ความประพฤติที่สุขุมรอบคอบ

วาทะแห่งปัญญานี้ นำมาจากคำกล่าวของท่าน อิมามอะลี (อ.) ซึ่งท่านกล่าวถึงความประพฤติของมนุษย์ ทั้งในแง่ดี และในแง่เสีย ซึ่งขึ้นอยู่กับบุคคลว่าควรจะประพฤติอย่างไร
1. ในทุก ๆ สิ่งย่อมมีวิธีการที่ประเสริฐของมัน ความสุขุมคัมภีรภาพตื่นอยู่เสมอ ในขณะที่การเพิกเฉยละเลยหลับใหล
2. จงเก็บออมเสียตั้งแต่วันนี้ เพื่อว่าวันพรุ่งนี้ท่านจะได้ใช้มัน
3. การมีความห่วงใยต่อผลกระทบ ก็คือการหลีกเลี่ยงอุบัติเหตุ
4. ด้วยกับการคิดคำนึงถึงผลกระทบ มันจะทำให้ท่านรักษาตัวของท่านเองให้พ้นจากอันตรายได้
5. จงระมัดระวัง เพราะมันจะขจัดปัดเป่าให้ท่านพ้นจากอันตราย
6. จงอย่าสับสนในกิจการต่าง ๆ ของผู้ปกครอง ขณะที่ต้องเผชิญกับความยุ่งยาก นักเดินเรือผู้หนึ่งก็ไม่อาจปลอดภัยได้เสมอไป ถึงแม้ในทะเลที่สงบแล้วเขาจะหลบหลีกให้พ้นไปจากความพินาศได้อย่างไร เมื่อลมปะทะเข้ามาและลูกคลื่นกำลังโหมกระหน่ำ
7. จงอย่าเลือกไปทางใด หากเมื่อมีความหวาดกลัวว่าท่านจะต้องสูญเสียตัวของท่านไป
8. ผู้ใดที่เขาหลงออกไปจากทางเดิน ย่อมตกลงไปในหุบเหว
9. ใครที่เร่งร้อน ย่อมพลัดตกลงไป
10. การล้มคะมำ เป็นผลของความรีบเร่ง
11. ถึงแม้จะขึ้นนั่งอย่างมั่นคงที่สุดแล้วก็อาจร่วงตกลงมาได้
12. ใครที่ขุดหลุมพรางไว้ให้กับพี่น้องของเขา ย่อมตกลงไปในหลุมนั้นเอง
13. ถ้าหากผู้หนึ่งขึ้นคุมบังเหียนด้วยกับความอยุติธรรม มันก็จะนำเขาไปสู่ความหลงทาง
14. ผู้ใดก็ตามที่ขึ้นคุมบังเหียนด้วยกับความดื้อรั้น ย่อมถามหาถึงความยุ่งยาก
15. จงอย่าปิดประตู ในบานที่ท่านไม่อาจจะเปิดมันออกไปได้อีก
16. จงอย่าต่อสู้กับผู้ที่ท่านไม่อาจสามารถจะปกป้องตัวของท่านเองได้
17. จงอย่าพูดในสิ่งที่ท่านกลัวว่า มันจะไม่เหมาะสม
18. จงอย่ายิ้มเยาะในความล้มเหลวของผู้อื่น เพราะท่านไม่อาจทราบได้ว่า ในชีวิตนั้นมีอะไรเก็บรอไว้ให้ท่านอยู่
19. หากเกลียดชังผู้คนแล้วท่านจะเสียใจในภายหลัง
20. เมื่อท่านเห็นลักษณะนิสัยที่น่าตำหนิในบุคคลอื่น ก็จงป้องกันมิให้มันมาปรากฏอยู่ในตัวของท่านเอง
21. จงอย่าได้รีบเร่ง ไปสู่ที่นั่งที่สูงเด่นที่สุดในงานเลี้ยง
22. ผู้หนึ่งที่เข้าประตูผิดที่ ย่อมก่อให้เกิดความน่าสงสัย
23. การประหยัด เป็นครึ่งหนึ่งของอาหารของบุคคลผู้หนึ่ง
24. จงอย่าแสดงถึงขนาดที่ว่า ผู้ประพันธ์ยังรู้สึกตะขิดตะขวงใจ และจำต้องปฏิเสธ
25. มันเป็นคุณธรรมอันยิ่งใหญ่ ที่ไม่ควรไปวางแผนอะไรไว้อย่างลับ ๆ เพราะเมื่อมันถูกเปิดเผยออกมาแล้วท่านจะรู้สึกกระดากอาย
26. จงระมัดระวังที่จะไม่กระทำกิจกรรมหนึ่ง ซึ่งเมื่อเป็นที่รู้กันแล้วจะทำให้ผู้กระทำต้องเสียความเชื่อถือ และทำให้เขาตกต่ำ
27. ผู้ใดที่วิ่งไล่เงาสะท้อนที่คิดว่าเป็นบ่อน้ำ ก็เท่ากับว่าเขากำลังดึงเอาความทุกข์ทรมานของเขาออกมา และยังเพิ่มความกระหายให้กับเขาอีก
28. จงอย่าคบค้ากับคนขี้ขลาดตาขาว เพราะเขาจะทำให้การกระทำของท่านอ่อนแอ และจะทำให้ดูประหนึ่งว่ามันใหญ่โตทั้ง ๆที่มันมิได้ใหญ่โตแต่อย่างใด
29. การไล่ตามความสนุกรื่นเริงอย่างเร้าร้อน ย่อมนำผู้หนึ่งให้หลงทางและนำความเสียหายมาให้
จงอย่าให้หัวใจของท่าน รับรู้ในความเศร้าสร้อยของอดีต เพราะหากเป็นเช่นนั้น ท่านก็จะไม่มีเวลาที่จะหมกมุ่นตัวของท่านเองกับเรื่องของอนาคต
30. นับเป็นเรื่องน่าสนเท่ห์ที่ว่า ชายผู้หนึ่งหาเมื่อเขาพูดถึงเรื่อง ๆ หนึ่ง เมื่อได้มีการรายงานถึงคำพูดของเขาแล้ว ก็จะทำให้เขาได้รับความปวดร้าว และเมื่อถ้าหากมิได้มีการรายงานอันใด ก็ไม่เป็นการดีอะไรต่อเขาเลย
31. จงเชื่อฟังผู้ที่มีอำนาจเหนือท่าน และผู้ที่อยู่ใต้บังคับบัญชาของท่าน ก็จะเชื่อฟังท่าน
32. ผู้ใดก็ตามที่ทำให้ตัวของเขาเองเจ็บปวด โดยไม่จำเป็นย่อมเป็นการทำร้ายตัวของเขาเอง
33. จงหลีกห่างสังคม ของผู้ที่มีการพูดถึงผู้อื่น อันเป็นความชั่วช้าของบุคคล ผู้นึ่งเพราะสมาชิกทุกคนของพวกเขา ย่อมมีส่วนแบ่งอยู่ด้วยกับความชั่วนั้น ๆ
34. จงหลีกห่างจากสังคมของผู้ที่ชั่วร้าย พวกเขาเปรียบดังไฟที่เผาผลาญทุกคนที่เข้ามาใกล้
35. จงหลีกห่างจากพวกเสเพล เพราะหากเห็นด้วยกับความประพฤติของผู้คนเหล่านั้น ก็คือ การยอมตนไปเป็นคนหนึ่งของพวกเขา
36. จงหลีกห่างจากการประพฤติที่เสเพลอย่างเปิดเผย เพราะหากกระทำเช่นนั้น ก็เท่ากับการกระทำบาปที่รุนแรงที่สุดบาปหนึ่ง