ناسخ التواریخ (امام رضا علیه السلام )

ناسخ التواریخ (امام رضا علیه السلام )

کتاب ناسخ التواریخ یکی از بزرگترین و مشهورترین کتاب های تاریخی مربوط به عصر قاجار است.این کتاب تاریخ را از دوران قبل از هبوط آدم آغاز کرده و مجلدى چند از آن را به ذکر احوال پیامبران و امامان اختصاص داده و از آن پس، تاریخ ایرانِ قبل و بعد از اسلام را با استفاده از آثار مورخان سلف آورده است.که نه جلد آن را میرزا محمدتقی سپهر لسان‌الملک اول تألیف کرده است. مؤلف از سال ۱۲۵۸ ه‌.ق به دستور محمد شاه قاجار و تشویق حاجی میرزا آقاسی مأمور تألیف آن شد. کتاب اول را در دو جلد در ظرف مدت شش سال تدوین کرد و به سال ۱۲۶۳ ه‌.ق به پایان برد. سپس در زمان سلطنت ناصرالدین شاه به تألیف تاریخ قاجاریه دست زد و در سال ۱۲۷۴ آن را به انجام رسانید و مورد پسند شاه واقع شد و پس از پایان دادن آن، به نگارش مجلدات کتاب دوم ناسخ‌التواریخ پرداخت و شش جلد از آن را تألیف کرد. کتاب ناسخ‌التواریخ تألیف میرزا محمدتقی سپهر، با تاریخ قاجاریه جمعاً ۹ جلد است. بخش تاریخ قاجاریهٔ ناسخ‌التواریخ کتاب مستقلی است که از تأسیس حکومت قاجار تا وقایع ده سال اول سلطنت ناصرالدین شاه را در برمی گیرد. سپهر در نگارش بخش قاجاریه از دیده‌ها و شنیده‌های خود و اسناد و مدارک رسمی بهره برده است. بخش قاجار ناسخ‌التواریخ نخستین بار به کوشش جهانگیر قائم‌مقامی در سال ۱۳۳۷ خورشیدی در تهران منتشر شد و در ادامه توسط فرزندش عباسقلی خان سپهر تکمیل شده است. مطالبی که سپهر در این کتاب آورده در یک جا فراهم نبوده است، او برای نوشتن این کتاب به ده ها مجلد از تاریخ، ادب، تذکره، لغت نامه ها و غیره مراجعه کرده است و مطالب آنها را استخراج نموده و پس از تهذیب و جرح تعدیل به فارسی در آورده است. چند جلد از دوره ناسخ التواریخ مربوط به تاریخ و زندگانی امام رضا علیه السلام می باشد. ناسخ التواریخ (امام رضا علیه السلام ) عناوین اصلی کتاب شامل: شرح زندگانی حضرت علی بن موسی الرضا؛ شرح حال جعفر برمکی پدر خالد برمکی؛ وقایع سال یکصد و هشتاد و نهم هجری نبوی؛ خلافت محمد امین؛ وقایع سال یکصد و نود و هشتم هجری نبوی؛ به شهادت رسیدن گروهی از جماعت علویین در عصر مأمون؛ مأمون و احضار امام رضا به خراسان؛ پاره‌ای از معجزات باهرات امام رضا؛ پاورقی