سیر نگرشهای علوم قرآنی

سیر نگرشهای علوم قرآنی

سیر نگرشهای علوم قرآنی تألیف آقای محمد علی مهدوی راد است. کتابی است که به منظور شناساندن و گزارش این مجموعه‌ها و نگاشته‌ها، نگارش یافته است. معرفی کتاب علوم قرآنی ، مجموعه معارف و دانش‌ها و مهارتهایی است که برای شناخت و شناساندن و فهمیدن و فهماندن هرچه بهتر و عمیق تر و درست تر قرآن کریم پدید آمده است. این علوم مجموعه‌ای از مسائل نظیر: نزول قرآن ، کتابت آن،ترتیب آیات مصحف ،ویژگی‌ها و اهداف قرآن ،ناسخ و منسوخ قرآن ،قرائت و تفسیر قرآن و... را در بر می‌گیرد. پیشینه آثاری که در این زمینه نگاشته شده است به قرن نخست اسلام باز می‌گردد. ← محتوای کتاب «سیر نگارشهای علوم قرآنی» نوشته آقای محمد علی مهدوی راد. کتابی است که به منظور شناساندن و گزارش این مجموعه‌ها و نگاشته‌ها، نگارش یافته است. در این کتاب سیر تطور نگارشهای علوم قرآنی از قرن اول هجری تا قرن چهاردهم هجری و گزارش شده است. اگر بحث و گفتگو در واژه‌ها و کلمات دشوار باب قرآن را از علوم قرآنی بدانیم و مجموعه‌هایی با عنوان « غریب القرآن »، « لغات القرآن » را در این رده وارد کنیم، پیشینه آثار علوم قرآنی بسیار کهن خواهد بود. چنانکه سیوطی و زرکشی عنوان یاد شده را یکی از عناوین علوم قرآنی دانسته‌اند. از سوی دیگر اگر برخی از آنچه را در این زمینه به ابن عباس نسبت می‌دهند، آثاری مدون تلقی کنیم، باید پیشینه، این گونه آثار را در دوره صحابه جستجو کنیم. ← آثار نگاشته شده در باب علوم قرآنی نویسنده در معرفی آثار نگاشته شده در باب علوم قرآنی در قرن اول و دوم هجری به آثاری چون: غریب القرآن، مسائل نافع بن ازرق و اللغات فی القرآن اشاره می‌کند. در قرن سوم از آثاری چون « اختلاف اهل الکوفه و البصره و الشام فی المصاحف »، « الجمع و التثنیه فی القرآن »، «لغات القرآن، «الترغیب فی علم القرآن»، « معانی القرآن »، « مجاز القرآن »، « فضائل القرآن »، «الناسخ و المنسوخ»، « اسباب النزول » و... یاد می‌کند. در قرن چهارم که قرن شکوفایی علم و دانش است از آثاری چون: اعجاز القرآن فی نظمه و تالیفه،نظم القرآن ،المصاحف ، رساله فی القرائات ، عجائب علوم القرآن و... یاد می‌کند. از آثار قرن پنجم به اعجاز القرآن، تلخیص البیان فی مجازات القرآن ، تلخیص البیان و... اشاره می‌کند. و در قرن ششم المفردات فی الفاظ القرآن ،البرهان فی توجیه متشابه القرآن و... معرفی شده و در قرن هفتم از آثاری چون:نهایه الایجاز الی درایه الاعجاز ،البرهان فی قرائه القرآن و... نام برده شده است. قرن هشتم آثاری چون:البرهان فی تناسب القرآن ، فواصل الآی، العلم باسباب النزول و... قرن نهم تفسیر غریب القرآن ،السهل فی قرائه السبع ، التبیان فی تفسیر غریب القرآن و... ، قرن دهم،التحجیر فی علم التفسیر ،الاتقان فی علوم القرآن ،مترک الاقران فی اعجاز القرآن و... ، قرن یازدهم: اربعون حدیثا فی فضائل القرآن، قلائد المرجان فی الناسخ و المنسوخ من القرآن و... ، قرن دوازدهم: بحار الانوار، مقدمه تفسیر «البرهان فی تفسیر القرآن»، اتحاف فضلاء البشر فی القرائات الاربع عشر و... قرن سیزدهم. حجیه ظواهر الکتاب و عدم تحریفه، کشف الاسرار النورانیه القرآنیه... و قرن چهاردهم که قرن تحول و دگرگونی در پژوهشهای مربوط به دین و معارف دینی است، آثاری چون: تاریخ القرآن، تاریخ قرآن، بحوث فی تاریخ القرآن و... را در خود جای داده‌اند. ساختار کتاب کتاب مشتمل بر یک «درآمد» و ۱۳ بخش می‌باشد نگاشته‌های علوم قرآنی قرن اول و دوم هجری در بخش اول و نگاشته‌های سایر قرون در بخشهای بعدی (۱۲ بخش باقی مانده) مورد بررسی قرار گرفته است. در پایان کتاب فهرست اعلام و فهرست کتابها نیز آمده است. در انتهای بخش پایانی کتاب تحت عنوان یک نکته (نگاهی به آغاز وحی در کتابهای تاریخ قرآن) روایات وارده در مورد چگونگی آغاز وحی بر پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم مورد بررسی قرار گرفته است.