شفاء الغرام باخبار البلد الحرام/جلد ۲_۱

شفاء الغرام باخبار البلد الحرام/جلد ۲_۱

شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام اثر تقى‌الدین ابوالطیب محمّد بن احمد بن على الحسنى الفاسى (۷۷۵-۸۳۲) و تحقیق علی محمد عمر، پیرامون تاریخ مکه مکرمه است.کتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز شده است. متن کتاب از چهل باب تشکیل شده که تا باب ۲۳ در جلد اول و الباقی آن در جلد دوم جای گرفته است.نویسنده از مشهورترین مورخان شهر مکه است که آثار مفصّل و متعددى درباره تاریخ این شهر تألیف کرده است. مهم‌ترین اثر او کتاب شفاء الغرام فى اخبار البلد الحرام است. کتاب حاضر پس از کتاب‌هاى اخبار مکه ازرقى، و اخبار مکه فاکهى از معتبرترین کتاب‌هاى در تاریخ مکه مکرمه است. فاسى کتاب خود را در چهل باب تنظیم نموده و از دوره جاهلى تا زمان خود آنچه را که به تاریخ مکه مربوط مى‌شود، ذکر کرده است. و نیز تاریخ تاسیس و ساخت و عمارت مسجدالحرام را در زمان‌هاى گوناگون و همچنین ویژگى‌هاى جغرافیایى تاریخى، سیاسى و اجتماعى جزیره‌العرب را در همه دوره‌هاى تاریخى بیان کرده و به فضائل کعبه و اعمال مربوط به آن و اماکن مقدس مکه و اطراف آن اشاره نموده است. نیز تاریخ مکه را در زمان جاهلیت رقم زده و از آثار بنا شده در مکه و اطراف آن؛ از جمله مکتب خانه‌ها، نوان‌خانه‌ها و... سخن رانده و هر آنچه درباره کارگزارن مکه در دوره اسلامى مى‌دانسته، به طور اجمال بر مطالب کتاب خود افزوده است. در ضمن درباره ابعاد و اندازه کعبه و مسجدالحرام مطلب نوشته و انواع داستان‌هاى سودمند و حوادث تاریخى را که ازرقى و فاکهى در کتاب‌هاى خود نیاورده‌اند، گرد آورده است. فاسى خود مى‌گوید، پایه‌هاى اصلى کتابش را بر اساس گفته‌هاى آن دو استوار کرده است. در کتاب فاکهى، مطالب مفید بسیارى است که در کتاب ازرقى یافت نمى‌شود. ازرقى و فاکهى هر دو در سده سوم هجرى زیسته‌اند و پس از ایشان درباره تاریخ مکه و کارگزاران آن و فضیلت‌هایى که دارد، جز شمارى اندک، کتابى به رشته تحریر درنیامده تا اینکه فاسى این کتاب را که منبع بسیار ارزشمندى در تاریخ مکه، به ویژه در فاصله زمانى قرن چهارم تا نهم هجرى به شمار مى‌آید، نوشت. گر چه مى‌توان گفت، اساس و ریشه کتاب بر گرفته از دو کتاب اخبار مکه ازرقى و اخبار مکه فاکهى است، لیکن به دلیل این که او خود از علم و دانش بهرمند بوده و با دانشمندان هم عصر خود نیز محشور بوده است، طبعا مطالب دیگرى نیز بر آن افزوده است و مى‌توان گفت ویژگى‌هایى خاص خود را داراست. فاسى به کتاب خود نظمى مناسب بخشید و در آن از مکه و حرم، روایات مربوط به آن، توصیف کعبه و عمارت، آن، مصلاى پیامبر در کعبه، ثوا