فضیلت ماه شعبان

ماه شعبان، ماه هشتم از ماههای قمری، ماهی بسیار شریف و منسوب به رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم است. پیامبر فرمود:«شعبان ماه من است و ماه رمضان ماه خدا. هر کس یک روز از ماه من را روزه بگیرد، من در قیامت شفیع او خواهم بود.» پیامبر ماه شعبان را روزه می‌داشت و آن را به ماه رمضان وصل می‌کرد. هنگامی که ماه شعبان فرا می رسید امام سجاد علیه السلام اصحاب خود را فرا می‌خواند و درباره فضیلت این ماه سخن گفتماه شعبان در زمره شریف ترین ایام سال قرار دارد و به انجام اعمال مختلف در این ماه بسیار سفارش شده است تا ضمن زدودن آلودگی ها از روح و جسم، انسان با فراغ بال و تزکیه نفس به ماه میهمانی خدا وارد شود. بنا بر آنچه در شماری از متون روایی وارد شده، پیامبر اکرم (ص) در یکی از سال‌ها، به هنگام آغاز این ماه خطبه‌ای خواندند و مردم را نسبت به شرافت این ماه آگاه فرمودند. در بحارالانوار قسمت‌هایی از این خطبه چنین آمده است: «... شعبان ماه شریفی است و آن ماه من است. حاملان عرش آن را بزرگ می‌شمارند و حق آن را می‌شناسند. آن ماهی است که در آن همچون ماه رمضان، روزی بندگان زیاد می‌گردد و در آن بهشت آذین بسته می‌شود و این ماه را شعبان نامیده‌اند زیرا در آن ارزاق مومنان تقسیم می‌شود و آن ماهی است که عمل در آن چند برابر می‌شود و کار نیکو هفتاد برابر ثمره می‌دهد». بنا بر آنچه در حدیثی دیگر که در وسایل الشیعه به آن اشاره شده ، ماه شعبان ، ماهی است که:«در هر پنجشنبه آن ، آسمان‌ها زینت بسته می‌شود، و فرشتگان به دعا می‌پردازند که پروردگارا! آن‌کس را که در این ایام روزه بدارد، ببخشای، و دعایش را اجابت فرمای. پس هر کس که در روز اول شعبان دو رکعت نماز گذارد و در هر رکعت آن یک‌مرتبه سوره حمد و یکصد مرتبه سوره توحید را بخواند و بعد از نماز نیز یکصد مرتبه صلوات بفرستد، خداوند تمامی حاجت‌های دینی و دنیایی او را اجابت می‌فرماید». اما در میان روزها و شبهای ماه شعبان، شب نیمه این ماه مصادف با ولادت حضرت مهدی (عج) از شرافت ویژه ای برخوردار است. در بحارالانوار در مورد اهمیت این شب از زبان پیامبر اکرم (ص) اینگونه روایت شده است: من شب نیمه شعبان، خوابیده بودم که جبرائیل به نزدم آمد و گفت: ای محمد! آیا در این شب می‌خوابی؟ گفتم: ای جبرائیل! مگر این شب چه شبی است؟ جبرائیل گفت: این شب، شب نیمه شعبان است. ای محمد برخیز!. پس مرا از بستر خواب بلند نمود و آنگاه مرا به بقیع برد و گفت: سرت را بلند کن و به آسمان بنگر. این شبی است که در آن در‌های آسمان و در رحمت الهی و رضایت او گشوده می‌گردد... ای محمد! هر کس این شب را تا صبح به تکبیر، تسبیح، دعا، نماز، قرائت قرآن، انجام مستحبات و استغفار بگذراند، بهشت منزل و آرامشگاه او خواهد بود. همچنین در حدیثی دیگر که در وسایل‌الشیعه، بحارالانوار و مصباح المتهجد اشاره شده در خصوص فضیلت ماه شعبان آمده است:«خداوند به ذات مقدس خود سوگند خورده است که هر کس را در این ماه به او پناه برده و از او درخواست کند، از رحمت خود محروم ننماید». همچنین بنابر روایت «کمیل» یار وفادار امیرالمومنین(ع)، در جلسه‌ای یکی از یاران حضرت از ایشان درباره این آیه شریفه سوره دخان «فیها یفرق کل أمر حکیم» سوال کرد، ایشان نیز در تفسیر شب قدر که امور آدمیان در آن مقدر می‌شود به بیان اهمیت شب نیمه شعبان پرداختند و به خصوص برخواندن دعای حضرت خضر(ع) در این شب تاکید کردند. پس از اتمام جلسه و آنگاه که کمیل به منزل خود بازگشت، باز به نزد حضرت مراجعه کرد تا دعای خضر را از ایشان فرا گیرد. حضرت نیز نخست او را امر به نوشتن کردند و آنگاه دعای معروف کمیل را برای او خواندند، و سرانجام او را به خواندن این دعا در شب نیمه شعبان سفارش فرمودند. در فضیلت و اعمال ماه شعبان از امام جعفر صادق (ع) روایت است که چون ماه شعبان داخل مى شد حضرت امام زین العابدین (ع) اصحاب خود را جمع مى کرد و مى فرمود: اى گروه اصحاب من مى دانید این چه ماهى است این ماه شعبان است و حضرت رسول (ص) مى فرمود شعبان ماه من است پس روزه بدارید در این ماه براى محبت پیغمبر خود و براى تقرب به سوى پروردگار خود بحق آن خدایى که جان على بن الحسین به دست قدرت اوست سوگند یاد مى کنم که از پدرم حسین بن على (ع) شنیدم که فرمود شنیدم از امیرالمو منین (ع) که هر که روزه دارد شعبان را براى محبت پیغمبر خدا و تقرب بسوى خدا دوست دارد خدا او را و نزدیک گرداند او را به کرامت خود در روز قیامت و بهشت را براى او واجب گرداند. در این گزارش به برخی از اعمال ماه شعبان که در مفاتیح الجنان به طور مفصل آمده است، اشاره می شود تا آنان که به دنبال آمادگی روحی برای ورود به ماه ضیافت الهی هستند از بهره های فراوان ماه شعبان بی بهره نمانند. اعمال مشترکه ماه شعبان آن چند امر است: اول : هر روز هفتاد مرتبه بگوید اَسْتَغْفِرُاللّهَ وَ اَسْئَلُهُ التَّوْبَهَ دوم : هر روز هفتاد مرتبه بگوید اَسْتَغْفِرُاللّهَ الَّذى لا اِلهَ اِلاّ هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحیمُ الْحَىُّ الْقَیّوُمُ وَ اَتُوبُ اِلَیْهِ و در بعضى روایات الْحَىُّ الْقَیُّومُ پیش از الرَّحْمنُ الرَّحیمُ است و عمل به هر دو خوبست و از روایات مستفاد مى شود که بهترین دعاها و ذکرها در این ماه استغفار است و هرکه هر روز از این ماه استغفار کند هفتاد مرتبه مثل آنست که هفتاد هزار در ماههاى دیگر استغفار کند. سوم : تصدق کند در این ماه اگرچه به نصف دانه خرمایى باشد تا حق تعالى بدن او را بر آتش جهنم حرام گرداند از حضرت صادق (ع) منقول است که از آن جناب سوال کردند از فضیلت روزه رجب فرمود چرا غافلید از روزه شعبان راوى عرض کرد یابن رَسول الله چه ثواب دارد کسى که یک روز از شعبان را روزه بدارد فرمود به خدا قسم بهشت ثواب اوست عرض کرد یابن رسول الله بهترین اعمال در این ماه چیست فرمود تصدق و استغفار هر که تصدق کند در ماه شعبان حق تعالى آن را تربیت کند همچنانکه یکى از شما شتر بچه اش را تربیت مى کند تا آنکه در روز قیامت برسد به صاحبش در حالتى که بقدر کوه احد شده باشد. چهارم : در تمام این ماه هزار بار بگوید لا اِلهَ اِلا اللّهُ وَلانَعْبُدُ اِلاّ اِیّاهُ مُخْلِصینَ لَهُ الدّینَ وَ لَوُ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ که پاداش بسیار دارد از جمله آنکه عبادت هزار ساله در نامه عملش بنویسند. پنجم : در هر پنجشنبه این ماه دو رکعت نماز کند در هر رکعت بعد از حمد صد مرتبه توحید و بعد از سلام صد بار صلوات بفرستد تا حق تعالى برآورد هر حاجتى که دارد از امر دین و دنیاى خود و روزه اش نیز فضیلت دارد و روایت شده که در هر روز پنجشنبه ماه شعبان زینت مى کنند آسمانها را پس ملائکه عرض مى کنند خداوندا بیامرز روزه داران این روز را و دعاى ایشان را مستجاب گردان و در خبر نبوى است که هر که روز دوشنبه و پنجشنبه شعبان را روزه دارد حق تعالى بیست حاجت از حوائج دنیا و بیست حاجت از حاجت هاى آخرت او را برآورد. ششم : در این ماه صلوات بسیار فرستد. هفتم - در هر روز از شعبان در هنگام ظهر و در شب نیمه آن صلوات هر روز شعبان که از امام سجاد علیه‌السلام روایت شده، خوانده شود که به شرح ذیل است : اَللّهُمََّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ و َآلِ مُحَمَّدٍ شَجَرَهِ النُّبُوَّهِ وَ مَوْضِعِ الرِّسالَهِ وَ مُخْتَلَفِ الْمَلاَّئِکَهِ وَ مَعْدِنِ الْعِلْمِ وَ اَهْلِ بَیْتِ الْوَحْىِ. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ و َآلِ مُحَمَّدٍ الْفُلْکِ الْجارِیَهِ فِى اللُّجَجِ الْغامِرَهِ یَامَنُ مَنْ رَکِبَها وَ یَغْرَقُ مَنْ تَرَکَهَا الْمُتَقَدِّمُ لَهُمْ مارِقٌ وَالْمُتَاَخِّرُ عَنْهُمْ زاهِقٌ وَاللاّزِمُ لَهُمْ لاحِقٌ. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْکَهْفِ الْحَصینِ وَ غِیاثِ الْمُضْطَرِّ الْمُسْتَکینِ وَ مَلْجَاءِ الْهارِبینَ وَ عِصْمَهِ الْمُعْتَصِمینَ. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلوهً کَثیرَهً تَکُونُ لَهُمْ رِضاً وَ لِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ اَداَّءً وَ قَضاَّءً بِحَوْلٍ مِنْکَ وَ قُوَّهٍ یا رَبَّ الْعالَمینَ. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الطَّیِّبینَ الاْبْرارِ الاْخْیارِ الَّذینَ اَوْجَبْتَ حُقُوقَهُمْ وَ فَرَضْتَ طاعَتَهُمْ وَ وِلایَتَهُمْ. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاعْمُرْ قَلْبى بِطاعَتِکَ وَلا تُخْزِنى بِمَعْصِیَتِکَ وَارْزُقْنى مُواساهَ مَنْ قَتَّرْتَ عَلَیْهِ مِنْ رِزْقِکَ بِما وَسَّعْتَ عَلَىَّ مِنْ فَضْلِکَ وَ نَشَرْتَ عَلَىَّ مِنْ عَدْلِکَ وَ اَحْیَیْتَنى تَحْتَ ظِلِّکَ وَ هذا شَهْرُ نَبِیِّکَ سَیِّدِ رُسُلِکَ شَعْبانُ الَّذى حَفَفْتَهُ مِنْکَ بِالرَّحْمَهِ وَالرِّضْوانِ الَّذى کانَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّمَ یَدْاَبُ فى صِیامِهِ وَ قِیامِهِ فى لَیالیهِ وَ اَیّامِهِ بُخُوعاً لَکَ فى اِکْرامِهِ وَاِعْظامِهِ اِلى مَحَلِّ حِمامِهِ. اَللّهُمَّ فَاَعِنّا عَلَى الاِْسْتِنانِ بِسُنَّتِهِ فیهِ وَ نَیْلِ الشَّفاعَهِ لَدَیْهِ اَللّهُمَّ وَاجْعَلْهُ لى شَفیعاً مُشَفَّعاً وَ طَریقاً اِلَیْکَ مَهیَعاً وَاجْعَلْنى لَهُ مُتَّبِعاً حَتّى اَلْقاکَ یَوْمَ الْقِیمَهِ عَنّى راضِیاً وَ عَنْ ذُنُوبى غاضِیاً قَدْ اَوْجَبْتَ لى مِنْکَ الرَّحْمَهَ وَالرِّضْوانَ وَ اَنْزَلْتَنى دارَ الْقَرارِ وَ مَحَلَّ الاْخْیارِ . هشتم : بخواند مناجات مرویه از ابن خالویه را که نقل کرده و گفته این مناجات حضرت امیرالمؤمنین و امامان از فرزندان او است که در ماه شعبان مى خواندند.علاقه مندان می توانند برای استفاده از متن کامل این صلوات به مفاتیح الجنان مراجعه کنند. نهم- مناجات شعبانیه ، مناجات معروفى است و اهلش به خاطر آن با ماه شعبان ماءنوس شده و به همین جهت منتظر و مشتاق این ماه هستند. سزاوار است که این مناجات در تمام ماه خوانده شود. مناجات شعبانیه، سهمى از این ره توشه دارد که امامان معصوم علیهم السلام بر خواندن آن استمرار داشته ‏اند. خوان رحمت الهى در ماه شعبان گسترده‏ تر است، و «مناجات»، وسیله حضور در کنار این مائده معنوى است. نمازگزاران و متهجدان و نیایشگران، در محرابى مى ‏ایستند که همه عارفان و سالکان و پیامبران و امامان، مقیم و معتکف آن بوده ‏اند. اهل دعا، پیمانه از بحر بیکران رحمت خدا مى ‏کشند و مستانِ سر خوشِ باده ‏هاى سحرگاهى و شبهاى پر ستاره و روشن از تهجد و سجودند.. «مناجات شعبانیه»، درخواست «روشنایى دل» از خدایى است که هم «نور» است، هم فروغ آفرین. شعبانیه، گامى در زدودن «حجاب» از چهره «جان» است، تا جلوه ربوبى، در این آینه بهتر انعکاس یابد و نجواى او در ضمیرهاى روشن به گوش دل رسد. در مناجات شعبانیه، با امامان معصوم همنوا مى‏شویم تا همه ایام عمر را در سایه نیایش مبارک گردانیم. دهم- از اعمال مهم در این ماه ، روزه است ؛ به اندازه اى که با حال انسان مناسب باشد. امام صادق (علیه السلام ) فرمود: ((کسى که روز اول ماه را روزه بگیرد، حتما وارد بهشت مى شود و کسى که دو روز را روزه بگیرد، خداوند در هر شب و روزى (به چشم رحمت ) به او مى نگرد و در بهشت نیز به این نگاه ادامه مى دهد؛ کسى که سه روز روزه بگیرد، با خداوند در عرش و بهشت او دیدار مى کند.)) همچنین روایت شده که در هر روز پنجشنبه ماه شعبان آسمان‌ها را زینت مى‌کنند. پس ملائکه عرض مى‌کنند خداوندا بیامرز روزه‌داران این روز را و دعاى ایشان را مستجاب گردان و در روایت نبوى آمده است که هر که روز دوشنبه و پنجشنبه شعبان را روزه بگیرد حقّ‌تعالى بیست حاجت از حوائج دنیا و بیست حاجت از حاجت‌هاى آخرت او را برآورد. از حضرت صادق علیه السلام نقل شده است که آن حضرت در باب فضیلت روزه رجب فرمود چرا غافلید از روزه شعبان؟ راوى عرض کرد یابن رسول الله چه ثوابی دارد کسى که یک روز از شعبان را روزه بگیرد؟ حضرت فرمود به خدا قسم بهشت ثواب اوست. عرض کرد یابن رسول الله بهترین اعمال در این ماه چیست؟ فرمود: صدقه دادن و استغفار . هر کس در ماه شعبان صدقه دهد، خداوند آن صدقه را رشد دهد همچنان که یکى از شما شتر تازه متولد شده‌ای را تربیت مى‌کند تا آن که در روز قیامت به صدقه دهنده برسد در حالتى که به اندازه کوه اُحُد شده باشد. یازدهم- صدقه دادن در این ماه اگرچه به اندازه نصف دانه خرمایى باشد، خوب است و خداوند بدن صدقه دهنده را بر آتش جهنم حرام می‌کند. اهمیت و توصیه به روزه در ماه شعبان چنانکه می‌دانیم ماه شعبان ماه بسیار شریف و با عظمتی است و به حضرت سید انبیاء صلى الله علیه و آله منسوب است. ۱٫ پیامبر اسلام، تمام این ماه را روزه می‌گرفتند و مى فرمودند: شعبان ماه من است؛ هر که یک روز از ماه مرا روزه بدارد بهشت بر او واجب می‌شود. ۲٫ حضرت صادق علیه السلام : چون ماه شعبان داخل مى شد حضرت امام زین العابدین علیه السلام اصحاب خود را جمع مى نمود و مى فرمود: اى گروه اصحاب من! مى دانید این چه ماهى است؟ این ماه شعبان است و حضرت رسول صلى الله علیه و آله مى فرمود: ماه شعبان، ماه من است؛ پس در این ماه براى محبت پیغمبر خود و براى تقرب به سوى پروردگار خویش روزه بدارید؛ به حق آن خدائى که جان على بن الحسین به دست قدرت اوست سوگند یاد مى کنم که از پدرم حسین بن على علیهما السلام شنیدم که فرمود از امیر المؤمنین علیه السلام شنیدم که: هر که ماه شعبان را براى محبت پیغمبر خدا و تقرب به سوى خدا روزه دارد خداوند او را دوست دارد و او را به کرامت خود در روز قیامت، نزدیک گرداند و بهشت را براى او واجب گرداند. ۳٫ صفوان جمال می‌گوید:حضرت صادق علیه السلام به من فرمود: کسانى را که در ناحیه و اطراف تو هستند بر روزه ماه شعبان،‌ وادار کن. گفتم: فدایت شوم؛ مگر در این کار فضیلتی است؟ فرمود: بلى؛ به درستى که رسول خدا صلى الله علیه و آله هر گاه هلال ماه شعبان را مى دید منادى را امر مى فرمود که در مدینه، ندا مى کرد: اى اهل مدینه! من فرستاده‌ی رسول خدا صلى الله علیه و آله به سوى شمایم. پیامبر مى فرماید: آگاه باشید به درستى که شعبان ماه من است؛ پس خدا رحمت کند کسى را که مرا بر ماه من، یارى کند؛یعنى آن را روزه بدارد. پس حضرت صادق علیه السلام فرمود که: امیر المؤمنین علیه السلام مى فرمود: از زمانى که ندای منادى رسول خدا صلى الله علیه و آله در ماه شعبان را شنیدم روزه شعبان از من فوت نشد و تا مدتى که حیات دارم فوت نخواهد شد إن شاء الله تعالى. پس امام علی علیه السلام مى فرمود: روزه دو ماه شعبان و رمضان توبه و مغفرت از خداست. ۴٫ اسماعیل بن عبد الخالق می‌گوید: نزد حضرت صادق علیه السلام بودم که ذکر روزه شعبان در میان آمد. حضرت صادق علیه السلام نکاتی در فضیلت روزه شعبان فرمود؛ حتى آنکه مردى مرتکب خون حرام مى شود پس ماه شعبان را روزه مى گیرد و او را نفع مى بخشد و آمرزیده مى شود. اهمیت و توصیه به استغفار در ماه شعبان از روایات، استفاده مى شود که بهترین دعاها و ذکرها در این ماه، استغفار است. هر که در هر روز از این ماه هفتاد مرتبه استغفار کند مثل آن است که هفتاد هزار بار در ماه‌هاى دیگر استغفار کند در این ماه، هر روز هفتاد مرتبه گفته شود: أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَسْأَلُهُ التَّوْبَهَ هر روز هفتاد مرتبه گفته شود: أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِی لا إِلَهَ إِلا هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِیمُ الْحَیُّ الْقَیُّومُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ و در بعضى روایات الحی القیوم پیش از الرحمن الرحیم است و عمل به هر دو خوب است.فضیلت‌های ماه شعبان ماه شعبان نیز در شمار شریف‌ترین ایّام سال قرار دارد که نه تنها خود شریف است، بلکه بستر ولادت ولیّ مطلق الهی، حضرت بقیهالله(ع) نیز هست. از این روست که در سخنان پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت(ع) نیز به وفور به اهمیّت این ماه اشاره شده است.. بارى، ایام ما با عبادت و عمل صالح ما «مبارک» مى‏شود و اگر به غفلت و سستى بگذرد، «بى‏برکت» خواهد شد. شب ‏زنده دارى ‏هاى عابدان، اشکهاى شب بیداران، استغفارهاى متهجدان، «یا رب، یا رب» سحر خیزان، نجواى خالصانه دعا خوانان، همه و همه جلوه هایى از «برکت» است که در ساعات و لحظات این ماه «مبارک» نهفته است. اعیاد خجسته شعبانیه سوم شعبان – میلاد مبارک سومین امام معصوم، حسین بن علی حضرت اباعبدالله (ع)، سرور آزادگان جهان، دومین ثمره پیوند فرخنده على (ع) و حضرت فاطمه، دختر پیامبر اسلام (ص) در خانه وحى و ولایت؛ روز پاسدار. چهارم شعبان- میلاد با سعادت حضرت ابوالفضل العباس (ع)، سمبل مقاومت و وفاداری در راه آرمان مقدس جهاد فی سبیل الله و پرچم گذشت و فداکارى و جانبازى در صحراى کربلا؛ روز جانباز. پنجم شعبان - میلاد مسعود زینت عبادت کنندگان و سرور نیایشگران، معصوم چهارم حضرت امام على بن الحسین زین العابدین صلوات الله و سلامه علیه. یازدهم شعبان- میلاد خجسته فرزند برومند امام حسین(ع)، حضرت علی اکبر(ع) نیمه شعبان - فرخنده‌ میلاد دوازدهمین پیشواى معصوم، حضرت حجه بن الحسن المهدى، امام عصر و زمان - عجل الله تعالى فرجه - گلشن‌‏‎گل‏‎فروز‏‎مهر گیتی‏‎آل ‌محمد (ص)، مصلح الهى و طلایه دار رهایى بشر. فضیلت‌های ماه شعبان در فضیلت بعضی از اوقات بر بعضی دیگر، هیچ تردیدی نیست. تمامیِ ماه مبارک رمضان، لیلـه القدر، شب مبعث پیامبر(ص)، عید سعید غدیر و... در شمار این ایّام مبارک است. امّا گذشته از شرافت ذاتیِ بعضی از ایّام، اهمیّت حاصل از بعضی از وقایع خاص نیز به شرافت آن ایّام می‌افزاید. ماه شعبان نیز در شمار شریف‌ترین ایّام سال قرار دارد که نه تنها خود شریف است، بلکه بستر ولادت ولیّ مطلق الهی، حضرت بقیهالله(ع) نیز هست. از این روست که در سخنان پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت(ع) نیز به وفور به اهمیّت این ماه اشاره شده است. بنابر آنچه در شماری از متون روایی وارد شده، پیامبر اکرم(ص) در یکی از سال‌ها، به هنگام آغاز این ماه خطبه‌ای خواندند و مردم را نسبت به شرافت این ماه آگاه فرمودند. قسمت‌هایی از این خطبه چنین است: ... شعبان ماه شریفی است و آن ماه من است. حاملان عرش آن را بزرگ می‌شمارند و حقّ آن را می‌شناسند. آن ماهی است که در آن همچون ماه رمضان، روزی بندگان زیاد می‌گردد و در آن بهشت آذین بسته می‌شود. و این ماه را شعبان نامیده‌اند زیرا در آن ارزاق مؤمنان تقسیم می‌شود و آن ماهی است که عمل در آن چند برابر می‌شود و کار نیکو هفتاد برابر ثمره می‌دهد. ۱ بنابر آنچه در این خطبه وارد شده است: ۱٫ شعبان ماه پیامبر اکرم(ص) است؛ ۲٫ فرشتگان احترام این ماه را کاملاٌ رعایت می‌کنند؛ ۳٫ ارزاق مردمان، به ویژه روزیِ معنویِ آنان در این ماه تقسیم می‌شود؛ ۴٫ در این ماه، فرشتگان بهشت را زینت می‌دهند، تا مؤمنان به آن وارد شوند؛ ۵٫ خداوند به فضل خود، حسنات مردم را در این ماه هفتاد برابر پاداش می‌دهد، و از گناهان آنان درمی‌گذرد. بنابر آنچه در حدیثی دیگر آمده، این ماه ماهی است که: در هر پنجشنبه ماه شعبان، آسمان‌ها زینت بسته می‌شود، پس فرشتگان به دعا می‌پردازند که پروردگارا! آن‌کس را که در این روز روزه بدارد، ببخشای، و دعایش را اجابت فرمای. پس هر کس که در این روز دو رکعت نماز گذارد و در هر رکعت آن یک‌مرتبه سوره حمد و یکصد مرتبه سوره توحید را بخواند و بعد از نماز نیز یکصد مرتبه صلوات بفرستد، خداوند تمامی حاجت‌های دینی و دنیایی او را اجابت می‌فرماید. ۲ اهمیّت شب نیمه شعبان اکنون که اندکی به اهمیّت این ماه واقف شدیم، می‌افزاییم که در میان تمامی روزها و شب‌های این ماه، شب نیمه ماه که شب ولادت حضرت حجّت بن‌الحسن(ع) است؛ از شرافتی ویژه برخوردار است. پیامبر اکرم(ص)، این چنین از اهمیّت این شب خبر میدهند: من شب نیمه شعبان، خوابیده بودم که جبرائیل به نزدم آمد و گفت: ای محمّد! آیا در این شب می‌خوابی؟ گفتم: ای جبرائیل! مگر این شب چه شبی است؟ جبرائیل گفت: این شب، شب نیمه شعبان است. ای محمّد برخیز!. پس مرا از بستر خواب بلند نمود و آنگاه مرا به بقیع برد و گفت: سرت را بلند کن و به آسمان بنگر. این شبی است که در آن درب‌های آسمان و در رحمت الهی و رضایت او گشوده می‌گردد... ای محمد! هر کس این شب را تا صبح به تکبیر، تسبیح، تهلیل، دعا، نماز، قرائت قرآن، انجام مستحبّات و استغفار بگذراند، بهشت منزل و آرامش‌گاه او خواهد بود. ۳ در حدیثی دیگر، چنین آمده است که پیامبر اکرم(ص) به هنگام حلول این ماه فرمودند: شعبان ماه من است، خداوند رحمت فرماید آنکس را که مرا در ماهم یاری رساند. ۴ هر چند اطاعت از دستورهای پیامبر اکرم(ص)، مصداق کامل کمک به ایشان در این ماه است، امّا می‌توان صلوات بر ایشان و اهل‌بیت مکرّم(ع) را نیز از مصادیق اعانت ایشان دانست. ازین روست که بسیاری از بزرگان به کثرت صلوات در این ماه سفارش می‌نموده‌اند. بنابر آنچه در حدیثی دیگر آمده است: خداوند به ذات مقدّس خود سوگند خورده است که هر کس را در این ماه به او پناه برده و از او درخواست کند، از رحمت خود محروم ننماید. ۵ بنابر روایت کمیل یار با وفا و با معرفت امیرالمؤمنین(ع)، در جلسه‌ای یکی از یاران حضرت از ایشان درباره آیه شریفه «فیها یفرق کلّ أمرٍ حکیم»۶ سؤال کرد، ایشان نیز در تفسیر شب قدر که امور آدمیان در آن مقدّر می‌شود به بیان اهمیّت شب نیمه شعبان پرداختند و به خصوص برخواندن دعای حضرت خضر(ع) در این شب تأکید کردند. پس از اتمام جلسه و آنگاه که کمیل به منزل خود بازگشت، باز به نزد حضرت مراجعه کرد تا دعای خضر را از ایشان فرا گیرد. حضرت نیز نخست او را امر به نوشتن کردند و آنگاه دعای معروف کمیل را برای او خواندند، و سرانجام او را به خواندن این دعا در شب نیمه شعبان سفارش فرمودند. ۷ دعای کمیل اگر چه بنا به سنّت معمول در شب‌های جمعه قرائت می‌شود، امّا ویژه این شب نیز است، هر چند خواندن آن در شب‌های دیگر نیز بسیار با فضیلت است. از همین روست که شب نیمه شعبان، شب قدر است و یا دست کم، در فضیلت همچون شب‌های قدر معروف است. روایات متعدّدی از حضرت صادق(ع) و حضرت باقر(ع) نیز به این مطالب گواهی می‌دهد. از این روست که فضائل و نیز اعمال ویژه این شب بسیار بیشتر از فضائل و اعمال دیگر شب‌های مبارک سال، همچون شب ولادت پیامبر اکرم(ص)، شب ولادت حضرت امیرالمؤمنین(ع)، و نیز شب ولادت حضرت فاطمه زهرا(س) می‌باشد. ۸ پی‌نوشت‌‌ها: ۱٫ بحارالانوار، ج ۹۴، ص ۶۸، الاقبال، ص ۶۸۴٫ ۲٫ وسائل الشیعه، ج ۸، ص ۱۰۴، حدیث ۱۰۱۷۷، الإقبال، ص ۶۸۸٫ ۳٫ بحارالانوار، ج ۹۵، ص ۴۱۲؛ الإقبال، ص ۶۹۹٫ ۴٫ الإقبال، ص ۶۸۳؛ وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص ۴۹۲، حدیث ۱۳۹۳۴٫ ۵٫ وسایل‌الشیعه، ج ۸، ص ۱۰۶، حدیث ۱۰۱۸۳؛ بحارالأنوار، ج ۹۴، ص ۸۵؛ مصباح المتهجّد، ص ۸۳۱٫ ۶٫ سوره دخان (۴۴)، آیه ۴٫ ۷٫ الإقبال، ص ۷۰۶٫ ۸٫ اعمال شب نیمه شعبان، مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی. http://www.historicalislamic.com/