تاریخ پس از ظهور

تاریخ پس از ظهور

اثر عربى سید محمد صدر، شرح وقایعى است که هنگام ظهور امام مهدى(عج) و پس از استقرار دولت او رخ مى‌دهد. ساختار کتاب با دو مقدمه از مترجم و مؤلف آغاز شده و مطالب در سه بخش و هر بخش در چندین فصل، ارائه شده است. مباحث با بیان پاره‌اى از نشانه‌هاى پیش از ظهور، مانند جنگ‌هاى سفیانى، فتنه دجال، کشته شدن نفس زکیه و... آغاز شده و پس از نگاهى به حوادث هنگام ظهور، چگونگى شناخت امام مهدى(عج) و زمان و مکان ظهور بررسى شده است. نویسنده روز ظهور مهدى موعود(عج) را روز برآورده شدن آرزوى تمام انسان‌هاى منتظر دانسته و آگاهى از تحولات آن دوره را حاوى فواید فراوانى ارزیابى کرده و لازم شمرده است. آخرین فصول به چگونگى تأسیس دولت مهدوى و ویژگى‌هاى آن اختصاص دارد و به تحولات آن دوران در عرصه‌هاى سیاسى، علمى، اجتماعى و وفات امام مهدى(عج) پرداخته است. کتاب، جلد سوم از مجموعه چهار جلدى «موسوعه الامام المهدى(ع)» بوده و یکى از منابع ارزشمند در زمینه معارف مهدوى به شمار مى‌آید که در آن به شیوه‌اى نقادانه روایت‌هاى مربوط به حوادث و رویدادهاى پیش و پس از ظهور، مورد بررسى قرار گرفته است. اگرچه ممکن است، برخى مباحث مطرح شده در کتاب، محل بحث و گفت و گو باشد، اما در مجموع این کتاب مى تواند بخش عمده‌اى از نیازهاى جامعه به آثار مستدل و متقن در زمینه معارف مهدوى را برآورده سازد. مقدمه مترجم، ضمن نگاهى به زندگى مؤلف، به این نکته اشاره دارد که سخن از «تاریخ پس از ظهور»، به همان اندازه که جالب و درس‌آموز است، به همان اندازه نیز پُرچالش و لبالب از نادانسته‌هاست؛ زیرا تنها منبع آگاهى از آن، روایات اندکى است که به گشودن روزنه‌اى محدود در برابر دیدگان ما بسنده کرده و در مواردى، داراى مشکلات و کاستى‌هاى فراوانى مى‌باشد. مقدمه مؤلف به بیان اهمیت مسأله تاریخ آینده جهان پرداخته و آن را وامدار بحث درباره امام مهدى(عج) دانسته است؛ زیرا معتقد است این تاریخ، یکى از شاخه‌هاى مباحث مهدویت مى‌باشد. وى پس از توضیح مشکلات موجود در این بحث از قبیل رمزى بودن روایات نقل شده، درباره حوادث آینده و کلى‌گویى آن‌ها، راه‌هاى برون رفت از این مشکلات را بررسى کرده است؛ از جمله رفع آن‌ها از طریق اصول کلى برگرفته از قرآن و سنت. بخش اول، به نشانه‌ها و مقدمات ظهور پرداخته و بعد از بیان مسائل اصلى که روز موعود برمبناى آن‌ها پدید مى‌آید، ارتباط روز ظهور با برنامه کلى الهى براى بشریت را بررسى کرده است. نویسنده در این بخش، درباره نتایج و تأثیرات غیبت کبرى در دوران پس از ظهور، نسبت به خود امام مهدى(عج)، اصحاب و امت اسلامى سخن گفته و معتقد است غیبت کبرى در مفهوم پردامنه‌اش، مى‌تواند سه معنا داشته باشد: به تأخیر افتادن روز موعود تا زمانى دور و موعودى نامعلوم طول عمر امام و معاصر بودن وى با نسل‌هاى بسیارى از امت اسلامى غیبت رهبر و بى‌اطلاعى مردم از شخص او وى تعیین زمان ظهور از نظر شرایط و نشانه‌ها را به معناى تعیین زمان ظهورى که در روایات از آن نهى شده، ندانسته و کوشیده است تا خواننده را از برخى عناوین کلى که تصور مى‌شود، رویکرد عقاید مهدوى بدان سوست، در چهار محور زیر، آگاه سازد: دینى که امام(ع) بدان مى‌گرود و به جهانیان اعلام مى‌نماید. مذهبى که برمى‌گزیند. موضع او در برابر مفاهیمى چون: نژادپرستى، ملى‌گرایى و... شباهت یا عدم شباهت نظام حکومتى مهدوى با نظام‌هاى پیش از ظهور؛ مانند: سرمایه‌دارى و سوسیالیسم. در مبحث بررسى علائم ظهور، هر چند نویسنده معتقد است، در مورد علائمى همچون شورش سفیانى، فتنه دجال و کشته شدن نفس زکیه، در کتاب «تاریخ الغیبه الکبرى» به اندازه کافى بحث کرده، ولى در این بخش، تحلیل جدیدى از آن‌ها بدست داده است. دوم، حوادث دروان ظهور و برپایى دولت جهانى امام مهدى(عج) تا وفات ایشان را بررسى کرده است. عناوین اصلی کتاب شامل: فهرست مطالب ؛ سخن ناشر؛ مقدمه مترجم ؛ مقدمه مؤلف ؛ بخش نخست نشانه ها و مقدمات ظهور؛ بخش دوم حوادث دوران ظهور و برپایی دولت جهانی امام مهدی علیه السّلام تا وفات آن حضرت ؛ بخش سوم جهان پس از امام مهدی علیه السّلام ؛ کتابنامه