بررسی تطبیقی میان تجوید و آواشناسی

بررسی تطبیقی میان تجوید و آواشناسی

معرفى کتاب‏ نام کتاب:بررسى تطبیقى میان علم تجوید و آواشناسى‏ مؤلف:محمد رضا ستوده‏ نیا کتاب پیرامون یکى از موضوعات علوم قرآنى،یعنى مسالهء تجوید نوشته‏ شده است.مؤلف در این کتاب به بررسى میان علم تجوید و آواشناسى پرداخته است.وى در ابتدا اهمیت موضوع و پیشینهء تاریخى آن‏ را بحث،آنگاه در فصل بعدى،اندامهاى صوتى انسان را معرفى و کاربرد نام‏ دندانها در علم تجوید و آواشناسى را تشریح نموده است در فصل سوم اصوات‏ را از دیدگاه عرب‏زبان‏ها تقسیم‏بندى نموده و در فصل چهارم،به توصیف‏ اصوات از دیدگاه متقدمین پرداخته،در فصل پنجم،اصوات عربى را از دیدگاه آواشناسى بررسى و در فصل ششم،به بررسى تطبیقى توصیف اصوات‏ عربى پرداخته و در فصل آخر خلاصه‏اى از مباحث گذشته را ذکر،و نتیجه‏گیرى مى‏نماید. همانگونه که عنوان کتاب بررسى تطبیقى میان علم تجوید و آواشناسى نام دارد و مؤلف‏ هدف از نوشتن آن را تطبیق میان این دو علم مى‏داند،مطالب کتاب نیز به گونه‏اى‏ بیان شده است که هدف مؤلف را تامین نموده و لذا این کتاب مى‏تواند براى‏ موضوع فوق منبع خوبى بوده باشد ساختار کتاب: کتاب داراى هفت فصل مى‏باشد که فهرست مطالب‏ آن به قرار زیر است: فصل اول:مقدمه شامل: طرح موضوع،اهمیت موضوع و اهداف آن و پیشینه موضوع. فصل دوم:اندامهاى صوتى انسان شامل: اندامهاى تنفسى،تارهاى صوتى،اندامهاى گویایى یا اعضاى‏ نطق و بررسى کاربرد نام دندانها در علم تجوید و آواشناسى. فصل سوم:تقسیم‏بندى اصوات عربى شامل: مبناى تقسیم‏بندى اصوات،تقسیمات اصوات در میان دانشمندان‏ گذشته،خلاصه تقسیم‏بندى اصوات عربى،نقش صوتى«واو»و«یاء»در زبان عربى،توصیف صائت‏هاى(مصوتهاى)زبان عربى و صائت مرکب. فصل چهارم:توصیف اصوات از دیدگاه متقدمین شامل: توصیف جایگاه تولید اصوات عربى(مخارج حروف)،توصیف کیفیت‏ اصوات عربى از دیدگاه علماى تجوید،صفات متضاد و صفات غیر متضاد. فصل پنجم:توصیف اصوات زبان عربى از دیدگاه آواشناسى شامل: توصیف اصوات عربى به اعتبار مکان نطق،توصیف اصوات عربى به‏ اعتبار ناطق و توصیف اصوات عربى به اعتبار کیفیت نطق. فصل ششم:بررسى تطبیقى اصوات عربى شامل: توصیف همزه،هاء،عین،حاء،غین،خاء،الف، توصیف قاف،کاف،توصیف جیم،شین،یاء،توصیف ضاد ،توصیف لام،توصیف نون،توصیف راء،توصیف دال،تاء،طاء ،توصیف سین،صاد،زاء،توصیف ظاء،ذال،ثاء، اصواتى که لبها در تلفظ آنها دخالت دارند،توصیف فاء و توصیف‏ باء،میم،واو. فصل هفتم:نتیجه و خلاصه‏ ویژگى‏ها: ١-در فصل دوم:اندامهاى صوتى انسان را به سه قسم: اندامهاى تنفسى،تارهاى صوتى و اندامهاى تولید کننده صدا،تقسیم‏ و هر کدام را بطور جداگانه تشریح و براى آنها تصاویرى نیز ارائه نموده است. ٢-در فصل ششم:به بررسى تطبیقى توصیف اصوات عربى از دیدگاه‏ متقدمین و آواشناسان پرداخته،که از آثار متقدمین،نظریات سیبویه‏ و ابن جنّى را ذکر نموده است.وى براى این منظور حروف را به صورت‏ جداگانه مورد بررسى قرار داده است. ٣-در فصل هفتم:خلاصه‏اى از مطالب گفته شده را بیان نموده‏ و در ادامهء نتایج مباحث گذشته را متذکر مى‏شود و در پایان،مواردى را که نیاز به تحقیق بیشترى دارند و لازم است از طرف دیگر افراد مورد بررسى قرار گیرند،یادآورى مى‏نماید. ۴-در فصل سوم:اصوات عربى را تشریح و مقاومت آنها را مطرح نموده‏ آنگاه پیرامون صائت‏ها توضیحاتى ارائه نموده و در ادامه نکات افتراق‏ و اشتراک بین دو دیدگاه را بیان کرده است.