چهل حدیث عزادارى

چهل حدیث عزادارى

مقدّمه عزادارى ، احیاء خط خون و شهادت زندانى کردن (نور) در حصار شب ، شیوه کهن ستمگران حاکم ، در برخورد و مقابله با (حق ) بوده است . خطّ فکرى و سیاسى امامان شیعه ، از همین رو همواره از سوى قدرتها، مورد تضییق و محدویت و انزواى تحمیلى قرار گرفته بود. طبیعى است که در چنان شرایط، نوشتن و گفتن و سرودن و نشر تفکر و راه و خطّ آنان ، از اسلوبهاى مؤ ثّر شیعه به حساب مى آمد و پیروان حق ، با زبان و قلم و شعر و مرثیه و اشک و عزادارى ، در (احیاء امرائمّه ) و زنده نگهداشتن حماسه ها و بیان فضایلشان تلاش مى کردند. در آن عصر خفقان ، طرح (خط امامان )، نوعى مبارزه سیاسى - اجمتاعى بود و خطرها در پى داشت . ذکرها و یادها، جهاد بود. جلسات انس و دیدار شیعیان ، وسیله اى براى الهام گیرى و یافتنِ محورهاى (وحدت مکتبى ) به حساب مى آمد و شعر و مرثیه و نوحه و گریستن و عزادارى بر شهیدان کربلا و سیدالشهدا و مظلومیّت اهل بیت علیهم السّلام در آن عصرِ (نتوانستن )ها، ابعادى از مساءله زنده نگهداشتن مشعل حق و دعوت به (نور) و (ایمان ) بود. سروده هاى موضعدار شاعران شیعى ، آنچه که به اهل بیت مربوط مى شد، بطورعمده دو محور اساسى داشت : ۱ - مدایح ۲ - مراثى استفاده ازمدح و مرثیه ، همواره بعنوان اهرمى در دفاع ازحق ومبارزه باحکومتهاى جور، مورداستفاده قرار مى گرفت . برپایى مراسم سوگوارى براى ائمّه و احیاى خاطره شکوهمند و الهام بخش حیات و جهاد و شهادتشان ، همواره در تاریخ ، حرکت آفرین و بیدارگر بوده است . سنّت شعر گفتن و مرثیه خواندن و گریستن و گریاندن در مجالس سوگ اهل بیت نیز، مورد تشویق و دستور امامان بود، چرا که عزادارى ، رساندن صداى مظلومیّت آل على به گوش مسلمانان بود و رسالتى عظیم داشت . اقامه مجالس به یاد آنان ، بیان رنجهاى جانکاه پیشوایان حق و خون دلهاى ائمه عدل ، فاش ساختن و آشکار کردنِ ناله مظلومانه آنان در هیاهوى پرفریب اغواگران بود و عزادارى براى شهید، انتقالِ فرهنگ شهادت به نسلهاى آینده تلقّى مى شد ... و این خط همچنان ادامه یافت ، تا اکنون در اینگونه مجالس ، احساس و عاطفه ، به کمک شعور مى آید و مکتب عاشورا زنده مى ماند و اشک ، زبان گویاى احساسهاى عمیق یک انسان متعهّد و پاى بند به خطّ حسینى و کربلایى است . اشک ، دلیل عشق است و نشانه پیوند. اشک ، زبان دل است و شاهد شوق . دلى که به حسین علیه السّلام و اهل بیت پیامبر صلّى اللّه علیه و آله عشق دارد، بى شک در سوگ آنان مى گرید و با این گریه ، مهر و علاقه درونى خود را نشان مى دهد و گریه بر حسین علیه السّلام تجدید بیعت با (کربلا) و فرهنگ شهادت است و امضاى راه خونین شهیدان . اشک ، خون مى سازد و مجاهد و شهید مى پرورد. جبهه هاى گرم ایران اسلامى در سالهاى (دفاع مقدس )، گویاترین و زنده ترین سندى است که نشان مى دهد چگونه عشق عاشورایى و مراسم نوحه خوانى و اشک ریختن بر سالار شهیدان ، محرّم را ماه (پیروزى خون بر شمشیر) مى سازد و اشک را به سلاحى کارى و مؤ ثّر تبدیل مى کند. سابقه عزادارى و سوگوارى بر مظلومیت خاندان پیامبر علیهم السّلام بسیار دیرینه است و خود پیامبر و على و فاطمه و... علیهم السّلام و فرشتگان و کرّوبیان و جنّ و انس بر مظلومیّت (آل اللّه ) گریسته و مجالس عزا و گریه برپا کرده اند. حتى انبیاى گذشته هم اشکى ریزان و دلى سوزان و توسّل و توجّهى به خاندان عصمت و اسوه هاى شهادت داشته اند(۲). شبهه آفرینیهاى کج فهمان یا مغرضان نسبت به مساءله گریستن وعزادارى و توسّل و اقامه مراسم و شعائر دینى در سوگ امامان مظلوم و شهید، جز از بى خبرى آنان از تعالیم اسلام و دستورها و سنتهاى پیامبر اسلام ، نشاءت نمى گیرد(۳). این مجموعه چهل حدیث که پیش رو دارید، برخى از احادیث مربوط به این سنّت ارزشمند و سازنده را در بردارد. امید است که آشنایى با فرهنگ دینى و عمل به آن ، وسیله نجات ما و سبب شفاعت (اهل بیت ) از ما در روز قیامت گردد. قم - جواد محدثى فروردین ۱۳۷۵