تذکره الاولیاء
تذکره الاولیاء
Interpreter :
Publisher :
Publish number :
پنجم
Number of volumes :
1
Publish location :
قم
(0 آرا)
(0 آرا)
تذکره الاولیاء
تَذْکِرَهُ الاَوْلیاء (به معنای یاد دوستان خدا)، کتابی به زبان فارسی از عطار نیشابوری(زنده در۶۱۷ق) در شرح حال ۹۷ تن از مشایخ صوفیه است که با هدف الگوگیری از سیره عملی و گفتاری آنان تألیف شده است. عطار سنی مذهب بوده اما ارادت خاصی به اهل بیت پیامبر اکرم(ص) داشته و کتاب خود را با شرح حال امام صادق(ع) آغاز کرده و با شرح حال امام باقر(ع) پایان برده است. نویسنده نوشتار اصلی: فریدالدین عطار نیشابوری مؤلف تذکره الاولیاء، ابوحامد یا ابوطالب محمد بن ابی بکر ابراهیم بن مصطفی بن شعبان ملقب به فریدالدین، مشهور به عطار است که تاریخ دقیق تولد و درگذشتش دانسته نیست، اما چون تألیف تذکره الاولیاء در حدود سنهء ۶۱۷ق بوده است پس تا سال ۶۱۷ق زنده بوده است. عطار سنی مذهب بوده است اما کتاب خود را با شرح حال امام ششم شیعیان آغاز و با شرح حال امام پنجم به پایان میبرد، حکایت از ارادت او به خاندان پیامبر(ص) دارد. اهمیت تذکره، به معنای کتابی است که در آن شرح حال و آثار کسانی از یک گروه نام برده میشود. مانند شاعران، نویسندگان، دانشمندان و صوفیان. گفته شد که تذکره الاولیاء، کهنترین و معروفترین کتابی است که زیر نام تذکره نوشته شده است. عطار در تذکره الاولیاء، نمونههایی از رفتار، کردار، افکار و گفتار هر عارفی را بیان کرده است. البته تأکید او بر گفتار است و هدفش این بوده که این گفتارها درس عملی برای دیگران باشند.[۴] او بیش از آنکه در صحت روایات دقت کند، به تأثیر تربیتی آنها توجه دارد. از این رو در برخی موارد در ضبط وقایع و صحت مطالب خالی از مسامحه نیست. اصل کتاب و اضافات تذکره الاولیاء، مشتمل است بر مقدمه و ۷۲ باب که هریک به زندگی، حالات، اندیشهها و سخنان یکی از عارفان اختصاص دارد. نخستین باب به حالات و سخنان امام صادق(ع) و آخرین باب به حسین بن منصور پارسی معروف به حلاج. دست نویسهای معتبر تذکره الاولیاء تا قرن دهم، شامل همین مطالب است، اما پس از قرن دهم فصلهای دیگری با عنوان «ذکر متأخران از مشایخ کبار» بر این کتاب افزوده شده که حالات و سخنان ۲۵ تن از عارفان قرنهای چهارم و پنجم را دربر دارد. بیشتر این پیوست از مآخذی برداشته شده که احتمالاً در دسترس مؤلف تذکره الاولیاء نیز بوده و مطالب آن به شیوه تذکره الاولیاء تألیف شده است، از این رو بسیاری از پژوهشگران معاصر، از جمله نیکلسون، آن را جزو اصل کتاب پنداشتهاند. این ملحقات در هیچیک از نسخههای کهن کتاب نیست، و فهرستی هم که عطّار در آغاز کتاب آورده، شامل همان ۷۲ نام است.