<div><strong>فصلنامه انتظار موعود۴</strong></div>
<div id="sp_ar_pages"><span style="font-family: arial, helvetica, sans-serif;">دوره ۶، شماره ۱۸</span>
<span style="font-family: arial, helvetica, sans-serif;">خرداد ۱۳۸۵</span>
<span style="font-family: arial, helvetica, sans-serif;">صفحه ۲۰۹-۲۲۸</span></div>
<h6><span style="font-family: 'book antiqua', palatino, serif;">اندیشه غیبت امام عصر (عج) و تبیین علت وقوع آن و روشن ساختن ابعاد این حادثه مهم الهی و زدودن ابهامات از چهره تابناک آن، تألیف کتاب‏های بسیاری را به دست دانشمندان قرن‏های نخستین از فرقه‏های مختلف اسلامی سبب شده است. متأسفانه از این کتاب‏های بسیار، تنها اندکی در گذر زمان از گزند حوادث رهیده و به دست ما رسیده است. از دیگر مصادر این بحث، جز نامی در کتب فهارس: همچون فهرست نجاشی (معروف به رجال نجاشی) و فهرست شیخ طوسی دیده نمی‏شود. با این همه با باز کاوی آثار موجود، می‏توان دریچه‏ای به کتب از دست رفته گشود و این مهم وابسته به تنقیح مبانی سبک جدیدی از مباحث رجالی و کتابشناختی است که از آن با نام «منبع‏یابی» می‏توان یاد کرد.راقم سطور سال‏هاست که به اهمیت این گونه مباحث پی برده، تلاش‏های گسترده‏ای در تبیین ابعاد نظری و تطبیقی این بحث، انجام داده است که امیدوارست توفیق تنظیم و نشر این بحث‏ها نصیب وی گردد. نخستین سلسله این مقالات، با نام «الکاتب النعمانی و کتابه الغیبه» در سال ۱۴۱۹ در شماره سوم مجله علوم الحدیث نشر یافت.  مقاله حاضر ترجمه و تحریر مجدّد این مقاله است. در این تحریر، این مقدمه و مطالب بسیاری در متن افزوده شد و تغییراتی در مطالب آن به عمل آمد، لذا این تحریر کاملتر از تحریر عربی مقاله به نظر می‏رسد.سه مصدر حدیثی مهم بحث «غیبت» عبارت است از: کتاب «غیبت» تألیف ابوعبداللَّه نعمانی (نیمه اوّل قرن چهارم)؛ کتاب «کمال‏الدین و تمام‏النعمه»  [۲]   تألیف شیخ ابوجعفر صدوق (ج ۳۰۶ - ۳۸۱) و کتاب «غیبت» تألیف شیخ ابوجعفر طوسی (۳۸۵ - ۴۶۰).این سه کتاب، هر یک با روش و اسلوب مختص به خود، به رشته تحریر در آمده‏اند؛ ولی هر سه نقاط مشترک چندی دارند؛ از جمله در این نقطه مشترک‏اند که اکثر مصادر آنها در دست نیست؛ لذا به عنوان مصدر دست اوّل به شمار می‏آیند. نخستین اثر حدیثی از سه اثر فوق، «غیبت نعمانی» است. این کتاب تنها به ذکر احادیث امامان معصوم (ع)  [۳]   و گاه احادیث نبوی (ص) درباره غیبت و مبانی اعتقادی آن، اختصاص دارد و مباحثی همچون غیبت‏های انبیای گذشته و اخبار معمّران و مانند آن - که حجم عظیمی از کمال‏الدین را به خود اختصاص داده - و نیز مباحث مرتبط با تاریخ غیبت؛ همچون ولادت آن حضرت، ماجراهای عهد غیبت صغری، احوال نایبان خاص حضرت، توقیعات صادره از ناحیه مقدّسه و ابحاث دیگری از این دست - که در کتاب‏های کمال‏الدین و غیبت شیخ طوسی به گستردگی آمده - از موضوع این کتاب بیرون است. ابحاث کلامی - عقلانی‏ای که در غیبت شیخ طوسی، آغازگر کتاب بوده در این کتاب دیده نمی‏شود. غیبت نعمانی از زاویه حدیثی محض، به اندیشه غیبت و مبانی عقیدتی آن می‏نگرد. لزوم امامت و وصیت و الهی بودن آنان، امامان دوازده‏گانه، لزوم اعتقاد به امام، ضرورت وجود حجت در زمین، لزوم صبر و انتظار در عصر غیبت، آزمایش شیعیان در این حادثه و نیز اوصاف امام منتظر (ع) و علامات ظهور، آن حضرت و پاره‏ای از احوال آن حضرت و ویژگیهای یاران و اصحاب و شیعیان در عصر ظهور نمونه‏هایی از مباحث «غیبت نعمانی» است.از امتیازات این کتاب، استفاده از مصادر بسیاری است که تنها در این کتاب، از آن‏ها استفاده شده است، لذا احادیث فراوانی در این کتاب نقل شده که در دیگر مصادر موجود غیبت نیامده است. با مروری بر نام مصادر این کتاب - که در این مقاله ارائه خواهد شد - به روشنی درستی این سخن روشن می‏گردد.</span></h6>

Author

Editor

Interpreter

Common title

Number of volumes

Persian Title

Publish location

Publication year

Publish number

Publisher

Qr Code

Sect

Scholar

ISBN

Source

Translated

Translated Fields

Is this post suggested?

Rate

View

Votes

نعمانی و مصادر غیبت

اصالت مهدویت و ادعاهای باطل‌ مسأله‌ی حضرت بقیه الله الاعظم، مهدی موعود (عج)، یکی از بارزترین و بدیهی‌ترین مسایل اسلامی و مورد تأیید و اعتقاد همه‌ی مسلمانان به ویژه شیعیان است، زیرا صدها آیات قرآنی و روایات نبوی این مسأله‌ی با اهمیت را به طور گسترده و مبسوط عنوان و مطرح ساخته‌اند و جزئیات آن را با بیاناتی دقیق و روشن، ذکر کرده‌اند، به طوری که ابهامی برای کسی باقی نگذاشته‌اند. بدیهی است که این سوءاستفاده‌ها و این ادعاهای مفتضح و رسوا، هرگز به اصل و اصالت این حقایق ضربه نمی‌زند و کسی نمی‌تواند با این بهانه که گه‌گاهی این نوع مطالب واقعی و ریشه‌دار در فطرت و عقل و مؤید به صدها بلکه هزاران دلیل، مورد سوء استفاده قرار گرفته یا می‌گیرد، آن‌ها را زیر سئوال ببرد و یا این‌که به نحوی در صحت اصل آن‌ها، تشکیک کند.

<strong>عناوین اصلی کتاب شامل:</strong> مدخل: اصالت مهدویت و ادعاهای باطل؛ شیخیه؛ ریشه ی بهائیت؛ شیخیه؛ پاورقی

مهدویت و فرقه ها

<strong>دفاع از روایات مهدویت (نقد کتاب مشرعه بحار الانوار)</strong>

نویسنده: حسینیان قمی ، مهدی

مقدمه‌

‌در نقدی دیگر بر کتاب «مشرعه بحارالانوار» به مقدمه کتاب نیز پرداخته‌ایم. در آنجا آورده‌ایم:۱- برای اثبات اعتبار روایات، نباید تنها اعتبار سندی را مطرح ساخت و گفت که اکثر روایات مجموعه‌های روایی اعتبار ندارند؛ بلکه باید به همهِ راهها و اسباب اعتبار بخش توجه کرد و در نظر داشت که مبنای بسیاری از عالمان شیعه، بلکه اکثریت قریب به اتفاق آنان، حجّیت خبر موثوقٌ به است.۲- برای ورود به اقیانوس روایات، باید مقدمات و زمینه‌هایی فراهم آید؛ که نویسنده محترم مشرعه بحارالانوار از آنها کمتر سخن گفته است. ایشان گویا فکر کرده‌اند که حذف روایات راحت‌ترین و ساده‌ترین راه حل است و مسؤ‌ولیت فهم روایات را از دوش ما بر می‌دارد؛ در حالی که این نظر صحیح نیست.‌در آنجا ما وعده داده‌ایم که در آینده به این دو مبحث بپردازیم:‌الف) راههای اثبات اعتبار روایات‌؛‌ب) زمینه‌ها و مقدمات لازم برای ورود به اقیانوس روایات و بهره‌مندی درست از علوم اهل بیت(ع).‌اکنون در پی آنیم که برخورد شدید کتاب مشرعه بحارالانوار با روایات مهدویت را نقد کنیم؛ ولی ناگزیریم که سخن را در دوبخش مطرح کنیم:‌الف) اعتبار سندی، تنها راه اثبات اعتبار روایات نیست‌؛‌ب) نقد برخورد شدید کتاب مشرعه با روایات مهدویت‌.‌
<strong>عناوین اصلی کتاب شامل:</strong>
مقدمه؛ بخش اول؛ اعتبار سندی، تنها راه اثبات اعتبار روایات نیست؛ بخش دوم؛ نقد برخورد شدید کتاب مشرعه با روایات مهدویت؛ مهر و قهر

دفاع از روایات مهدویت

<h5><strong>اماکن زیارتی منتسب به امام زمان (عج)در ایران و جها</strong>ن
مولف: مهدی پور، علی اکبر
منشا مقاله: ، انتظار، ش ۸، ۹، (تابستان و پاییز ۱۳۸۲): ص ۲۶۳ - ۲۹۰٫
توصیفگر: محمد بن حسن عج ، امام دوازدهم توصیفگر: اقامتگاه توصیفگر: ظهور منجی توصیفگر: پیروان توصیفگر: احادیث
<strong>عناوین اصلی کتاب شامل:</strong>
مقدمه؛ مسجد مقدس جمکران؛ مسجد سهله؛ مسجد کوفه؛ وادی السلام و پیشینه آن</h5>

اماکن زیارتی منتسب به امام زمان (عج)در ایران و جهان

در این اثر، در قالب سه چشم انداز، ابتدا به ضرورت بحث از رسالت های زن منتظر شده، سپس رسالت های شناختی و اعتقادی تبیین گردیده و در پایان، به رسالت های رفتاری زن منتظر پرداخته شده است. همچنین با تأسی به روایتی از امام صادق(ع) که « ایمان، مانند نردبانی ده پله ای که مؤمن، پله ای را پس از دیگری بالا می رود» توصیف نمودند. ده پله ای را که برای ایمان حقیقی و مملو از انگیزه، آگاهی و عمل زن منتظر به انتظار و رفع غربت از حضرت مهدی (عج) لازم تشخیص داده شده تصویر گردیده است. این ده پله عبارتند از:
۱- جایگاه شناسی ۲- ضرورت شناسی ۳- وظیفه شناسی ۴-رسالت های شناختی در عرصه فردی ۵- رسالت های شناختی در عرصه خانوادگی ۶- رسالت های شناختی در عرصه اجتماع ۷- رفتار شناسی ۸- شاخص شناسی ۹- آزمون شناسی سنجش تکالیف عمومی ۱۰- آزمون شناسی سنجش تکالیف اختصاصی زن منتظر.

از دیگر ویژگی های این کتاب می توان به آغاز هر یک از پله های ده گانه با یک حکایت و نیز بیان اهداف مدنظر از آن «پله» در ابتدای آن و نیز بیان خلاصه مطالب و منابع جهت مطالعه بیشتر در پایان هر یک از آن «پله» اشاره کرد.

آنچه در این کتاب به صورت برجسته مشهود است، تلاش نویسندگان برای بیان کلیّاتی از نیازمندی های یک زن برای حضور فعّال در جامعه مهدوی و مهیّا سازی زمینه ظهور است. لذا همّت خویش را در جهت ارائه راهکارهای عملی و نیز روش های سنجش میزان موفقیت در عمل به وظایف به عنوان یک زن مننتظر، مصروف داشته اند

در چشم انداز اول که به منظور ایجاد انگیزه جهت شناخت رسالت های زن منتظر و بیان ضرورت این شناخت تلاش شده است تا با تبیین جایگاه زن در اسلام در جامعه مهدوی، و نیز تشریح دشواری های دوران آخر الزمان و وضعیت زنان در این دوران، از تمسک به ولایت ائمه اطهار(ع) به عنوان تنها راه نجات از گذرگاه صعب العبور آخر الزمان، سنجش گفته شود. سپس به ضرورت پاسخگویی زن منتظر به انتظارات امام عصر(ع) و همچنین آثار سوء بی توجهی به وظایف اشاره شده است. در پایان این چشم انداز نیز برخی وظایف زن منتظر و نیز مراحل حرکت به سمت کسب افتخار قرار گرفتن در زمرۀ «زنان منتظر»،مورد بررسی قرار گرفته است.

در چشم انداز دوم که به بررسی رسالت های شناختی و اعتقادی زن منتظر اختصاص دارد، ابتدا رسالت های فردی در قالب خداشناسی، هستی شناسی، انسان شناسی، دین شناسی و دشمن شناسی بیان گردیده و سپس به رسالت های زن منتظر در عرصه خانوادگی پرداخته شده است. خانواده شناسی، منزلت شناسی (جایگاه زن در خانواده) و مهارت شناسی (سازوکارهای تربیت نسل منتظر) از جمله بخش های مربوط به رسالت های خانوادگی است.

نویسندگان در پایان چشم انداز دوم، رسالت های شناختی زن منتظر در عرصه اجتماع را با بررسی جایگاه، اجتماع، رسالت های زن منتظر در اجتماع و آسیب شناسی انحرافات اجتماع در عرصه مهدویت، پی گرفته اند.

چشم انداز سوم که به رسالت های رفتاری زن منتظر اختصاص دارد. ابتدا با رفتارشناسی آغاز شده و پس از آشنایی با برنامه دین برای رفتار مؤمنانه، از ضرورت سنجش میزان دینداری و نیز ملاک ها و شاخصه های محاسبه و سنجش رفتار دینی سخن گفته شده است. در ادامه به ارائه آزمون هایی برای سنجش تکالیف عمومی زن منتظر در حوزه های مختلف دینداری پرداخته شده و در پایان، آزمون های مربوط به سنجش تکالیف اختصاصی زن منتظر نسبت به امام عصر(عج) تبیین گردیده است.

زن منتظر و منتظرپروری

مساله انتظار ظهور مصلح و منجی درتمام ادیان، اهمیت ویژه ای دارد؛ زیرا نجات جهان و بهبودی حال زمان، در ظهور او تحقق می‌یابد و با آمدنش، عصر روشن حکومت توحید و دوران طلا‌یی تکامل عقل‌ها فرا می‌رسد. فرا رسیدن چنین روزی به دست چنان کسی، در همه ادیان الهی و مکتب‌های بشری نوید داده شده است و پیروان آن‌ها در انتظار آن به سر می برند و این است انتظار و شوقی مشترک و دیرین.بی گمان، عقیده به موعودی نجات بخش که در پایان جهان خواهد آمد، از مهم‌ترین مباحث اعتقادی است که درادیان الهی وجود دارد، ولی این مساله که‌‌موعود کیست و کی و کجا ظهور خواهد کرد، در همه ادیان یکسان نیست.در میان جامعه شیعی که با موضوع حقانیت امیرالمومنین علی(ع) نسبت به مقام «ریاست عالی بر امور دین و دنیا» دست کم از روزگار خلیفه سوم - به طور رسمی علیه خلیفه زمان مطرح شد، انتظار قیام امام مصلح و منجی، فرایندی تاریخی پیدا کرده است که این مقاله بر آن است تا در سیر تاریخی دیدگاه انتظار از منظر پیروان امامان معصوم(ع)، به کاوش بپردازد. البته باید گفت ما در صدد تحقیق درباره انتظار قیام از سوی شیعیان هستیم که گاه به صورت انتظار مصلح کل نوید داده شده و گاه به عنوان حقانیت و صلا‌حیت احراز مقام حکومت از سوی امام(ع)، مطرح می‌شود.

جامعه شیعی و انتظار قیام از امامان (ع) در سیر تاریخی

<p dir="RTL"><strong>فصلنامه انتظار موعود</strong> نشریه ا ی علمی ـ پژوهشی است که به صورت تخصصی در حوزه معارف مهدوی به منظور ارتقای علمی و ایجاد فضای نقد و بررسی بین محققان و اندیشمندان حوزه مهدویت به نشر مقالات علمی ـ پژوهشی می­پردازد. مخاطبان اصلی نشریه، متخصصان و صاحب نظران معارف مهدوی بوده و فصلنامه تلاش می‌کند مقالاتی در این نشریه منتشر خواهد شد که به تأیید ارزیابان علمی مجله رسیده و دارای شرایط زیر باشد:</p>
<p dir="RTL">۱٫ مسئله محور و بر یک موضوع خاص تمرکز کرده باشد؛</p>
<p dir="RTL">۲٫ به منابع معتبر اسلامی و به ویژه معارف اهل بیت: مستند و دارای قدرت استدلال و تبیینی در عرصه مهدویّت باشد؛ به طوری‌که با ارائه دیدگاه‌های جدید، یا روش جدید در حل مسائل، به توسعه علم بیفزاید؛ به گونه‌ای که از نظر اهل تحقیق، مقالات در حد مقالات پژوهشی باشد.</p>
<p dir="RTL">۳٫ علاوه بر نوآوری در عرصه مهدویّت، به شبهات و مسائل علمی پیش‌روی جامعه اسلامی پاسخ دهد.</p>

فصلنامه انتظار موعود

فصلنامه انتظار موعود

Publisher Books

Contact info

Location