تاریخ خلفا

تاریخ خلفا

این اثر، کاوشی است در تاریخ خلفا از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله تا پایان دولت اموی و نیز زندگانی برخی از امامان شیعه که به شیوه تحلیلی و گزارشی نگارش یافته است. مولف در این کتاب کوشیده است تا با استناد به منابع شیعه و سنی و پژوهشی در حوادث و شخصیت‏های مختلف و موثر، تحلیلی از دوران خلافت تا زوال امویان ارایه دهد. اهم عناوین کتاب عبارت‏اند از: داستان سقیفه، حذف علی علیه السلام از خلافت، بررسی رویدادهای زمان خلفای نخستین، ارایه تصویری از اخلاقیات، اندیشه‏ ها، فتوحات، شیوه حکومتی خلفا و چگونگی مرگ آنها، کاوش پیرامون دوران امامت و خلافت علی علیه السلام و امام حسن علیه السلام، دوره حکومت معاویه، نقش و چگونگی حضور تشیع در این دوران، نحوه رویارویی علی علیه السلام با دشواری‏های زمان خلافت، دلایل صلح امام حسن علیه السلام، زمینه پیدایش و ویژگی‏های خوارج، سرکوب حرکت‏های شیعی توسط معاویه و تلاش او برای موروثی کردن خلافت، چگونگی و علل و انگیزه‏ها و آثار سیاسی و عناصر موثر در نهضت کربلا و شهادت امام حسین علیه السلام. بررسی واقعه حره، جنبش توابین و قیام مختار، تحلیل وقایع دوران حکومت مروانیان، پژوهش پیرامون نقش و نحوه برخورد و مبارزه امامان شیعه با حکومتگران عصر خود در عرصه‏های مختلف، بررسی قیام زید بن علی و یحیی بن زید، قیام‏های علویان، وضعیت شیعیان و علویان در دوران بنی امیه، شورش عبدالرحمن بن محمد بن اشعث و یزید بن مهلب و شورش‏های سیاسی و اجتماعی دیگر، عقاید فکری و سیاسی مروانیان و فتوحات زمان آنها، وضعیت فرهنگی و اجتماعی و سیاسی آن دوران، جریانات درونی شیعه و چگونگی پیدایش فرق و مذاهب و گزارشی از زندگانی امام سجاد علیه السلام. «تاریخ خلفا» در واقع کتاب دوم از اثری دو جلدی ست با عنوان تاریخ سیاسی اسلام که بطور مفصل به تاریخ اسلام از پیامبر اکرم (ص) تا آغاز حکومت امویان پرداخته است؛ جلد اول کتاب با عنوان سیره‌ پیامبر به دوران حیات مبارک حضرت رسول (ص) پرداخته است و جلد دوم نیز همانگونه که از عنوانش پیداست شرح ماجراهایی ست که در دوران خلفای راشدین گذشته است. رسول جعفریان برای نوشتن این تاریخ که با رویکردی تحلیلی و سیاسی به تاریخ اسلام از منابع متعدد و دست اولی در نوشتن این کتاب بهره جسته است و به شیوه تحلیلی و گزارشی نگارش یافته است. جعفریان در این کتاب تنها به منابع شیعی بسنده نکرده بلکه کوشیده با کنار هم قرار دادن منابع معتبر شیعه و سنی به حقایق تاریخی این دوران دست یافته و تصویری مبتنی بر واقعیت از صحابه پیامبر به ویژه در دوران پر تلاطم پس از رحلت پیامبر ارائه کند. دورانی که منشاء اصلی اختلاف میان شیعیان و اهل سنت به حساب می آید. با توجه به آنچه اشاره شد کتاب دوم از این مجموعه دو جلدی با توجه به پرداختن به مباحث مهم و مناقشه برانگیز میان اهل سنت و شیعیان، دارای اهمیت بسیار است و نه فقط در چگونگی بیان رخ دادهای این دوره که در نحوه ارجاع و چینش منابع نیز از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.