با قرآن در مکه و مدینه اثر اکبر دهقان

با قرآن در مکه و مدینه اثر اکبر دهقان

با قرآن در مکه و مدینه به بررسی آیات قرآنی درباره مکه و مدینه و حج می پردازد. آیات مربوط به حج و مکه و آیات مربوط به مدینه منوره و مسائل تاریخی، مانند برخی از جنگ ها و برخی از آیات مربوط به پیامبر اکرم در این اثر گزارش شده است. در آغاز، متن آیه شریفه و ترجمه بیان می شود و بعد از آن معنای واژه های مشکل سپس تفسیر آیه شریفه و در پایان، نکته های مختلف ادبی، اخلاقی، تربیتی، اجتماعی و عرفانی با بهره گیری از منابع مختلف شیعه و اهل سنت می آید. با قرآن در مکه و مدینه، با نام کامل «درس‌نامه با قرآن در مکه و مدینه»، به کوشش اکبر دهقان و تدوین حوزه نمایندگى ولى فقیه در امور حج و زیارت، از سوى مؤسسه فرهنگى - هنرى مشعر منتشر شده است. این اثر در دو فصل، آیات مربوط به حج و مکه معظمه و آیات مربوط به مدینه منوره و مسائل تاریخى مانند برخى از جنگ‌هاى بدر، احد، احزاب، تبوک و برخى از آیاتى که مربوط به پیامبر اکرم(ص) است و در مجموع به ۲۰۰ آیه مى‌رسد و با هدف آشنایى بیشتر روحانیون با معارف قرآن کریم و مأنوس شدن هرچه بهتر زائران بیت‌الله الحرام با معارف و اسرار قرآن، گردآورى شده است.[۱] ارائه متن آیه شریفه و ترجمه آن، سپس ارائه معناى واژه‌هاى مشکل و آن‌گاه تفسیر آیه شریفه، شیوه تحقیق در این اثر است. در پایان نیز نکته‌هاى مختلف ادبى، اخلاقى، تربیتى، اجتماعى و عرفانى از منابع و مصادر مختلف تفاسیر شیعه و اهل سنت همچون التبیان، مجمع البیان، نور الثقلین، صافى، المیزان، نمونه، راهنما، نور، کشاف، مفاتیح الغیب، روح المعانی و فی ظلال القرآن بیان مى‌شود.[۲] کعبه، مرکز امنیت، تقاضاى ابراهیم براى ساکنان مکه، پنج تقاضاى مهم در تجدید بناى کعبه، تغییر قبله، توجه به سمت مسجدالحرام در نماز، تشریع طواف میان صفا و مروه، عدم مقاتله با مشرکان در نزد مسجدالحرام، دستورالعمل پیرامون اعمال حج، زاد و توشه معنوى سفر حج، فعالیت اقتصادى در موسم حج و یاد خدا در سفر حج، عناوین بخشى از پنجاه و یک آیه‌اى است که تفسیر و نکته‌هاى آن در فصل اول بیان شده است. همچنین، به حضور پیامبر اکرم(ص) رسیدن، عدم نزول عذاب با وجود پیامبر اکرم(ص)، استغفار پیامبر اکرم(ص) براى مردم، اخلاق پیامبر اکرم(ص)، مسجد ضرار، داستان جنگ احد، مرگ، سرنوشت همگان، اتحاد، شرط تحقق وعده الهى، نرم‌خویى پیامبر و نعمت پیامبر، منت الهى از جمله عناوین بیست آیه مربوط به مدینه منوره است که تفسیر و نکته‌هاى آن در فصل دوم مطرح مى‌شود. مؤلف در ذیل آیه شریفه ۶۷ سوره مائده که آن را با عنوان «ابلاغ پیام ولایت» یاد کرده است، بعد از بیان چند نکته و نیز توضیح پیرامون داستان غدیر، ویژگى‌هاى غدیر را برمى‌شمرد و مى‌گوید بر طبق برخى از روایات، ویژگى‌هاى فراوانى براى این روز بیان شده، از جمله روز آسایش مؤمنان، روز طعام دادن، روز روزه گرفتن، روز صلوات زیاد فرستادن، روز مهرورزیدن، روز بخشش و انعام دادن، روز لبخند زدن در چهره مؤمنان، روز ریزش گناهان، روز راندن شیطان، روز عبادت، روز غفران الهى، روز زینت، روز رضایت، روز نبأ عظیم، روز اجابت دعا، روز پذیرفته شدن توبه حضرت آدم، روز نجات ابراهیم از آتش، روزى که سلیمان، موسى و عیسى جانشین خود را معرفى و تعیین کردند.[۳] فهرست محتویات در ابتدا و فهرست منابع و مآخذ در پایان کتاب آمده است.