شیعیان امامیه انگلستان

انگلستان این کشور از سمت شمال به اقیانوس اطلس ، از مشرق به دریای شمال ، از جنوب به دریای مانش ، و از مغرب به دریای ایرلند منتهی می شود که همهء این دریاها جزو اقیانوس اطلس به شمار می آیند. آب و هوای بریتانیا مرطوب و معتدل است و هوای آن اغلب مه آلود و دویست روز از سال بارانی و ابری است . پایتخت این کشور شهر لندن است که پس از مکزیکوسیتی ، نیویورک و توکیو پرجمعیت ترین شهر دنیا به شمار می آید. انقلاب صنعتی برای نخستین بار در انگلستان واقع شد، و این کشور را به اولین کشور صنعتی با یک اقتصاد منحصر به فرد در سطح جهان تبدیل کرد. جامعهء انگلیس از سه ملیت ویلزی ، اسکاتلندی و انگلیسی تشکیل شده است . مسلمانان بیش از چهار قرن است که در انگلستان سکونت دارند، اما اولین مسجد رسمی برای فعالیت های دینی مسلمانان در منطقهء ولز و در شهر کاردیف در اوایل قرن بیستم تأسیس شد. با این حال ، حضور محسوس و گستردهء اسلام در جزیرهء انگلستان در دهه های ۱۹۵۰ تا ۱۹۶۰ آغاز شده است . نخستین گروه از مسلمانان ، که کارگران مورد نیاز بودند، از شبه قاره هند، بنگلادش ، پاکستان و کشمیر به بریتانیا آمدند و در کارخانجات صنعتی به کار مشغول شدند. نسل دوم و سوم این گروه که فرزندان متولّد شده آنها در بریتانیا هستند از تحصیلات بهتری برخوردارند و در مشاغل مختلف تخصصی به کار اشتغال دارند. البته در میان مسلمانان انگلیس ، تاجران و روشنفکران موفق نیز وجود دارند. وجود دو بنیاد مهم اسلامی شورای اسلامی اروپا و بنیاد اسلامی در انگلیس ، این کشور را از دیگر کشورهای اروپایی متمایز کرده است . همچنین وجود شمار زیادی از دانشجویان مسلمان در انگلیس و محل دیدار مسلمانان سرشناس در این کشور به این مهم کمک شایانی کرده است . حدود هزار مسجد و مرکز اسلامی در انگلیس وجود دارد. اکثر این مساجد دارای ساختمان هایی است که با ایجاد تغییراتی به مسجد تبدیل شده اند و برخی از آنها قبلاً کلیسا، کنیسه ، انباری و در مواردی منازل شخصی بوده اند. در لندن ده مسجد بزرگ وجود دارد که ظرفیت نمازگزاران آن به بیش از دوهزار نفر می رسد. بزرگ ترین مسجد لندن به ریجنز پارک معروف است که در کنار پارک ریجنز قرار دارد و بیش از پنج هزار نمازگزار را در خود جای می دهد. نزدیک به صد مسجد مجهز به کتابخانه های نسبتاً غنی در این کشور وجود دارد. مساجد انگلیس اغلب دارای امکانات آموزشی و رفاهی از جمله کلاسهای آموزش قرآن ، عربی حدیث ، تفسیر، و مشاوره خانوادگی و فعالیت های ورزشی است . یکی از ویژگی های فعالیت های مساجد انگلستان ، قرائت مرتب روایات و احادیث است . این کار پس از نماز مغرب و عشا انجام می شود. و موجب حفظ و انتقال میراث سنتی مسلمانان می گردد. جمعیت مسلمانان حدود دو میلیون نفر برآورد می شود. از این تعداد نزدیک به ۲۵۰/۰۰۰ (۱۸) نفر شیعه اند که پس از مسیحیان بزرگ ترین گروه دینی انگلیس را تشکیل می دهد. آنها اغلب آسیایی و به طور عمده هندی و پاکستانی اند. بیشترین تعداد مسلمانان در لندن سکونت دارند، اما در شهرهایی مانند بیرمنگام ، منچستر، لِسْتِر، لیورپول اقلیت های قومی آنجا را تشکیل می دهند. بیش از نیمی از جمعیت شیعیان در شهر لندن و اطراف آن زندگی می کنند و دیگران در شهرهای منچستر، بیرمنگام ، گلاسگو، نیوکاسل ، ادینبرو و... زندگی می کنند. شیعیان در انگلیس در اقلیت مطلق اند. شیعیان در مقایسه با دیگر فرقه ها از نظم اجتماعی و گروهی بیشتری برخوردارند. ضمن اینکه سازمان ها و مراکز و تشکل های اجتماعی پیروان اهل بیت ، افزایش قابل توجهی داشته است . در حال حاضر، دو فرقه در انگلیس از نظر کثرت و سازماندهی چشمگیرترند: دسته اول شیعیان خوجه که هندی آفریقایی تبارند و دستهء دوم پاکستانی ها و بنگلادشی ها. شیعیان خوجه اثناعشری که با این عنوان در حدود صد سال پیش پدید آمده اند، متشکل از جماعت هایی پراکنده در سراسر دنیایند که به گونه ای تشکیلاتی در پی حفظ عقاید و آداب و سنن خویش اند. آنان در گروه های کم جمعیت پس از استقرار در منطقه یا شهری ، بی درنگ به تشکیل یک جماعت اقدام می کنند. این جماعت احداث مسجد، امامباره و مدرسه اسلامی را در اولویت قرار می دهد و با جمع آوری کمک از اعضا، به تدریج ساختمان این مجموعه را به پایان می برد. این جماعت های کوچک به وسیلهء انتخابات ، مسئولان خود را بر می گزینند. عالی ترین سازمان هماهنگ کنندهء خوجه های شیعیان اثناعشری در جهان ، فدراسیون جهانی جوامع مسلمانان شیعهء خوجهء اثناعشری نام دارد که فدراسیون های منطقه ای ، خط مشی سیاسی و مذهبی خود را از آن اخذ می کنند. از نظر اجتماعی ، شیعیان خوجهء اثناعشری بسیار سیستماتیک عمل می کنند و تابع نظم و مقررات خاص خود هستند. برای مثال ، آنان به حفظ آداب و سنن و ازدواج درون گروهی و انسجام جامعهء کوچک خود بسیار معتقدند و بر این باورند حفظ هویت و اصالت جامعهء کوچک آنان مستلزم پایبندی به قوانین جماعت و فدراسیون است . این خصلت انزواطلبی شیعیان خوجه ، یکی از بارزترین خصوصیات اخلاقی و اجتماعی آنان است . یکی از مراکز این شیعیان با نام محفل علی (ع ) در غرب لندن قرار دارد که اغلب از مسلمانان شیعهء تحصیل کرده طرفدار انقلاب اسلامی ایران و زعامت امام خمینی ; تشکیل شده و در جذب جوانان نیز موفق بوده است . محفل علی (ع ) جلسه ای هفتگی داشته و مراسم آن همواره با تحلیل از اوضاع سیاسی جهان اسلام ، جهان عرب و ایران همراه است . افزون بر آن ، شب های جمعه دعای کمیل و در مناسبت های مختلف ماه رمضان ، محرم ، اعیاد و... جلسات ویژه برگزار می شود. این مرکز، افزون بر محل عبادت ، به صورت کانونی برای فعالیت های فرهنگی ، ورزشی و ادبی در آمده است . گروه سنتی شیعیان خوجه در محلهء استن مور لندن استقرار دارند که دارای حسینیه و در اصطلاح آنها امامباره اند. این گروه با پایبندی شدید بر رعایت تشریفات و آداب دینی و مذهبی ، بر حفظ تعصبات و رسوم قومی خوجه نیز اصرار می ورزند. آنها سابقاً از مقلّدان مرحوم آیهالله خویی (ره ) بوده و اکنون نیز از مقلّدان آیهالله سیستانی می باشند. این جماعت در مقایسه با دیگر گروه های شیعی انگلیس ، دارای برنامه های منظم و امکانات بهتری اند و با توجه به استقرار حسینیه یادشده در حومه لندن ، از فضای وسیع و امکانات جانبی بسیار خوبی برخوردارند. مراکز اسلامی و مساجد و سازمان های اسلامی انگلیس با توجه به زبان و قومیت اعضا به سه دسته عمده تقسیم می شوند: ۱٫ مراکز عرب زبان ها: مانند مجمع اهل بیت (ع )، مسجد امام حسین (ع )، مرکز اسلامی وابسته به حزب الدعوه، مؤسسه خیریه آیت اللّه خویی (ره )، حسینیهء المصطفی ، دارالحکمه، حسینیهء رسول اعظم (ص )، حرکت آزادی بخش بحرین و ... . ۲٫ مراکز اردو زبان ها: مانند ادارهء جعفریه ، محفل علی (ع )، حسینیهء استن مور، مرکز حیدری ، اسلامیک میشن ، امام میشن ، مرکز آموزشی اسلامی شیعه ، مرکز المهدی ، شورای جهانی امور مامیه و... . ۳٫ مراکز فارسی زبان ها: مانند مرکز اسلامی انگلیس (وابسته به بیت شریف رهبری مد ظلّه )، کانون توحید لندن ، مجمع اسلامی جهانی (وابسته به بیت آیهالله گلپایگانی ره )، مرکز المهدی ، مؤسسه اسلامی منچستر، حسینیهء نیوکاسل ، مؤسسه خیریهء آیت اللّه خویی و ... . در زمینه آشنایی با بعضی از مراکز اسلامی شیعی انگلیس ، مطالب زیر قابل ارائه است : الف ) مرکز اسلامی انگلیس این مرکز در دسامبر ۱۹۹۵ برابر با آذر ۱۳۷۴ زیر نظر آیت اللّه شیخ محسن اراکی(نماینده وقت مقام معظم رهبری مدظله در انگلیس) تأسیس شد. مؤسسهء یادشده که در غرب لندن واقع است ، زمینه های مذهبی ، آموزشی و ارشاد را به شرح ذیل برای عموم فراهم آورده است : فعالیت های دینی ; برنامه های آموزشی و تربیتی ; بخش تحقیقات اسلامی Home Page ; توزیع و انتشارات (این مرکز ماهنامه ای به زبان عربی با عنوان موضوعات اسلامی منتشر می سازد); کتابفروشی ; مؤسسات وابسته به مرکز اسلامی نیز عبارت اند از: دارالقرآن ، مؤسسهء مطالعات اسلامی ، کانون جوانان فجر و بخش خواهران . این مرکز از چهار معاونت فرهنگی ، پژوهشی هماهنگی ، حوزه و اعزام تشکیل شده که هر کدام وظایف خاص خود را دنبال می کند. اکنون حضرت حجهالاسلام والمسلمین حاج شیخ اسماعیل معزّی به اداره آن مشغولند. ب ) مؤسسهء آیت اللّه خویی (ره ) این مؤسسه در روز عید غدیر ۱۳۷۱ در شمال شهر لندن منطقهء کِیلبِرْن افتتاح شده است . مرکز یادشده قبلاً کلیسا بوده و پس از تعمیرات اساسی به وسیلهء بنیاد الخویی به تالاری زیبا و جدید برای سخنرانی ها و برنامه های مذهبی تبدیل شده است . مهم ترین برنامه های این مرکز، اجرای مراسم مذهبی نماز جمعه ، دعای کمیل ، برپایی اعیاد و سوگواری مذهبی ، تربیت و اعزام مبلغان مذهبی است . مؤسسهء آیت اللّه خویی بر تعلیم و تربیت و تعاون اجتماعی تأکید دارد و در این زمینه خدمات قابل توجهی را عرضه کرده است . این مؤسسه اهداف ذیل را دنبال می کند: برنامهء امداد و اسکان : تأمین مسکن برای افراد بی بضاعت ، ساخت درمانگاه ، دارالایتام و ... . برنامه های آموزشی : شامل تأسیس مدارس ، کتابخانه و مراکز مطالعات و تحقیقات در نقاط مختلف جهان . مؤسسهء الخویی دو دانشگاه بزرگ اسلامی در شهرهای اسلام آباد پاکستان و بمبئی هند تأسیس کرده است . این بنیاد توجه خاصی به توسعهء مهارت های فنی دارد. به همین دلیل ، با مراکز و مؤسسات فنی و حرفه ای مختلف همکاری نزدیک دارد. این بنیاد برای تربیت طلاب به تأسیس حوزهء علمیه در لندن و برخی شهرهای دیگر اقدام کرده است ; مانند حوزهء علمیهء الخویی در حسینیهء استن مور لندن . البته حوزه های علمیهء دیگری نیز در انگلیس فعال اند; مانند حوزهء علمیهء امام حسین (ع ) وابسته به مرکز اسلامی انگلیس ، کالج شهرستانی ، جامعهء المنتظر در منچستر، حوزه علمیه المهدی در بیرمنگام و حوزهء علمیهء القائم . کلید واژگان (برچسب ها): شیعیانانگلستانآیهالله سیستانی منبع: اخبار شیعیان > مرداد ۱۳۸۵، شماره ۹ ، صفحه ۴۵