گنجینه گوهر روان

گنجینه گوهر روان

معرفى اجمالى کتاب«گنجینه گوهر روان»، مجموعه ‏اى است نفیس و گران‏قدر از استاد حسن‏زاده، به زبان فارسى و حاوى ادله تجرد نفس. کتاب، مشتمل بر یک مقدمه، چهار فصل، یک خاتمه و یک تذییل است. حضرت استاد دام ظله الشریف، ادله تجرد نفس را که در آثار قدما به صورت پراکنده ذکر شده بود، در این کتاب گرد آورده و آنها را همراه با اضافاتى از توضیحات و تنبیهات و غیره با نظم و ترتیبى خاص به رشته تحریر درآورده است، چنان‏که خود مى‏ گوید: «و بعد همى گوید بنده امیدوار به خداى متعال، حسن حسن‏ زاده آملى که این دفتر معانى، به نام«گنجینه گوهر روان»، آکنده از برهان تجرد گوهر روان است که به سالیانى دراز، در اثناى تدریس معارف از نوشته‏ هاى پیشینیان، یافته ‏ایم و در آن به رشته نظم و نضد خاص گرد آورده‏ایم و بسى غرر درر و عوالى لآلى بر آن افزوده ‏ایم و...اینک بدین امید که دانش‏پژوه فرزانه را چراغى فرا راه نیک‏بختى و رستگارى باشد و نگارنده را اثرى بایسته و شایسته و پایدار به یادگار، خویشتن را نیک بساخت و چهره به خوبى پرداخت و مانند ماه دو هفته برافروخت و دیده به مدرسه‏ ها دوخت و دل به صاحب‏نظران باخت و مست از خانه به بیرون تاخت که ناگهان خروش سروش به گوش هوش رسید که: نورى که به سرعتش روان است # گنجینه گوهر روان است گنجینه زاد زندگانى # گنجینه عمر جاودانى گنجینه دفتر معانى # گنجینه گنج آسمانى گنجینه شب‏چراغ عالم # نور دل و دیدگان آدم گنجى که چو مهر و مه درخشد # تا نور به نوریان ببخشد نورى که مجرد و مصفى است # نور صمدى حق تعالى است نورى که ز صنع حسن مطلق # کس نیست چنو ز حسن مشتق نورى که فروغ او فروزد # تا ریشه جهل را بسوزد نورى به شروق برتر از برق # نورى که گرفته غرب تا شرق از لطف حقیقه الحقایق # گنجینه پر است از دقایق این یک اثر است نیک فرجام # کز دست حسن گرفت انجام باشد که عطا کند خدایش # در اجر و جزاى او لقایش هر چند زدست خویش خسته است # طرفى ز حیات دل نبسته است لیکن چو خدا کند خدایى # شاهنشه دل شود گدایى یک جلوه اگر کند نثارش # صد مهر و مه‏اند شرمسارش اجمالى از مطالب کتاب: ذکر صد جمله زیبا در باره معرفت نفس(آن‏که خود را نشناخت، چگونه دیگرى را مى‏شناسد؟ آن‏که خود را فراموش کرده است، از یاد چه چیز خرسند است؟ آن‏که خود را زرع و زارع و مزرعه خویش نداند، از سعادت جاودانى باز بماند....)؛ تذکر به اصول و عیون و امهاتى و تمسک به آیات و روایاتى در معرفت نفس ناطقه انسانى(مغایرت نفس با مزاج، مغایرت نفس با بدن، تجرد نفس ناطقه به تجرد برزخى در مقام خیال، تجرد نفس ناطقه در مقام تجرد عقلانى و...)؛ معرفى کتب و رسائلى در معرفت نفس و نقل ادله‏اى در مغایرت نفس و بدن؛ چند دلیل در فوق تجرد عقلى و مقام لا یقفى نفس؛ نقل آیات و روایاتى در بقا و تجرد و مقام لا یقفى نفس ناطقه انسانى؛ نقل ادله مادى و اتراب آنان در عدم تجرد نفس ناطقه. وضعیت کتاب فهرست موضوعات، در آغاز و فهرست آیات، در پایان کتاب، ذکر شده است.