حدیث قدسی

عبارت از حدیثی است که پیغمبر از خداوند اخبار کند، بدین گونه که معنا و مضمون آن بر قلب پیغمبر القا می شود و پیغمبر با لفظ خود اداء می نماید، ⁽¹⁾ لذا در الفاظ آن تحدی و اعجاز نیست، به خلاف قرآن که به الفاظی مخصوص وحی شده که تغییر آن به لفظی دیگر جایز نیست و دیگران در آوردن مثل آن عاجزند. تهانوی از فواید امیر حمید الدین، شش فرق برای قرآن و حدیث قدسی نقل کرده است: 1.قرآن معجزه است به خلاف حدیث قدسی، 2.قرائت نماز جز به قرآن صحیح نیست، 3.منکر قرآن کافر شمرده می شود به خلاف منکر حدیث قدسی، 4.قرآن به وساطت جبراییل وحی می شود، به خلاف حدیث قدسی، 5.قرآن به الفاظ مخصوص از لوح محفوظ وحی می شود، ولی در حدیث قدسی ممکن است لفظ از پیغمبر باشد، 6.مس قرآن بدون طهارت روا نیست، به خلاف حدیث قدسی. در قواعد التحدیث (ص 65) وجه دیگری برای فرق بین قرآن و حدیث قدسی یاد شده است و آن این است که در ایصال آن به پیغمبر، کیفیت خاصی شرط نیست، چه ممکن است در رؤیا به پیغمبر القاء شود یا به لسان ملک در بیداری یا به القاء در خاطر «القاء در روع » . ابن حجر هیثمی (در شرح اربعین نووی ضمن شرح حدیث ابی ذر) می گوید: مجموع احادیث قدسیه ای که از پیغمبر نقل شده، بالغ بر یکصد حدیث است که بعضی آنها را در مجموعه ای گرد آورده اند. استاد محمد الصباغ در کتاب (الحدیث النبوی، ص 31) فرموده: به سال 1389 المجلس الاعلی للشئون الاسلامیه در مصر چهار صد حدیث قدسی از کتب سته و موطاء جمع آورده و ضمن دو جلد به نام (الاحادیث القدسیه) انتشار داده است. از دانشمندان شیعی، شیخ حر عاملی (متوفای 1104 ه.) نیز کتابی به نام (الجواهر السنیة فی الاحادیث القدسیة » در احادیث قدسیه - که بیشتر از طریق امامیه نقل شده - گرد آورده که به سال 1302 ه.در بمبئی و اخیرا در نجف چاپ شده است. پی نوشت: 1.هو ما یحکی کلامه تعالی غیر متحد بشی ء، نحو قال الله تعالی: الصوم لی و انا اجزی علیه (وجیزه) .هو الذی یرویه النبی عن ربه (کشاف اصطلاحات الفنون) .