بررسی تطبیقی مفهوم و آثار اضطرار در حقوق مدنی

بررسی تطبیقی مفهوم و آثار اضطرار در حقوق مدنی

کتاب حاضر که به موضوع اضطرار در حقوق مدنى اختصاص یافته است، به انگیزه مطالعه تطبیقى در این زمینه و با هدف آشنایى با قواعد متفاوتى که در نظام‏هاى مختلف حقوقى در این مورد ارائه شده، تدوین یافته است. امید است طرح آن‏ها بتواند ضمن نشان دادن غناى منابع حقوقى اسلامى، دانش‏جویان و محققان حقوق را با راه حل‏هاى موجود در نظام‏هاى دیگر حقوقى آشنا سازد. اگر چه نگارنده خود را مبرا از خطإ؛ ّّى نمى ‏بیند، ولى در حد امکان کوشش شده است تا با تأمل در متون فقهى و الهام از حقوق خارجى و با استفاده از آراى صاحب‏نظران و استادان حقوق، مقررات و قوانین موضوعه ایران در این مورد به نحوى تفسیر شوند که با نیازهاى حقوقى جامعه منطبق باشند. دغدغه خاطر مؤلف بر این بوده است که استدلال‏ها و نتیجه‏گیرها به گونه‏اى باشند که ضمن جانب‏دارى از عدالت، از منطق حقوقى به دور نباشند و در تطبیق آن‏هابا فقه اسلامى، موازین شرعى لحاظ شده باشند. دست آورد این تحقیق مطالبى است که در یک مقدمه و سه بخش ارائه خواهد شد. مقدمه در دو قسمت، تحت عنوان «مفهوم اراده و اختیار و اهمیت آن دو در اعمال حقوقى» بیان خواهد شد تا زمینه ورود به مباحث اصلى آماده شود. در بخش نخست، ضمن روشن نمودن مفهوم «اضطرار»، تاثیر آن را بر «اراده» بیان خواهیم کرد و در این میان از مقایسه با «اکراه» مدد مى‏جوییم. در بخش دوم، به بررسى نقش اضطرار در اعمال حقوقى خواهیم پرداخت و پس از طرح مبانى مورد نیاز، نخست تأثیر اضطرار برقراردادها، سپس تاثیر آن بر ایقاعات مورد بررسى قرار مى‏گیرد. در بخش پایانى کتاب، پس از طرح مبانى فقهى - حقوقى مسئولیت مدنى، تاثیر اضطرار را در این مورد بیان مى ‏نماییم. در این مورد، اوّل، قاعده کلى را استنباط نموده، سپس پاره‏اى از مسائل را مورد به مورد مطرح و راه حل مناسب هر یک را با توجه به قاعده کلى اصطیادى بیان خواهیم کرد.