อาเราะฟะฮฺดินแดนแห่งการดุอาอฺ

บทคัดย่อ : วันอาเราะฟาตคือ วันแห่งการดุอาอฺและกลับตัวกลับใจ แม้ว่าในวันนี้ตามรายงานกล่าวว่า เป็นมุสตะฮับ ให้ถือศีลอด แต่ถ้าการถือศีลอดเป็นสาเหตุทำให้ร่างกายอ่อนแอ จนบุคคลนั้นไม่อาจอ่านดุอาอฺต่างๆ ในวันนี้ได้ ดังนั้น เขาจะต้องไม่ถือศีลอด เพื่อเก็บพละกำลังไว้อ่านดุอาอฺ ฉะนั้น ในวันอาเราะฟะฮฺ ดุอาอฺ จึงมีความสำคัญยิ่งกว่าการถือศีลอดมุสตะฮับ เสียด้วยซ้ำไป[1] วันอาเราะฟาตปีหนึ่งมีแค่วันเดียว เหมือนค่ำคืนแห่งอานุภาพ (ลัยละตุลก็อดรฺ) ปีหนึ่งมีอยู่เพียงคืนเดียว ดังนั้น มวลผู้ศรัทธาไม่ควรพลาดโอกาสต่อวันสำคัญเหล่านี้ ทว่าควรให้ความสำคัญ และมีความกระตือรือร้น ทั้งบอกกล่าวและชักชวนให้บุตรหลานของตนได้มีส่วนร่วมในวันเวลาดังกล่าว โดยพร้อมเพียงกัน คำสำคัญ : ฮัจญฺ,อาเราะฟาต, ดุอาอฺ, ความใกล้ชิด, หัวข้อ : อาเราะฟะฮฺดินแดนแห่งการดุอาอฺ บทนำ : เมื่อกล่าวถึงสถานที่ ที่เหมาะสมต่อการดุอาอฺคงจะไม่มีใครสามารถลืมเลือน ทุ่งอาเราะฟาต ได้อย่างแน่นอน เนื่องจากเป็นหนึ่งในสถานที่ ที่ได้รับการยกย่องว่าดุอาดฺจะถูกตอบรับ บทบาทที่แท้จริงของดุอาอฺคือ การไปถึงยังความเมตตาอันกว้างไพศาลของอัลลอฮฺ ท่านอิมามซอดิก (อ.) กล่าวว่า “ดุอาอฺคือสถานแห่งการตอบรับ ประหนึ่งหมู่เมฆคือขุมคลังแห่งสายฝน”[2] เป็นที่ชัดเจนตามคำกล่าวของท่านอิมามที่ว่า เฆมคือขุมคลังแห่งสายฝน และดุอาอฺก็เป็นสถานแห่งการตอบรับ อีกนัยหนึ่งกล่าวได้ว่า การตอบรับนั้นซ่อนอยู่ในบทดุอาอฺ ประหนึ่งสายฝนที่ซ่อนอยู่ในหมู่เมฆ ดังนั้น ถ้าบุคคลหนึ่งมีความคิดบริสุทธิ์ มีความจริงใจ มีความรู้และความเข้าใจ ถ้าเขาดุอาอฺเหมือผู้อื่นที่ดุอาอฺ แน่นอน ดุอาอฺของเขาจะถูกตอบรับ ชัยชนะที่สำคัญของบรรดาศาสดา (อ.) ส่วนหนึ่งมาจากความสิริมงคลของดุอาอฺ เนื่องการใช้กำลังหรือการปฏิบัติ อาจทำให้ร่างกายได้รับชัยชนะ แต่ดุอาอฺและการวิงวอนทำให้จิตวิญญาณประสบความสำเร็จ ดั่งที่ท่านอิมามริฎอ (อ.) กล่าวแก่เหล่าสหายของท่านว่า “พวกท่านจงใช้อาวุธของเหล่าบรรดาศาสดาเถิด มีผู้ถามท่านว่า อาวุธของบรรดาศาสดาคืออะไร อิมาม (อ.) ตอบว่า “ดุอาอฺ”[3] อาจกล่าวได้ว่าหนึ่งในปรัชญาของการ วุกูฟในทุ่งอาเราะฟาต ของตอนบ่ายวันที่ 9 เดือนซุลฮิจญฺ นั้นก็เพื่อให้ปวงบ่าวได้มีโอกาสดุอาอฺและเตาบะฮฺ ชำระล้างจิตใจตนให้สะอาดบริสุทธิ์ พร้อมกับวิงวอนต่ออัลลอฮฺ (ซบ.) ให้ทรงอภัยโทษแก่ตน ให้ตนสะอาดบริสุทธิ์เหมือนแรกเกิด อาเราะฟะฮฺ ในความหมายหนึ่งจึงหมายถึง การรู้จัก ซึ่งแน่นอนว่าตรงนี้ย่อมหมายถึงการ รู้จักตนเอง ถ้ามนุษย์รู้จักตนเองมากเท่าใด เขาย่อมรู้จักอัลลอฮฺ เพิ่มมากเป็นทวีคูณ ความสำคัญของดุอาอฺ ดุอาอฺ เป็นเพียงสิ่งเดียวที่อัลลอฮฺ (ซบ.) ทรงมอบให้เป็นกรรมสิทธิ์ของมนุษย์ ณ เบื้องพระพักตร์ของพระองค์แล้ว มนุษย์มิได้มีกรรมสิทธิ์ในกิจการใดเลย นอกจากดุอาอฺและความนอบน้อมถ่อมตน ดังคำพรรณนาในดุอาอฺโกเมล วรรคหนึ่งกล่าวว่า يَا سَرِيعَ الرِّضَا اغْفِرْ لِمَنْ لاَ يَمْلِكُ إِلاَّ الدُّعَاءَ โอ้ พระผู้ทรงเร่งรีบในการอภัย โปรดอภัยให้แก่บุคคลซึ่งมิมีสิ่งใด เว้นแต่ ดุอาอฺ[4] ด้วยเหตุนี้ ยามเมื่อเผชิญหน้ากับศัตรูภายใน ไม่มีอาวุธใดจะปราบปรามได้ นอกจากคร่ำครวญ وَ سِلاَحُهُ الْبُكَاءُ “และอาวุธของเขาคือการร่ำไห้คร่ำครวญ” ศัตรูภายนอกเราสามารถกำจัดได้ด้วยอาวุธ ทั้งอาวุธหนักและเบา แต่สำหรับชัยฏอนศัตรูตัวฉกาจที่แฝงอยู่ในจิตใจ มีเพียงการร่ำไห้คร่ำครวญ ณ เบื้องพระพักตร์ของพระองค์เท่านั้น ที่จะสามารถกำจัดให้สิ้นซากไปได้ ด้วยเหตุนี้ บุคคลใดที่ไม่เคยร่ำไห้คร่ำครวญ เขาจึงไม่มีอาวุธประจำกาย และผู้ใดไม่มีอาวุธประจำกาย เขาจะไม่มีวันได้รับชัยชนะอย่างแน่นอน เนื่องจากมนุษย์ตราบที่เขายังมองเห็นแต่ตัวตน เขาจะมองไม่เห็นอัลลอฮฺ เขาจะไม่นอบน้อมถ่อมตนต่อพระองค์ และเมื่อเขาไม่ดุอาอฺ ไม่ร่ำไห้คร่ำครวญต่อพระองค์ เขาก็จะพ่ายแพ้ต่อศัตรูทั้งภายนอกและภายใน ถึงแม้ว่าตลอดระยะของการดำเนินชีวิต จะมีความเหมาะสมกับการดุอาอฺเสมอ แต่ในช่วงเทศกาลฮัจญฺโดยเฉพาะการปรากฏตัว ณ สถานที่อันเฉพาะ จะมีความโชติช่วงและมีมรรคผลเป็นพิเศษมากยิ่งกว่า ต่อการดุอาอฺ และกาวิงวอนต่อพระผู้อภิบาลแห่งสากลโลก ดุอาอฺ นั้นถือเป็นความใสบริสุทธิ์และเป็นที่ยอมรับ ณ พระองค์ ส่วนอิฮฺรอมและกะอฺบะฮฺคือความเสรีและความสะอาด ซึ่งทั้งสองนั้นมีผลต่อการกลั่นกรองให้เกิดความใสบริสุทธิ์ ดังนั้น การดุอาอฺในพิธีฮัจญฺ และดุอาอฺ ณ มีกอตที่กำหนดไว้ ย่อมได้รับผลสะท้อนที่ดียิ่งเสมอ ฉะนั้น ถ้าสังเกตทุกขั้นตอนของการปฏิบัติฮัจญฺ จะพบว่าขั้นตอนเหล่านั้นมีคำสั่งพิเศษให้ดุอาอฺขณะปฏิบัติ ซึ่งความพิเศษที่สุดของการดุอาอฺในพิธีฮัจญฺคือ ดุอาอฺอาเราะฟาต ในทุ่งอาเราะฟะฮฺพร้อมกับประชาชนทั่วสารทิศที่เดินทางมาชุมนุมกัน ณ สถานที่นั้น ด้วยความรักและความนอบน้อมถ่อมตน รายงานจำนวนมากมายกล่าวถึง การกระทำในวันอาเราะฟะฮฺ ขณะที่วุกูฟในทุ่งอาเราะฟาต โดยเฉพาะอย่างยิ่ง วิธีการอ่านดุอาอฺขณะวุกูฟ ซึ่งส่วนหนึ่งของดุอาอฺในวันนั้นคือ ดุอาอฺอาเราะฟะฮฺของท่านอิมามฮุซัยนฺ (อ.) และดุอาอฺของท่านอิมามซัจญาด (อ.) และบางส่วนได้ให้ความสำคัญกับการดุอาอฺให้บุคคลอื่น ซึ่งส่วนใหญ่ของเหล่าบรรดาสหายของอะฮฺลุลบัยตฺ (.อ.) จะทุ่มเทและให้ความสำคัญต่อวันนี้เป็นอย่างมาก พวกเขาจะใช้เวลาส่วนใหญ่ดุอาอฺให้แก่บุคคลอื่น อะลี บุตรของ อิบรอฮีม กล่าวถึงประเด็นนี้โดยเล่าจากบิดาของท่านว่า ได้เห็นอับดุลลอฮฺ บิน ญุนดับ ในอาเราะฟาต ซึ่งเขาได้ยกมือดุอาอฺต่ออัลลอฮฺ เป็นเวลานาน ซึ่งนัยนาทั้งสองเอ่อล้นด้วยน้ำตา ซึ่งฉันไม่เคยเห็นเหล่าสหายคนใดดุอาอฺเช่นนี้มาก่อน เมื่อประชาชนได้เริ่มเคลื่อนย้ายไปยัง มัชอะริลฮะรอม ฉันได้กล่าวแก่เขาว่า ฉันไม่เคยเห็นบุคคลใดดุอาอฺดีไปกว่าท่าน อับดุลลอฮฺ กล่าวว่า ฉันขอสาบานต่ออัลลอฮฺว่า ในเวลานั้นฉันได้ดุอาอฺให้แก่บรรดาพี่น้องผู้ศรัทธา เนื่องจากฉันได้ยินจากท่านอิมามมูซากาซิม (อ.) กล่าวว่า “บุคคลใดก็ตามได้ดุอาอฺให้แก่พี่น้องร่วมศรัทธาของตน จะมีเสียงดังจากข้างๆ บัลลังก์ของอัลลอฮฺว่า จงเพิ่มเป็นทวีคูณแก่เขา 100,000 เท่าในสิ่งที่เขาได้วอนขอ” ฉะนั้น ไม่สมควรดอกหรือที่ฉันจะรับผลบุญของดุอาอฺหนี่งแสนเท่าที่ถูกตอบรับ ด้วยการดุอาอฺให้แก่พี่น้องร่วมศรัทธา[5] ความใกล้ชิดของอัลลอฮฺยังปวงบ่าว ฮัจญฺ คือเหตุนำไปสู่การรู้จัก ซึ่งจะไม่พบในที่อื่นใดอีกเว้นเสียแต่ ทุ่งอาเราะฟาต ดังรายงานที่กล่าวว่า “อัลฮัจญฺคือการรู้จัก”[6] หมายถึงว่า วันอาเราะฟะฮฺและแผ่นดินอาเราะฟาต แต่ละอย่างมีความพิเศษและฐานันดรอยู่ในตัว การไปถึงยังความพิเศษทั้งสองนั้น จะทำให้ผู้แสวงบุญทั้งหลายพบกับความง่ายดาย และจะทำให้เขารับรู้ถึงทั้งสองแม้แต่ในช่วงเวลาอื่นที่มิใช่ฮัจญฺ หรือทุ่งอาเราะฟาต ด้วยเหตุนี้ การที่เราจะเข้าใจถึงความพิเศษและความประเสริฐ ของวันอาเราะฟะฮฺ และทุ่งอาเราะฟาต กล่าวคือ การเตรียมพร้อมตัวเองเพื่อดุอาอฺในวันนั้น ดุอาอฺซึ่งถือว่าเป็นมันสมองของอิบาดะฮฺ[7] สถานแห่งการตอบรับประหนึ่งเมฆที่เป็นขุมคลังแห่งสายฝน”[8] ดุอาอฺ คือสื่อสำหรับการถ่ายทอดความต้องปรารถนา ซึ่งมิได้เกิดจากอารมณ์และอำนาจฝ่ายต่ำ ทว่าด้วยตัวของมันแล้วคือการตอบรับ ในดุอาอฺนั้นเขาไม่เรียกร้องจากใครอื่น นอกจากอัลลอฮฺผู้ทรงมั่งคั่ง ผู้ทรงไพศาล นอกจากพระองค์ผู้ทรงสัมบูรณ์แท้แล้ว เขามิได้วิงวอนขอจากผู้ใดอีก และในเวลานั้นเขามิได้มีเจตนาอื่นใด นอกจากการปลดเปลื้องบรรดาสิ่งปกคลุมทั้งหลาย ด้วยรัศมีนิรันดร์ของพระองค์ เพื่อว่าจิตวิญญาณของเขาจะได้พันธนาการเข้ากับ อำนาจและเกียรติยศของพระองค์[9] ความใกล้ชิดของอัลลอฮฺ (ซบ.) ที่มีต่อปวงบ่าวนั้น มีหลายระดับและหลายขั้นตอน ซึ่งภายในของแต่ละระดับนั้นสามารถนำเราไปถึงยังระดับต่อไป ดังนั้น การติดตามความพิเศษเหล่านี้ในทุกระดับ จะนำเราไปสู่รายละเอียดที่ใหม่กว่า ซึ่งจะทำให้เราใส่ใจเป็นพิเศษในดุอาอฺ แน่นอน ระดับขั้นบางส่วนเหล่านี้ บางส่วนจะมีความใกล้ชิดยิ่งกว่าอีกบางส่วน ซึ่งเมื่อเทียบกับโองการอัลกุรอาน จะทำให้เข้าใจได้ดังนี้ว่า 1-โองการที่ 186 บทบะเกาะเราะฮฺ กล่าวว่า ถึงความใกล้ชิดของอัลลอฮฺที่มีต่อมนุษย์ และดุอาอฺว่า وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْيَسْتَجِيبُواْ لِي وَلْيُؤْمِنُواْ بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ เมื่อปวงบ่าวของข้าถามเจ้าเกี่ยวกับข้า [จงตอบเถิดว่า] ข้าอยู่ใกล้ชิดยิ่ง ข้าตอบรับคำวิงวอนขอของผู้วิงวอน เมื่อเขาวิงวอนต่อข้า ดังนั้น จงตอบรับคำเชิญชวนของข้า และศรัทธาต่อข้า เพื่อพวกเขาจะได้อยู่ในหนทางที่ถูก ถ้าสังเกตโองการจะเห็นว่า ความใกล้ชิดของอัลลอฮฺสมจริงเสมอ เนื่องจากคำตอบที่ปวงบ่าวได้ถามจากท่านเราะซูล (ซ็อลฯ) อัลลอฮฺ คือผู้ตอบโดยตรง พระองค์มิได้ตรัสแก่เราะซูลว่า เจ้าจงตอบพวกเขาเถิด ทว่าพระองค์ทรงตอบล่วงหน้าเราะซูลโดยตรงว่า “ข้าอยู่ใกล้ชิดยิ่ง” อัลลามะฮฺ เฏาะบาเฏาะบาอียฺ อธิบายความหมายของดุอาอฺ ในโองการนี้ไว้ในตัฟซีรอัลมีซาน อย่างลึกซึ้งและงดงามที่สุด โดยกล่าวว่า ประการแรก ที่มาของคำพูดคือ อัลลอฮฺ ซึ่งพระองค์ตรัสในฐานะของบุรุษที่หนึ่ง มิใช่บุรุษที่สาม แน่นอนว่า สิ่งนี้แสดงให้เห็นถึง ความการุณย์พิเศษที่พระองค์ทรงมีต่อประเด็นของดุอาอฺ สอง, แทนที่พระองค์จะตรัสว่า “เมื่อประชาชนได้ถามเจ้า” แต่พระองค์ทรงเลือกใช้ประโยคว่า “เมื่อปวงบ่าวของข้า” บ่งให้เห็นความการุณย์อันอนันต์ของพระองค์ที่มีต่อปวงบ่าว สาม, สื่อกลางในการตอบคำวิงวอนได้ถูกตัดหายไป ซึ่งได้กล่าวตอบโดยไม่มีสื่อกลางว่า “ข้าอยู่ใกล้ชิดยิ่ง” ซึ่งมิได้ตรัสว่า “จงกล่าวเถิดว่าแท้จริงข้า” หรือตรัสว่า “พระองค์ทรงอยู่ใกล้ชิด” สี่, ประโยคดังกล่าวได้เริ่มต้นด้วยคำว่า “อินนะ” แสดงให้เห็นถึงการเน้นย้ำเป็นพิเศษ ห้า, ความใกล้ชิดของอัลลอฮฺ ได้อธิบายด้วยซิฟัต (ลักษณะนาม) ว่า “เกาะรีบ” มิได้อธิบายด้วยคำที่เป็นกริยา ซึ่งบ่งบอกให้เห็นถึงความใกล้ชิดแต่อย่างใด แน่นอนว่า การกล่าวเช่นนี้เน้นย้ำให้เห็นถึง ความเป็นจริงและความต่อเนื่องในความใกล้ชิดของพระองค์ที่มีต่อปวงบ่าว หก,การตอบรับดุอาอฺ พระองค์ตรัสด้วยกริยาที่เป็นรูปปัจจุบันกาลที่ว่า “อุญีบุ” บ่งชี้ให้เห็นถึงความต่อเนื่องในการตอบรับดุอาอฺ เจ็ด, การตอบรับดุอาอฺพระองค์ใช้ประโยคที่เป็นเงื่อนไข (ชัรฏียะฮฺ) ที่ว่า “อิซาดะอาน” กล่าวคือ เมื่อเขาวิงวอนต่อข้า ซึ่งเห็นได้ว่าเงื่อนไขดังกล่าว มิมีประเด็นใดเพิ่มเติมบนประโยคที่กล่าวก่อนหน้านี้ “ดะอฺวะตัดดาอิ” คำวิงวอนขอของผู้วิงวอน ทว่าเสมือนเป็นสิ่งเดียวกน แน่นอน ประโยชน์ของเงื่อนไขเหล่านี้บ่งบอกให้เห็นว่า การตอบรับดุอาอฺนั้น มิได้มีเงื่อนไขหรือกฎเกณฑ์แต่อย่างใด ดังเช่นโองการที่กล่าวว่า [وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ] พระผู้อภิบาลของพวกเจ้าตรัสว่า จงวิงวอนขอต่อข้า เพื่อข้าจะได้ตอบรับพวกเจ้า[10] ดังนั้น ประเด็นทั้ง 7 ประการที่กล่าวมานี้บ่งบอกให้เห็นถึง ความกรุณาและความการุณย์พิเศษที่อัลลอฮฺ (ซบ.) ทรงมีต่อดุอาอฺ พระองค์เน้นย้ำให้เห็นถึง ความแน่นอนและความรวดเร็วในการตอบรับดุอาอฺ ซึ่งทั้งหมดเป็นคุณสมบัติของโองการข้างต้น[11] 2-อัลลอฮฺ (ซบ.) ทรงใกล้ชิดกับปวงบ่าวที่พร้อมหน้ายังพระองค์ ยิ่งกว่าบรรดาผู้ที่อยู่พร้อมหน้าทั้งหลาย เพียงแต่มนุษย์ไม่เข้าใจและรับรู้ไม่ได้ถึงความใกล้ชิดอันเฉพาะพิเศษของพระองค์ وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنكُمْ وَلَكِن لَّا تُبْصِرُونَ “เราอยู่ใกล้ชิดเขายิ่งกว่าพวกเจ้าแต่ทว่าพวกเจ้ามองไม่เห็น”[12] 3- อัลลอฮฺ ทรงใกล้ชิดกับมนุษย์ยิ่งกว่าเส้นชีวิตที่ลำคอของเขาเสียอีก “รานั้นใกล้ชิดเขายิ่งกว่าเส้นเลือดชีวิตของเขาเสียอีก”[13] 4.อัลลอฮฺ ทรงใกล้ชิดกับมนุษย์ยิ่งกว่าตัวของเขาเสียอีก การใคร่ครวญถึงความถูกต้องของความใกล้ชิดระดับนี้ หรือความเข้าใจความหมายที่ถูกต้องนั้น สามารถเข้าใจได้จากคำกล่าวของท่านอิมามอะลี (อ.) ที่ว่า “พระองค์ทรงอยู่ ณ ทุกสรรพสิ่ง ชนิดที่ไม่มีวันแยกแยะได้ และทรงออกจากทุกสรรพสิ่งชนิดที่ไม่มีวันใกล้ชิดได้”[14] ตอนอธิบายโองการที่กล่าวว่า “พึงรู้ไว้เถิด แท้จริงอัลลอฮฺทรงกั้นระหว่างบุคคลกับหัวใจของเขา”[15] บรรดาผู้แสวงบุญทั้งหลายเมื่อได้ติดตามระดับต่างๆ เหล่านี้แล้ว เขาก็จะไปถึงยังจุดสิ้นสุด ทว่าการรับรู้สิ่งเหล่านี้ เป็นคุณสมบัติของผู้เชื่อมั่นในพระเจ้า บริสุทธิ์ใจ และจริงใจต่อพระองค์ ดังนั้น ไม่มีความสงสัยใดๆ ในความใกล้ชิดของอัลลอฮฺ ดังนั้น ผู้ที่ดุอาอฺทุกคน เมื่อเริ่มดุอาอฺให้กล่าว 10 ครั้งว่า “ยาอัลลอฮฺ” หลังจากนั้นให้กล่าวว่า “ยาร็อบบี” และสุดท้ายให้กล่าวว่า “ร็อบบี” คำว่า ยา ซึ่งในภาษาอาหรับเรียกว่า คำนิดา หมายถึงการส่งเสียงร้องเรียก ซึ่งจากเสียงร้องเรียกจะเปลี่ยนเป็นเสียงกระซิบกระซาบแทน (นัจญฺวา) จาก “มะนาดาต” เปลี่ยนเป็น “มะนาญาต” เนื่องจากมนุษย์นั้น ขณะกระซิบกระซาบเขาจะมีความรู้สึกว่าใกล้ชิดยิ่งกว่า และเนื่องจากเขาปรากฏอยู่ ณ เบื้องพระพักตร์ของพระองค์แล้ว จึงไม่จำเป็นต้องส่งเสียงร้องเรียกอีกต่อไป ไม่มีสิ่งขวางกั้นระหว่างพระผู้สร้างกับสิ่งถูกสร้าง ระหว่างปวงบ่าวกับอัลลอฮฺ ไม่มีสิ่งกีดขวางใดๆ ทั้งสิ้น นอกจากความเป็นบ่าว วรรคหนึ่งของดุอาอฺอบูฮัมซะฮฺ ษุมาลียฺ กล่าวว่า “แท้จริงพระองค์มิได้ปิดกั้นพระองค์ให้ไกลห่างไปจากสิ่งถูกสร้าง เว้นเสียแต่ว่าพวกเขาได้ปิดกั้นตัวเองจากพระองค์ เนื่องด้วยการงานของพวกเขา”[16] แม้ว่าในโลกของวัตถุดูเหมือนว่าจะมีสิ่งกีดกั้นระหว่าง พระผู้สร้างกับสิ่งถูกสร้างของพระองค์ แต่ในโลกของจิตวิญญาณแล้ว สิ่งปิดกั้นก็คือสิ่งเดียวกันกับสิ่งถูกปิดกั้น ด้วยเหตุนี้ ระหว่างพระผู้สร้างกับสิ่งถูกสร้างจึงไม่มีสิ่งใดขวางกั้น นอกจากความเป็นบ่าวเท่านั้น[17] ท่านอิมามโคมัยนี (รฎ.) ได้กล่าวถึง บรรดานักแสวงบุญทั้งหลาย ไว้ในหนังสือเซาะฮีฟะฮฺนูร เล่มที่ 20 หน้า 109 ว่า “บรรดาปากกา คำพูด และนักเขียนทั้งหลายไร้ความสามารถในการพรรณนาถึง การขอบคุณในความโปรดปรานอันอเนกอนันต์ของพระองค์ ที่มีต่อประชาโลก พระผู้สร้างผู้ทรงปรากฏรัศมีอันเรืองรองของพระองค์ทั่วทั้งจักรวาล ทำให้โลกแห่งความเร้นลับและเปิดเผย ถูกประดับประดาด้วยความโปรดปรานของพระองค์ สิ่งเหล่านี้ได้มาถึงเราได้ด้วยความสิริมงคลของตัวแทนผู้ถูกเลือกสรรของพระองค์ “อัลลอฮฺ คือรัศมีแห่งฟากฟ้าทั้งหลายและแผ่นดิน”[18] พระองค์ทรงประทานคัมภีร์แห่งฟากฟ้าแก่ผู้เป็น เซาะฟียุลลอฮฺ จนถึง เคาะลีลุลลอฮฺ และจากเคาะลีลุลลอฮฺ จนถึงฮะบีบุลลอฮฺ พระองค์ทรงสั่งสอนแนวทางไปถึงยังความสมบูรณ์ และการบรรลุสู่ความสมบูรณ์แท้จริง ทรงสอนการจาริกจิตใจเพื่อไปสู่พระองค์ ดังที่กล่าวว่า “จงออกจากเคหะสถานของตนเพื่ออพยพไปสู่อัลลอฮฺ” ในหนังสือ ชัรฮฺ 40 ฮะดีซ ท่านอิมามกล่าวถึงประเด็นนี้ว่า “เงื่อนไขของการบังเกิดการจาริกจิตใจคือ การอพยพออกจากบ้านที่มืดมิดแห่งจิตใจ ออกจากอัตตาตัวตน และออกจากความเห็นแก่ตัว ดังเช่นการเดินทางด้วยความรู้สึกจริง จนกระทั่งมนุษย์ไปถึงสถานภาพอันแท้จริงของตน แม้ว่าเขาเพียงแค่คิดว่าจะเดินทาง ก็ให้พูดว่า ฉันเดินทาง แน่นอน การเดินทางจะไม่เกิดสมจริง (การเดินทางตามหลักชัรอียฺ) นอกเสียจากว่าเขาได้ออกจากบ้านแบกสัมภาระของเขาไปด้วย ทำนองเดียวกันการเดินทางของผู้จาริกจิตใจไปยังอัลลอฮฺ หรือการอพยพของความรู้สึกจะไม่มีวันเกิดสมจริง เว้นเสียแต่ว่า เขาได้เดินทางออกจากบ้านที่มืดมิดของจิตใจ” หนังสือเล่มดังกล่าวหน้า 333-334 ท่านอิมามกล่าวถึงประเด็นดังกล่าวว่า “ตราบที่มนุษย์ยังหลงอยู่ในอำนาจฝ่ายต่ำ เขาก็จะยังคงอยู่ในบ้านแห่งความมืดมิดแห่งจิตใจตลอดไป ไม่มีการเดินทางไปสู่พระองค์ ทว่าเป็นผู้พำนักอยู่ในแผ่นดินตลอดกาล เนื่องจากก้าวแรกของการเดินทางไปสู่อัลลอฮฺคือ ละทิ้งความลุ่มหลงแห่งจิตใจ” ดังนั้น มนุษย์ถ้าคาดหวังว่าจะปลดปล่อยตนเองจากสิ่งขวางกั้น เขาต้องเดินทางออกจากตัวเอง ต้องหลีกห่างจากความต้องการของตนเอง เพื่อจะได้ปรากฏสมจริงตามนัยของโองการที่ว่า “ผู้ที่ออกจากบ้านของเขาไป ในฐานะผู้อพยพไปยังอัลลอฮฺ”[19] บุคคลใดไม่เดินทางออกจากตัวเอง เป็นไปได้ที่ความตายอาจพรากเขาให้พ้นจากนรก ไปสู่สวรรค์ แต่เขาจะไม่มีวันไปถึง ญันนะตุลลิกออฺ เด็ดขาด และบุคคลใดถูกช่วยเหลือให้รอดพ้นจากอัตตาตัวตน วิถีอันเร้นลับของพระเจ้าก็จะเปิดขึ้นสำหรับเขา ฉะนั้น ในช่วงเทศกาลฮัจญฺ ขั้นตอนต่างๆ ในการปฏิบัติฮัจญฺ โดยเฉพาะอย่างยิ่งขั้นตอนในทุ่งอาเราะฟาต ถือว่าเป็นโอกาสที่ดีที่สุดหรือโอกาสทองก็ว่าได้ ที่เขาจะได้ปลดปล่อยตนเองให้หลุดพ้นจากอัตตาตัวตน และอพยพออกจากบ้านของอำนาจฝ่ายต่ำ อัลกุรอาน กล่าวอธิบายถึงการอพยพด้านในแง่ของสถานที่ว่า เป็นการอพยพออกจากความตกต่อและความหน้ารังเกลียดทั้งหลาย “จงหลบหลีกให้ห่างไกลจากสิ่งสกปรกโครก”[20] บุคคลที่หนีออกจากความต่ำทรามและความสกปรกโสโครก เขาก็จะรอดพ้นจากความคับแคบทางธรรมชาติ และเมื่อความตายย่างกรายมาถึงเขา อัลลอฮฺ ทรงสัญญาว่า พระองค์จะเป็นผู้ตอบแทนรางวัลแก่เขา[21] สรุป มนุษย์สามารถดุอาอฺได้ทุกที่ เนื่องจากไม่ว่าเขาจะหันหน้าไปทางทิศใด ก็จะพบอัลลอฮฺ ณ ที่นั่น แต่อิสลามสอนให้รู้ว่าหน้าที่ประการหนึ่งของมนุษย์คือ การแสวงหาสิ่งที่ดีกว่า เมื่ออิสลามสอนว่าบนโลกนี้มีสถานที่มากมายที่ดีสุด เหมาะสมต่อการวิงวอนขอดุอาอฺ และอิบาดะฮฺ ซึ่งหนึ่งในนั้นคือ แผ่นดินอาเราะฟาต และเมื่ออยู่ ณ แผ่นดินที่ดีที่สุดแล้ว เราก็ควรทำสิ่งที่ดีที่สุดด้วย นั่นคือการดุอาอฺให้พี่น้องผู้ศรัทธา การวิงวอนขออภัยโทษให้แก่พวกเขา และแก่ตัวเอง [1] บิฮารุลอันวาร เล่ม 94, หน้า 123-124 [2] อุซูลกาฟียฺ เล่ม 2, หน้า 471 [3] อ้างแล้วเล่มเดิม หน้า 468 [4] มะฟาตีฮุลญินาน ดุอาอฺโกเมล [5] อุซูลกาฟียฺ เล่ม 2, หน้า 508, เล่ม 4, หน้า 465. [6] ฮัจญะตุลบัยฎอ เล่ม 2, หน้า 204. [7] บิฮารุลอันวาร เล่ม 90, หน้า 300 [8] อุซูลกาฟียฺ เล่ม 2, หน้า 471 [9] วรรคหนึ่งจากดุอาอฺชะอฺบานียะฮฺ [10] บทฆอฟิร 60 [11] ตัฟซีรมีซาน เล่ม 2, หน้า 30-31 คัดลอกในเชิงสรุปความ [12] บทวากิอะฮฺ 85. [13] บทก็อฟ 16. [14] บิฮารุลอันวาร เล่ม 4, หน้า 27 [15] บทอันฟาล 24. [16] มะฟาตีฮุลญินาน ดุอาอฺ อบูฮัมซะฮฺ ษุมาลียฺ [17] บิฮารุลอันวาร เล่ม 3, หน้า 327 [18] บทนูร, 35 [19] บทนิซาอฺ 100 [20] บทมุดัษษิร 5 [21] บทอันอาม 45