مبانی دینی و سیاسی برائت از مشرکان

مبانی دینی و سیاسی برائت از مشرکان

این اثر با عنوان «مبانى دینى و سیاسى برائت از مشرکان» اجابتى به این دعوت بود. قبل از ورود به بحث، ذکر نکاتى به عنوان مدخل ورود به بحث، خالى از فایده نیست: ۱ ـ این بحث، به مقدار ثلثِ حجمِ فعلى و با عنوان «مبانى دینى برائت از مشرکان» در قالب یک مقاله، براى فصلنامه «میقات حج» نوشته شد، سپس با نگرشى جامع و با تجدیدنظر در پاره اى محورها و به صورت نوشتار حاضر تحت عنوان «مبانى دینى و سیاسى برائت از مشرکان» به رشته تحریر در آمد. این بحث در دو بخش «مبانى دینى» و «مبانى سیاسى» برائت از مشرکان، و یک «خاتمه» که عهده دار پاسخگویى به پاره اى از شبهات و اشکالات است، تنظیم شده است. ۲ ـ صناعت بحث اقتضا مى کرد که لااقل سه فصل اوّل که از مبادى تصوّرى بحث شمرده مى شوند، در مقدمه بیاید، اما چون از یک طرف با استفاده از منابع دینى تبیین شده اند و از طرف دیگر پیوستگى فراوانى با موضوع مقاله دارند، در ابتداى بخش اول مطرح گردید. ۳ ـ قرآن و عترت، منابع اصلى این مقاله اند، هرچند سیره علمى و عملى پیامبران و ائمه طاهرین (علیهم السلام) با الهام از قرآن و تاریخ، مأخذ دیگرى براى آن محسوب مى شوند. ۴ ـ از آنجا که مباحث سیاسى در این بحث، از مباحث دینى جدا نیستند، علاوه بر مبحث مستقل «مبانى سیاسى برائت» در لابلاى مباحث بخش اول نیز مى توان ابعادى از سیاست اسلام و نکاتى از سیاست حج را مشاهده کرد. ۵ ـ در هر دو بخش، ابتدا پیوند دین یا سیاست با «برائت از مشرکان» و جایگاه آن در دین و سیاست مطرح گردیده، سپس بحث در حج و شؤون مختلف این تکلیف عبادى ـ سیاسى پى گیرى شده است. ۶ ـ نصوص و ادلّه اى که در قرآن و عترت مى تواند به نحوى «مبنا» یا «دلیل و پشتوانه» اى بر «اعلان برائت از مشرکان» باشد، مورد بحث قرار گرفته است، گرچه آیات و احادیث، دلالت یکسانى بر مطلب ندارند، برخى نص، برخى ظاهر و بعضى دیگر مؤیّدى بر ضرورت انجام این تکلیف دینى و سیاسى است. چنانکه برخى بالمطابقه، بعضى بالتضمّن و بعضى دیگر بالالتزام دلالت دارند. ۷ ـ در شرح و تفسیر آیات، افزون بر تفاسیر عالمان شیعى، به پاره اى از تفاسیر دانشمندان اهل سنت نیز مراجعه گردیده تا آراء و نظریات آنان نیز در این بحث تقدیم شود و بر «جاهلان متنسک» و «عالمان متهتک» معلوم گردد که تکلیف «برائت از مشرکان» اختصاص به مکتب تشیّع ندارد، بلکه دانشمندان اهل سنت نیز آن را جزئى از دین مى دانند. ۸ ـ درتاریخ اسلام، هیچ عالم اسلامى را نمى توان یافت که به قدر رهبر کبیر انقلاب اسلامى، حضرت امام خمینى (قدس سره) به احیاى نظرى و عملى این اصل توحیدى پرداخته باشد. بسیارى از مباحث این نوشتار نیز با الهام از دیدگاههاى ناب ایشان مطرح و پیگیرى شده و در فصلهاى مختلف مورد استشهاد قرار گرفته است. البته بسیارى از دانشمندان مذاهب اسلامى، «برائت از مشرکان» را جزو اصول اساسى دین مى دانند، هرچند از احیاى آن در موسم حج و سرزمین وحى و پایگاه توحید غافل و یا ناتوانند. ۹ ـ این مقاله تنها مدخلى است بر این مبحث اساسى، که قرنها گردوغبار غربت بر آن نشسته است. هرچند به همت احیاگر حج ابراهیمى در عصر حاضر، تا حدّى «انزوا و غربت» از چهره آن برگرفته شده، اما تبیین نظرى و ارائه مبانى آن براى جوامع اسلامى، که قدمى در راه تشریح زوایاى «اسلام ناب محمدى (صلى الله علیه وآله) » و تفکیک آن از «اسلام آمریکایى» است، محتاج تلاش پژوهشگران و محققان معتقدى است که سوداى اعتلاى اندیشه هاى حضرت امام خمینى (قدس سره) را در سر دارند.