وضعیت فلسطینیان در سرزمین هاى اشغالى

وضعیت فلسطینیان در سرزمین هاى اشغالى

پیش گفتار مرکز مطالعات فلسطین با انتشار کتاب (راهنماى عمومى اسراییل ) قصد دارد خلایى را که خوانندگان (عرب زبان ) در خصوص نبود کتاب جامع ودر عین حال مختصر و در برگیرنده ى اطلاعاتى اساسى ، تازه و صحیح درباره ى اسراییل احساس مى کنند، پر نماید. جنبش صهیونیزم و سپس اسراییل عامل فاجعه ى بزرگ براى ملت فلسطین و نیز منشا بسیارى از مصیبت ها و گرفتارى هاى کشورهاى عربى ، طى نیم قرن اخیر بوده است . بى تردید جهل و بى اطلاعى نسبت به اسراییل یکى از موانع عمده و دشوار در برخورد شایسته و توام با قدرت ما با این تهدید بزرگ منطقه و اقدامات خطرناک آن دولت به شمار مى رود. جهل و ناآگاهى و سیاست هاى نسنجیده ، وضعیت بسیار تاسف بار موجود را دامن زده است . مرکز مطالعات فلسطین از بدو تاسیس خود در سال ۱۹۶۳ کمر همت بسته و سعى کرده است با انتشار کتاب ها، پژوهش ها، گزارش ها، مقالات و نشریات گوناگون درعرصه هاى مختلفى همچون رژیم هاى حقوقى و قضایى ، ساختار جمعیتى ، احزاب ، اقتصاد و تشکیلات عمده ى آن ، پیشرفت هاى علمى و فناورى ، موسسات آموزش عالى ، نیروهاى مسلح و... جنبش صهیونیسم و نهادهاى آن ، تحولات کلى در اوضاع یهودیان ، پراکندگى آنان در کشورهاى مختلف جهان و نیز دیدگاه و ماهیت ارتباط آنها با دولت اسراییل را بشناساند. متن حاضر سعى دارد با تکیه بر منابع مورد اطمینان رسمى و علمى و به کمک کارشناسان و متخصصان فلسطینى که علاوه بر احاطه ى کافى به موسسات دولتى ، جامعهت اقتصاد و ارتش ، بر منابع اصلى صهیونیستى و اسراییلى دسترسى دارند، این ناآگاهى و بى اطلاعى را از میان بردارد. اکنون که مساله ى فلسطین و به همراه آن سراسر منطقه در آستانه ى ورود به مرحله اى جدید (پروژه ى صلح خاورمیانه ) است ، این مرکز به خوبى مى داند که نه تنها مسوولیتش پایان نیافته ، بلکه بر اهمیت و ضرورت آن نیز افزوده شده است ، در نتیجه شناخت درست اسراییل و آگاهى از سیاست ها و اهداف کوتاه و بلند مدت آن ، همواره یکى از نیازهاى اساسى کشورهاى عربى (و اسلامى ) بوده و خواهد بود. چنانچه این شناخت توسط پژوهشگران و محققان عرب (و نه به واسطه ى اسراییل و آن چه که از طریق رسانه هاى گروهى اش به خود ملت ها داده مى شود) حاصل شود به طور قطع بسیار سودمند خواهد بود. مولفان کوشیده اند خوانندگان را از واقعیات موجود در اسراییل با خبر سازند. اغلب آنان مسلطبه زبان عبرى بوده و تعدادى از آنان نیز بخشى یا تمام دوران تحصیل خود را در موسسات علمى اسراییل گذرانده اند. در متن حاضر از دو روش تحلیلى و توصیفى استفاده و سعى شده است تا حداکثر اطلاعات و داده هاى آمارى اخذ شده از منابع رسمى ، در آن گنجانیده شود. مؤ لفان ، زمان حاضر را مدنظر قرار داده و از پرداختن به گذشته جز در حد ضرورت و به اقتضاى موضوع مورد بحث خوددارى نموده اند. دست اندرکاران این مرکز، ضمن اعتقاد به این که تدوین متن حاضر تجربه اى نو و بى سابقه به شمار مى رود، اعتراف دارند که محتواى آن نیز خالى از نقص نیست . قصد داریم این کتاب را در فواصل زمانى منظمى روزآمد نماییم ، بنابراین با آغوش باز از نظرات وملاحظات کلیه ى صاحب نظران در زمینه هاى شکلى و محتوایى بحث استقبال مى کنیم . مرکز مطالعات فلسطین فوریه ۱۹۹۶ مقدمه روزنامه ى اسراییلى جروزلم پست در چهار اوت ۱۹۹۳ مقاله اى به قلم (ایلى ریخیس ) از محققان دانشگاه تل آویو وتحلیل گر سرشناس امور فلسطینیان در اسراییل منتشر ساخت . در این مقاله ریخیس مى نویسد: عرب هاى اسراییل از اینکه مى بینند دولت نمى خواهد یا نمى تواند شکاف اجتماعى و اقتصادى بین آنان و یهودیان را پر کند، سر خورده شده اند. او در ادامه نظرش را بیان مى کند و بر دو رویداد پر معنا که در گذشته ى نزدیک اتفاق افتاده و پیامدهاى منفى اش هرگز از خاطر فلسطینیان محو نشده است ، تاکید مى کند. این دو رویداد عبارتند از مصادره ى زمین ها و اخراج مردم . در خصوص رویداد نخست ، ریخیس به آثار نامطلوب مصادره ى وسیع زمین ها بر روحیه ى اقلیت فلسطینى اشاره و تاکید مى کند که فلسطینیان همه ساله به منظور زنده نگه داشتن یاد و خاطره ى کسانى که در سال ۱۹۷۶ در محکومیت مصادره ى زمین ها دست به تظاهرات اعتراض آمیز زدند و به دست پلیس اسراییل به قتل رسیدند، (روز زمین ) را گرامى مى دارند. رویداد دوم ، حمله ى سال ۱۹۹۳ ارتش ‍ اسراییل به جنوب لبنان است که به مهاجرت دسته جمعى فلسطینیان و لبنانى هاى این منطقه ، مطابق با اهداف اسحاق رابین نخست وزیر وقت اسراییل . انجامید و حادثه ى آواره شدن فلسطینیان در سال ۱۹۴۸ توسط نیروهاى اسراییلى را زنده کرد. ریخیس رویداد دوم را این گونه توصیف مى کند: رویداد دوم که هرگز از یاد و خاطره ى عرب هاى اسراییل محو نشده و هنوز نیز در ضمیر و وجدان آنان زنده است ، بیرون کردن مردم از خانه و کاشانه ى خویش مى باشد. مشاهده ى مکرر فرار گروهى لبنانى ها و آوارگان فلسطینى در پى حملات هوایى اخیر اسراییل به جنوب لبنان ، خاطره ى راندن فلسطینیان را در سال ۱۹۴۸ براى آنان زنده کرد. عامس ایلن داستان نویس اسراییلى در بازنگرى کتاب (خوابیدن روى سیم : گفت و گو با فلسطینى هاى مقیم اسراییل ) نوشته ى یک داستان نویس اسراییلى دیگر به نام (داوید گروسمان ) که در سال ۱۹۹۳ به چاپ رسید، اوضاع فلسطینى هاى مقیم اسراییل را به علت رشد تندروى سیاسى و اسلامى ، به (بمب ساعتى ) توصیف مى کند. ایلن به هنگام بیان علل رشد تند روى سیاسى و اسلامى در میان فلسطینى هاى مقیم اسراییل ، اظهار مى دارد، در اسراییل ، فلسطینى ها شهروند درجه ى دو محسوب مى شوند و در مقایسه با یهود، در شرایط نامطلوبى به سر مى برند. وى با یادآورى حقایقى ملموس ، درستى نظرش را عیان تر مى کند. او این حقایق را به شرح زیر بر شمرده است : ۱ - کمک هاى مالى دولت به شوراهاى محلى یهودى بیش از پنج برابر کمک هایش به شوراهاى محلى عربى است . ۲ - دادن حق اولاد، وام مسکن و کمک هزینه ى تحصیلات دانشگاهى همگى به انجام خدمت سربازى بستگى دارد، که در نتیجه چنین کمک هایى تنها به یهودى ها اختصاص دارد. ۳ - کمک دولت به هزینه ى آب مصرفى کشاورزان یهودى صد برابر عرب هاست . ۴ - از حدود پانصد عضو هیاءت علمى دانشگاه ها، تنها ده نفر عرب هستند و این در حالى است که فلسطینیان ۵/۱۵ جمعیت اسراییل را تشکیل مى دهند. ۵ - مهاجران تازه وارد تحصیلات دانشگاهى را به زبان خود مى گذرانند در حالى که دانشجویان عرب ناگزیرند به زبان عبرى تحصیل کنند. ۶ - از مجموع ۲۴۰ مدیر دولتى تنها یک نفر عرب است . ایلن در ادامه ى بیان وضعیت عرب هاى مقیم اسراییل به نقل از کتاب (وضعیت قانونى اعراب در اسراییل ) نوشته (دیوید کرتزمر) مى نویسد: اوضاع نامطلوب عرب هاى اسراییل معلول آن است که اسراییل رسما خود را یک دولت یهودى معرفى مى کند، و این امر حداقل به لحاظ نظرى به معنى عدم پذیرش تابعیت ساکنان غیر یهودى این دولت (شامل عرب هاى ساکن در شهر بیت المقدس است ) که ۱۸ کل جمعیت اسراییل را تشکیل مى دهند. در اسراییل هرگز نمى توان به برابرى واقعى بین اعرابو یهود امید بس ، زیرا این دولت به همه ى ساکنانش تعلق ندارد. اسراییل در حقیقت فقط به یهودیان ، در هر نقطه از دنیا تعلق دارد. کرتزمر در کتاب خود مى نویسد: اگر عرب ها در سایر زمینه ها به حقوقى برابر یا یهودیان دست یابند، باز هم اسراییل دولت آنان نخواهد بود. ازنظر ایلن ماهیت قومى و رفتار تبعیض آمیز دولت اسراییل اساسا به این دلیل است که یهودیان سرتاسر دنیا نیاز به یک وطن مختص به خود که در آن از هر گونه احساسات ضدیهودى در امان باشند، دارند. سیاستمداران و اندیشمندان اسراییل با وجود اذعان به سیاست هاى تبعیض آمیز دولت نسبت به اعراب ، همواره ادعا مى کنند که پس از تاسیس ‍ اسراییل ، وضعیت سیاسى ، اجتماعى ، و اقتصادى اعراب به طور محسوس ‍ بهبود یافته است . در سمینارى درباره ى اوضاع فلسطینیان در اسراییل که دو سال پیش در دانشگاه تل آویو بر پا شد، چنین ادعایى نیز مطرح و گفته شد در حالى که میانگین درآمد فلسطینیان در اواسط دهه چهل ، ۵۵۰ دلار بود، در اواخر دهه هشتاد به ۲۲۰۰ دلار رسید. در زمینه ى بهداشت و آموزش و پرورش نیز آمار و ارقامى که در آن کنفرانس ارایه شد، از بهبود اوضاع عرب ها (به زعم اسراییل ) حکایت مى کند. به زعم بهبود اوضاع عرب ها در این زمینه ها (آن گونه که در کنفرانس مزبور ادعا شد) روزنامه ى جروزلم پست نوشت در آن کنفرانس ، شرکت کنندگان اذعان داشتند وضعیت عمومى اعراب چندان مطلوب نیست و علت آن را بى توجهى فاحش ‍ دولت دانستند. روزنامه ى یاد شده پیش بینى کرد که این بى توجهى استمرار یابد و به دلیل رکود اقتصادى و مهاجرت دسته جمعى یهودیان شوروى سابق به اسراییل ، عرب ها آن چه را که تاکنون به دست آورده اند، از دست خواهند داد. تحلیل گران اسراییلى و غربى به هنگام بحث و گفت و گو درباره ى نظام سیاسى اسراییل ، باتفاق ادعا مى کنند در منطقه ى خاورمیانه که بیش تر کشورها فاقد دموکراسى و سیستم پارلمانى اند، اسراییل حالتى استثنایى است . متعاقبا توضیح خواهیم داد که پذیرش نظرى اصل برابرى ، یک چیزاست و عمل به آن چیز دیگر. رفتار تبعیضى دولت و اوضاع نامطلوب عرب ها، همان گونه که وقایع موجود نشان مى دهد، ناشى از غفلت و بى توجهى نیست بلکه نتیجه ى یک سیاست ریشه دار نژادپرستانه است . حقوق شهروندى در اسراییل به گونه اى تعریف مى شود که عرب ها را در مرتبه ى نازل ترى از یهودیان قرار مى دهد. اوضاع فلسطینیان مقیم اسراییل را در قالب هفت موضوع به شرح زیر بیان خواهیم کرد: ساختار قانونى ؛ سکونت و مالکیت زمین ؛ شوراهاى محلى ؛ آموزش و پرورش ؛ اقتصاد؛ بهداشت و رفاه اجتماعى .