آیین نیایش در قرآن

آیین نیایش در قرآن

واژۀ دعا در ادبیات دینی در عین سادگی معنا، یکی از عمیق‌ترین مفاهیم عرفانی را دربردارد. نقش دعا در تربیت انسان، کم‌تر از نقش وحی و کتاب‌های آسمانی نازل شده از جانب خدا نبوده و به همین دلیل به آن لقب "قرآن صاعد" داده‌اند. دعا تنها سرمایۀ عبد فقیر در محضر رب غنی است. در جهان‌بینی الهی همه فقیرند و تنها پروردگار، غنی است، پس هیچ‌کس نباید بپندارد که از دعا بی‌نیاز است. بحث دعا در قرآن کریم از مهم‌ترین بحث‌ها است. قرآن علاوه بر بیان حقیقت، دعا و نقش آن در زندگی انسان، جلوه‌ای از دعاهای بندگان خالص را عرضه می‌کند. تا از آن الگو گرفته و به فیض الهی نایل شویم. نگارنده در کتاب حاضر با استناد به آیات به تبیین حقیقت دعا می‌پردازد و برخی مسائل مربوط به دعا از قبیل شرایط استجابت دعا، اهمیت دعا و... را مطرح می‌نماید. در بخشی از کتاب نیز به دعاهای پیامبران و اولیای الهی اشاره می‌کند. این کتاب در شش فصل تنظیم شده است. در فصل اول معناشناسی شامل دعا در لغت، اصطلاح، مشتقات، وجوه معانی دعا، ارتباط و فرق طلب و دعا، مشتقات و وجوه معانی استغفار در قرآن، ارتباط استغفار با دعا مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل دوم اهمیت و ضرورت دعا تبیین شده و در فصل سوم مقدمات و شرایط استجابت دعا مورد بحث قرار گرفته است. نویسنده در فصل چهارم به مضامین دعاهای قرآنی شامل استغفار و شرایط آن، طلب رزق و روزی در دنیا و آخرت، طلب امنیت و طلب صبر و پیروزی پرداخته است. همچنین هشت استدلال قرآنی بر نفی طلب آمیخته با شرک در فصل پنجم بیان شده است. و در فصل پایانی نیز توسل به اولیای خدا را با مفهوم شناسی واژه وسیله، توسّل عامّ و خاصّ، مفهوم و مصداق وسیله در قرآن و پاسخ به اشکالات بیان نموده است.