرآن» و نیز کتاب «صیانه القرآن من التحریف» است و در ادامه، هدف از این تلخیص و ترجمه را چنین ابراز داشته است:«این بازنویسی به گونه ای انجام گرفته که متناسب با سطح عمومی در حوزه و مقطع کارشناسی دانشگاه باشد».پدیده وحی، نزول قرآن، جمع و تألیف قرآن، قراء و قرائات سبع، نسخ درقرآن ، محکم ومتشابه، وجوه و نظائر در قرآن، اعجاز قرآن و دفع شبهه تحریف، عناوین عمده و اصلی فصول این کتاب را تشکیل می‌دهند.در هر فصل، مباحث، به صوت کامل و تمام مطرح و به منابع مختلف ارجاع داده شده است. در خاتمه کتاب، فهرست اعلام ومنابع و ماخذ نیز آمده است.

سرگذشت تفسیر (برگزیده کتاب تفسیر و مفسّران آیه اللّه معرفت)
مشخصات کتاب:
سرشناسه : معرفت محمدهادی ۱۳۰۹ - ۱۳۸۵٫
عنوان و نام پدیدآور : سرگذشت تفسیر = ) Evaluation of Quran's Interpretations‌برگزیده کتاب تفسیر و مفسران آیه الله معرفت / به اهتمام محمد بیستونی
مشخصات نشر : قم : بیان جوان ۱۳۸۵٫‌
مشخصات ظاهری : ۴۴۳] ص.‌؛ ۱۱×۱۹/۵ س م.
وضعیت فهرست نویسی : برون سپاری.
عنوان دیگر : تفسیر و مفسران برگزیده موضوع : تفسیر
موضوع : مفسران-- سرگذشتنامه.
موضوع : تفسیر -- تاریخ شناسه افزوده : بیستونی محمد، ۱۳۳۷ -
رده بندی کنگره : ‌‮‌BP91‌/م ۶ت ۷۰۱۲ ۱۳۸۵
رده بندی دیویی : ‌‮‌۲۹۷/۱۷
شماره کتابشناسی ملی : ‌م ۸۴-۴۶۷۵۹
عناوین اصلی کتاب شامل:
فهرست مطالب؛ اَلاِْهْداءِ؛ متن تأییدیه حضرت آیت اللّه محمد هادی معرفت؛ متن تأییدیه حضرت آیت اللّه خزعلی مفسّر و حافظ کل قرآن کریم؛ مقدمه؛ تفسیر؛ معانی تأویل در قرآن؛ نمونه آیه ای که متضمّن مفاهیم عام است؛ ضابطه و ملاک تأویل؛ ترجمه قرآن؛ تعریف ترجمه؛ شیوه ترجمه؛ اهمیت ترجمه؛ دلایل مخالفان ترجمه قرآن؛ نظر آیت اللّه خویی درباره ترجمه؛ فتوای علمای اَزْهَر؛ احکام فقهی متن ترجمه قرآن؛ ترجمه قرآن یک رسالت است؛ سابقه ترجمه در اسلام؛ آمار اجمالی ترجمه های قرآن؛ پیدایش تفسیر؛ شیوه پیامبر در بیان مفاهیم قرآن؛ نمونه های تفسیر مأثور از پیامبر؛ تفسیر در دوران صحابه؛ گستره تفسیر ابن عباس؛ روش ابن عباس در تفسیر؛ تفسیر در عصر تابعان؛ مدارس تفسیر؛ چهره های بارز تابعان؛ ارزش تفاسیر تابعان؛ ویژگی تفسیر تابعان؛ منابع تفسیر در عصر تابعان؛ مفسّران نامی پس از تابعان؛ نقش اهل بیت در تفسیر؛ اسرائیلیات در کتب تفسیر و حدیث؛ معروف ترین تفاسیر نقلی؛ تفسیر اجتهادی؛ تنوع تفسیر اجتهادی؛ تفسیر فقهی (آیات الاحکام)؛ تفاسیر جامع؛ تفاسیر کوتاه؛ تفاسیر ادبی؛ تفسیر عرفانی؛ عرفان چیست ؟؛ عرفان و حکمت؛ عناصر بنیادین مکتب عرفان؛ شیوه تفسیر عرفانی؛ معروف ترین تفاسیر عرفانی؛ تفسیر در عصر جدید؛ دیدگاه روایات و صاحب نظران؛ شیوه های مختلف تفسیر عصری؛ تفسیر بر حسب ترتیب نزول؛ تفسیر موضوعی؛ ویژگی های تفسیر موضوعی؛ انواع تفسیر موضوعی؛ اولین دسته بندی موضوعی آیات؛ تفاسیر موضوعی فراگیر و مستقل؛ تفاسیر لُغَوی؛ تفاسیر متشابهات القرآن

سرگذشت تفسیر

عناوین اصلی کتاب شامل:
سخن «سمت»؛ فهرست مطالب‌؛ مقدمه‌؛ فصل اول‌؛ فصل دوم‌؛ فصل سوم‌؛ فصل چهارم‌؛ فصل پنجم‌؛ فصل ششم‌؛ منابعى براى مطالعه بیشتر؛ منابع و مآخذ
مشخصات نشر : تهران سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها

تاریخ قرآن(معرفت)

ترجمۀ قسمتى از جلد پنجم کتاب «التمهید فی علوم القرآن» نوشته علامه محمد هادى معرفت با ترجمه-آقاى عزت‌الله مولائى‌نیا همدانى مى‌باشد که یکى از مهم‌ترین موضوعات علوم و معارف قرآنى، یعنى تناسب بین آیات را مورد بحث و بررسى قرار مى‌دهد.این موضوع از دیرباز مورد توجه دانشمندان علوم قرآنى قرار گرفته است.به اعتقاد نویسنده تنظیم آیات در هرسوره توقیفى است و با نظر معصوم‌ علیه‌السلام انجام پذیرفته است، زیرا اختلاف نمود آیات دلیلى جز توقیف نمى‌تواند داشته باشد، علاوه بر اینکه حسن مطلع و ختام هرسوره نشانگر آن است که سوره (مجموع آیات)هدف یا اهدافى را دنبال مى‌کرده که با تمامى سوره اتمام یافته، از این‌رو جز به توقیفى بودن ترتیب سور و آیات رأى دیگرى نمى‌توان قائل شد.

مترجم در مقدمه کتاب به معرفى کتاب «التمهید»، تعریف «تناسب» از دیدگاه اندیشمندان اسلامى و معرفى کتاب‌هایى که در این زمینه نگاشته شده و نیز فائده و نقش علم تناسب در تفسیر قرآن کریم و انواع ارتباطهاى ممکن التصور بین آیات پرداخته است.

در فصل اول کتاب، تناسب و تناسق معنوى در قرآن کریم، تشکل سیاق، آیاتى که درک تناسب آنها مشکل است نظیر آیات ۱۸۹ بقره،۱ و ۲ اسراء،۲ و ۳ نساء و...، تناسب تمام آیات یک سوره با اهداف و اغراض کلى آن، تناسب ابتدا و انتهاى هرسوره با هم و تناسب هردو با اهداف آن، حسن ائتلاف و انسجام مجموعۀ آیات هرسوره، نقد نظریه مستشرقین در ادعاى پراکنده بودن مطالب سوره‌هاى قرآن، سوره حمد و تناسب آیات این سوره با اهدافش، سوره مبارکه بقره و تناسق آیات آن مورد بررسى قرار گرفته است و در فصل دوم، تناسب فواصل آیات قرآن کریم، اقسام فواصل از قبیل: تمکین و ارائه آیاتى که این قسم در آن رعایت شده است، تصدیر، توشیخ و ایغال و ارائه نمونه‌اى از آیات دراین‌باره، بررسى فواصلى که وجه تناسب آنها روشن نشده است.

در فصل سوم به بیان قانون و ضابطۀ معرفت و شناخت فواصل در آیات که در امر تفسیر بسیار مهم و ضرورى است بیان شده است.

فصل چهارم به بیان دیدگاه دانشمندان در مورد وجود سجع و عدم آن در قرآن کریم پرداخته است.برخى شأن قرآن را بالاتر از آن مى‌دانند که در آن سجع به کار رفته باشد و برخى چون معتزله نظر به وجود و اثبات سجع در قرآن کریم داده و این ویژگى را باعث برترى سخن و کلام خداوند قلمداد کرده‌اند.انواع فواصل کلام نظیر: متوازى، مطرّف، متماثل، مرصّع، متقارب و...اساس و مبانى فواصل قرآنى و...در این فصل مورد بررسى قرار گرفته است.

فواتح و خواتیم سور قرآنى، مبادى، مقدمات و افتتاحات در کلام خداوند، خطابات خداوند در قرآن کریم که بصورت مشافهه‌اى صورت گرفته که خود باعث بزرگداشت شأن مخاطبین است، حروف مقطعه در اوائل سوره‌ها و بیان دیدگاه‌هاى مختلف درباره آنها، تناسب سوره‌ها و دیدگاه‌هاى متفاوت در این موضوع در فصول بعدى مورد بررسى قرار گرفته است.

ساختار:
کتاب مشتمل بر یک پیشگفتار و نه فصل ذیل مى‌باشد:

فصل اول: تناسب و تناسق معنوى در قرآن کریم.فصل دوم:اقسام فواصل قرآن کریم فصل سوم:قانون و ضابطۀ معرفت و شناخت فواصل در آیات. فصل چهارم:وجود سجع در قرآن.فصل پنجم: فواتح و خواتیم سوره‌هاى قرآن کریم.فصل ششم: مبادى، مقدمات و افتتاحات در کلام خداى تعالى.

فصل هفتم:خطابات خداوند در قرآن کریم.فصل هشتم:حروف مقطعه در اوائل سوره‌ها.فصل نهم: تناسب سوره‌ها.

در پایان هم فهرست آیات، مصادر و مطالب کتاب آمده است.

تناسب آیات

تألیف آیت‌الله محمد هادى معرفت، پیرامون مسائل مرتبط با علوم قرآنى همچون مسالۀ وحى، نزول قرآن، جمع و تألیف قرآن، نسخ، محکم و متشابه، اعجاز قرآن و شبهۀ تحریف نوشته شده است

مؤلف که یکى از دانشمندان بزرگ معاصر در عرصۀ قرآن پژوهى و مسائل علوم قرآنى به شمار مى‌رود(و در این راستا کتاب ارزشمند التمهید را نوشته‌اند) در این کتاب سعى نموده است مسائل مهم علوم قرآنى را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد، در حقیقت این کتاب خلاصه‌اى است از مطالب کتاب التمهید که به زبان فارسى نوشته شده و مورد استقبال فراوان قرآن پژوهان قرار گرفته است.از ویژگی‌هاى کتاب آن است که مطالب آن بصورت تحقیقى و با استفاده از منابع اولیه ارائه شده است.

ساختار:
کتاب داراى یک مقدمه و نه فصل مى‌باشد که فهرست مطالب آن به شرح زیر است

فصل اول:پدیدۀ وحى شامل: وحى در لغت و قرآن/اقسام وحى رسالى/امکان وحى/و کیفیت نزول وحى

فصل دوم:نزول قرآن شامل: آغاز نزول/سه سال تاخیر نزول/مدت نزول/اولین و آخرین آیه و سوره/ معیار تشخیص سوره‌هاى مکى و مدنى/ترتیب نزول/اسباب نزول/و اسامى قرآن

فصل سوم:جمع و تألیف قرآن شامل: جمع و تألیف قرآن/وصف مصحف على(ع)/جمع زید بن ثابت/مصاحف صحابه/یکسان شدن مصاحف/موضع امامان در حفظ مصحف مرسوم/و قرآن در مراحل تکاملى خود

فصل چهارم:قرّاء و قرائات سبع شامل: تعریف قرائت/عوامل اختلاف قرائات/قرّا سبعه و راویان آنها/اصطلاح تواتر/حدیث احرف سبعه/ضابطۀ تشخیص قرائت صحیح/و تدوین قرائت‌هاى معروف

فصل پنجم:نسخ در قرآن شامل: حکمت نسخ/تعریف نسخ/شرائط و حقیقت نسخ/انواع نسخ/و تعداد آیات منسوخه

فصل ششم:محکم و متشابه شامل: متشابهات در قرآن/احکام و تشابه/تفسیر و تاویل/و نمونه‌هایى از آیات متشابه

فصل هفتم:وجوه و نظائر در قرآن شامل: تعریف وجوه و نظائر/اقسام آن/لغات غریبه/واژه‌هاى غیر عربى/و حروف مقطعه

فصل هشتم:اعجاز قرآن شامل: پیشینۀ بحث/تشخیص اعجاز/وجوه اعجاز/تحدى قرآن/مراحل تحدى ابعاد اعجاز/اعجاز بیانى/اعجاز علمى/و اعجاز تشریعى

فصل نهم:دفع شبهۀ تحریف شامل: تحریف در لغت و اصطلاح/دلایل نفى تحریف/منشأ قول به تحریف /روایات اهل سنت/فاجعۀ کتاب الفرقان/روایات امامیّه/و گزارشى از کتاب «فصل الخطاب»

علوم قرآنى

کتاب حاضر به منظور دفاع از حریم تشیع و اثبات نقش آفرینی بزرگان این مذهب در نشر علوم و معارف قرآنی، بیش از سی سال به تحقیق و تتبعی همه جانبه پرداخته و رنج طاقت فرسایی بر خود هموار کرده اند. حاصل چنین تلاشی، تدوین یک دوره کامل مباحث علوم قرآنی به شکلی گسترده و جامع بوده که در قالب هفت جلد کتاب، تحت عنوان «التمهید فی علوم القرآن» گرد آمده که تا کنون شش جلد آن چاپ و منتشر شده است. کتاب «التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب» رد دو جلد و در همین راستا تألیف شده است.

هدف و انگیزه استاد از نگارش اثر، نشان دادن راه و روش شیوه سلف صالح یعنى اصحاب برگزیده پیامبر اسلام و بزرگان تابعان و امامان معصوم(ع) در فهم کلام خدا بوده تا کلید فهم و استنباط معانى و مفاهیم قرآن را، برمبناى اصول و قواعد ترسیم شده توسط علماى بزرگ و صاحب‌نظران را به خواننده به‌دست دهد.و کتاب با تحریر این مطالب در پیشگفتار آغاز مى‌شود.

تفسیر و مفسران

محمد هادی معرفت در سال ۱۳۰۹ش در کربلا به دنیا آمد.

پدر وی شیخ علی فرزند میرزا محمد از خطبای به نام کربلا در آن دوران بود. مادر ایشان  سیده زهرا دختر سید هاشم تاجر رشتی بود که در کربلا ساکن شده و در سال ۱۳۶۳ش  درگذشت.

خانواده معرفت همه اهل دانش و تهذیب بوده و در این زمینه سابقه‌ای ۳۰۰ ساله داشتند.

پدرش او را در سن پنج سالگی برایکسب علم  ودانش به مکتب فرستاد تا خواندن و نوشتن را بیاموزد. پس از آن، مقدمات را نزد استاد حاج علی اکبر نائینی و سپس نزد پدرش فراگرفت. ادبیات و منطق را نزد اساتیدی چون:

سید سعید تنکابنی، سید محمد شیرازی و محمد حسین مازندرانی آموخت. دروس فقه و اصول را نزد شیخ محمد کلباسی، شیخ محمد خطیب و سید حسن حاج آغا میر قزوینی شاگردی نمود.

در سال ۱۳۴۰ش پس از فوت پدرش، برای تکمیل تحصیلات خود به نجف اشرف مهاجرت می‌کند.وی بیشتر دوست داشت در این سفر از محضر علمایی چون:

سید محسن حکیم، سید ابوالقاسم خوئی، میرزا باقر زنجانی، شیخ حسین حلی، سید علی فانی اصفهانی و امام خمینی بهره مند شود.

برخی از آثار وی به شرح زیر است :

شبهات و ردود حول القرآن
التفسیر الأثری الجامع (جلد اول)
علوم قرآنی
تاریخ قرآن

&nbsp;

محمدھادی معرفت

Born:

محمدھادی معرفت

Author Books