جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه جلد ۷
جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه جلد ۷
Interpreter :
Publisher :
Publication year :
1379
Number of volumes :
7
Publish number :
اول
Publish location :
تهران
Persian Title :
جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه جلد ۷
(0 آرا)
(0 آرا)
جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه جلد ۷
با توجه به آنچه درباره محتوای کتاب شریف شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید گفته شد و با نظری اجمالی، معلوم میشود بخش عمده آن مباحث تاریخی - اجتماعی است که برای عموم مردم هم سود بخشتر و سادهتر است. از دیرباز هم برخی از از اهل علم در صدد تلخیص این کتاب بودهاند، به عنوان مثال برو کلمان در فهرست خود، ذیل یکم ۷۰۵ و دوم ۲۴۲ میگوید که یحیی بن حمزه بن علی حسینی معروف به المؤید در گذشته به سال ۷۴۵ هجری قمری که از اکابر ائمه زیدیه و ساکن یمن بوده است، تلخیصی با نام العقد الندید المستخرج من شرح ابن ابی الحدیدفراهم آورده که بعدها به فارسی هم ترجمه شده است و متاسفانه این بنده اطلاع بیشتری ندارم که آیا نسخهیی از این ترجمه در دست است یا نه؛ و البته نباید از نظر دور داشت که زیدیه - در مواردی، از جمله پذیرش خلافت خلفای راشدین - به معتزله از ما شیعیان دوازده امامی به مراتب نزدیک ترند و با یکدیگر اتفاق نظر دارند. هدف اصلی این بنده هم استخراج مطالب تاریخ اسلام از مجموعه مطالب ابن ابی الحدید و ترجمه آن به فارسی بوده، تا استفاده از این کتاب برای فارسی زبانانی که نمیتوانند از متون عربی بهرهمند شوند فراهم آید، و با کمال خلوص عرض میکنم که برای اهل فضل مطلب تازه و تحقیقی در خور ایشان عرضه نشده است و این ترجمه هم نظیر دیگر کارهای مختصری است که تاکنون به همین هدف انجام دادهام. برای ترجمه، بهترین چاپ شرح نهج البلاغه را که به اهتمام استاد محمد ابوالفضل ابراهیم در مصر انجام شده است در اختیار داشتهام و از مطابقه آن با چاپ سنگی تهران که در سال ۱۲۷۱ قمری چاپ شده است غافل نبودهام و خوانندگان گرامی ضمن مطالعه به مواردی که در پاورقی تذکر داده شده است پی خواهند برد. برای رعایت ترتیب و سهولت مراجعه به متن اصلی، شماره خطبه و نخستین عبارت آن آورده شده است و سپس مطالب تاریخی و اجتماعی مطرح شده را ترجمه کردهام. چون مقدمه استاد محمد ابوالفضل ابراهیم از جهاتی موجز و مختصر بود ضمن استفاده از مطالب آن از ترجمه آن خودداری شد و مطالب عمده ابن ابی الحدید هم در مقدمه مختصر او در همین مقدمه گنجانیده شد، ولی مطالب دیگر او که از صفحه ششم تا صفحه چهل و یکم جلد اول است ترجمه شد. پاورقیهای فاضلانه مصحح محترم، به جز مواردی هم که از سوی خود این بنده توضیح لغوی بود و از آن در ترجمه استفاده کردم، ترجمه شد و مواردی هم که از سوی خود این بنده توضیح داده شده است با افزودن حرف م در پاورقی مشخص شده است. چون ترجمه همه اشعار متن، که برخی از آنها رجزهایی است که هماوردان میخواندهاند، چندان ضروری نبود معمولاً به ترجمه یکی دو بیت قناعت شد. باید توجه داشت که نسخه برخی از منابع مورد استفاده ابن ابی الحدید با نسخههای چاپ شده آن منبع اندک تفاوت لفظی داشته است و او معمولاً تمام سلسله سند را نقل نکرده و به راوی مشهور قناعت کرده است، به عنوان مثال این موضوع در مورد کتابهای وقعه صفین نصربن مزاحم و الغارات ابراهیم ثقفی رضوان الله علیهما با نسخههای چاپ شده استاد عبدالسلام هارون و استاد فقید سید جلال الدین محدث ارموی به چشم میخورد و برخی از مطالب هم اندکی مقدم و موخر است. ضمن ترجمه، در مورد پارهیی از منابع ابن ابی الحدید، که به فارسی ترجمه و چاپ شده است، نظیر دو کتاب فوق و تاریخ طبری و اخبار الطوال و غیره، برای سهولت به ترجمه آنها ارجاع دادهام. چون این کار نخست است و به خواست خداوند متعال امیدوارم مطالب تاریخی و اجتماعی شرح نهج البلاغه که بیش از دو هزار صفحه است، به تدریج ترجمه و منتشر شود، ارشاد و راهنمایی اهل فضل مایه کمال سپاس و بهتر شدن جلدهای بعدی خواهد بود.