معارف اسلامی در جهان معاصر
معارف اسلامی در جهان معاصر
Author :
Publisher :
Publication year :
1388
Number of volumes :
1
Publish number :
پنجم
Publish location :
تهران
(0 آرا)
(0 آرا)
معارف اسلامی در جهان معاصر
اندیشمندان سنت‌گرا در حوزه‌های متفاوت فلسفی، دینی، هنری، معماری، نگارگری و دیگر حوزه‌های فرهنگ دارای افکار و مبانی خاصی هستند که آنان را در برابر اندیشمندان مدرن و پست مدرن قرار می‌دهد. سنت‌گرایان معتقد به حکمت خالده و حقایق فرا زمانی و فرامکانی ادیان هستند و نوعاً به سوی تفسیر عرفانی از ادیان گرایش دارند و تمامی ادیان را دارای وحدت متعالی می‌دانند و به دنبال تفسیر باطنی و سنتی از جهان جدید هستند. بنا به اعتقاد سنت‌گرایان تمامی ادیان همچون دامنه‌های متفاوت کوه را می‌مانند که همه آنها بشر را به قله کوه می‌رسانند و با وجود تنوع و گوناگونی راهها اما در قله که همان الوهیت و کمال بشری است، به وحدت می‌‌رسند. از دیدگاه سنت‌گرایان تمامی ادیان دارای وحدت درونی هستند و نخستین بار فریتهیوف شوئون از آن به «وحدت متعالی ادیان» یاد کرد. به تعبیر دیگر آنان معتقدند، ادیان بیش از یک حقیقت و گوهره ندارند و تنها شرایط تاریخی و اجتماعی موجب شده تا این دین و حقیقت و یا به تعبیر دیگر سنت واحد، چهره‌ها و یا قالب‌های متفاوت به خود بگیرد. در واقع تکثر ادیان به جهت سیر تاریخی بوده نه به جهت باطن و گوهر دین و آن در نزد خدا از وحدت برخوردار است؛ به همین جهت هیچگاه در قرآن از صیغه جمع برای دین استفاده نشده و کلمه «ادیان» نیامده است و همیشه مفرد این کلمه به صورت «دین» ذکر شده است. یکی از مهم‌ترین جریانات فکری معاصر در انتقاد به مبانی مدرنیته در کنار دیگر جریان انتقادی، یعنی رویکرد پست مدرنیسم، اندیشه سنت‌گرایی است. این رویکرد، بر مبانی دینی و عرفانی مبتنی است و پیروان این گرایش فکری، به شدت به تمدن‌ها و ادیان شرقی وفادار می‌باشند. آنان، اندیشه‌های خود را در مقایسه میان سنت و مدرنیته، متفاوت از جریان بنیادگرایی، تجددگرایی، اصلاح‌گرایی دینی، معنویت فرادینی و مهدویت‌گرایی افراطی و امثال آن می‌دانند. در این مقاله، تلاش می‌شود نگرش سنت‌گرایان درباره مباحث مهدویت و نقد مدرنیته و بنیادگرایی با تکیه بر افکار یکی از وفاداران به این جریان فکری، دکتر سید حسین نصر، بیان گردد. نصر نخستین بخش این استراتژی را از طریق تلاشی پیگیر برای نشان دادن گرایش نیرومند ایرانیان و مسلمانان به اندیشه‌ی فلسفی و متافیزیکی دنبال کرد. او در مقام دانشگاهی خود به عنوان استاد فلسفه به آموزش بسیاری از دانشجویان برجسته‌ای کمک کرد که بعضی از آنان، هم د رداخل و هم در خارج از ایران، به صاحب‌نظران فلسفه‌ی اسلامی تبدیل شدند. نصر در مقام رئیس دانشکده و معاون و رئیس دو دانشگاه مهم، در جهت برقراری پیوندهای نزدیک‌تر میان روحانیون و دانشجویان دانشگاه کوشید، و بدین سان وارد شدن شماری از روحانیون فاضل را به محیط دانشگاهی ممکن ساخت. آثار متعدد او در زمینه‌ی زندگی و اندیشه‌ی فیلسوفانی چون ملاصدرا، سهروردی و متفکران اصیل دیگر، خدمت دیگر بود.
